Κονδυλώματα: Τι είναι; Πώς μεταδίδονται; Πώς θεραπεύονται και πώς μπορείς να προφυλαχτείς

Είναι το πιο διαδεδομένο και σύνηθες σεξουαλικό νόσημα της εποχής. Πολλές από εμάς ίσως έχουν έρθει ήδη σε επαφή με τον ιό HPV και έχουν διαγνωστεί ως φορείς του. Τι είναι όμως ο HPV και τα κονδυλώματα; Πώς μεταδίδονται και πού ακριβώς εμφανίζονται στο σώμα; Ο μαιευτήρας χειρουργός-γυναικολόγος Μπαγιώκος Βασίλειος μας δίνει αναλυτικά όλες τις πληροφορίες για τον ιό, ενημερώνοντάς μας για το πώς μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε και να προφυλαχτούμε από αυτόν.

ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ: ΤΙ ΣΧΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙ ΧΡΩΜΑ ΕΧΟΥΝ
Τα οξυτενή κονδυλώματα είναι μικρά ογκίδια -μικρές δερματικές βλάβες με σχήμα σαν μικρό κουνουπίδι (ανθοκραμβοειδές). Μπορεί να είναι επίπεδα ή να προεξέχουν από το δέρμα, να είναι μικρά σαν κεφάλι καρφίτσας ή μεγαλύτερα, μεμονωμένα ή πολλά μαζί. Συνήθως έχουν ανώμαλη επιφάνεια και το χρώμα τους είναι ερυθρό-ρόδινο ή γκρίζο-φαιό, έχουν βάση πεπλατυσμένη ή με μίσχο, ενώ η σύστασή τους είναι μαλακή.

ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ
Αρκετές φορές τα οξυτενή κονδυλώματα είναι εμφανή με το γυμνό μάτι, ωστόσο, ορισμένες φορές ΔΕΝ είναι άμεσα ορατά με την απλή οπτική εξέταση και συχνά ο γιατρός χρειάζεται να χρησιμοποιήσει μια πιο ειδική εξέταση, την κολποσκόπηση, που απαιτεί τη χρήση κολποσκοπίου.

ΠΟΙΟΣ ΙΟΣ ΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ
Τα κονδυλώματα αποτελούν το σύμπτωμα της ιογενούς προσβολής από τον ιό των Ανθρώπινων Θηλωμάτων (Human Papilloma Viruses – HPV).

ΠΟΣΟΙ ΤΥΠΟΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ; ΕΙΝΑΙ ΟΛΟΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ;
Υπάρχουν πάνω από 130 τύποι του ιού, οι οποίοι έχουν αριθμηθεί (1,2,3,4 κλπ.) και κάποιοι τύποι είναι χαμηλού κινδύνου ενώ κάποιοι άλλοι αυξημένου. Οι τύποι του ιού HPV χαμηλού κινδύνου (6,11,42,43,44,54,61,70,72 ,81) προκαλούν συνήθως καλοήθεις αλλοιώσεις, γνωστότερες εκ των οποίων είναι τα οξυτενή κονδυλώματα. Οι τύποι του ιού 6 και 11 ευθύνονται για το 90% περίπου των αλλοιώσεων αυτών. Οι τύποι του ιού HPV υψηλού κινδύνου (16,18,31,33,35,39,45,51,52,56,58,59,68,73,82) μπορούν, υπό κατάλληλες συνθήκες, να προκαλέσουν την ανάπτυξη διάφορων ειδών καρκίνου στον οργανισμό, όπως στον τράχηλο της μήτρας, στον κόλπο, στο αιδοίο, στον πρωκτό, στο πέος καθώς και στον στοματοφάρυγγα. Από όλους αυτούς τους τύπους του ιού, οι ιοί 16 και 18 εμφανίζονται με την μεγαλύτερη συχνότητα.

ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΩΜΑ
Στη γυναίκα: στο δέρμα της περιοχής του αιδοίου, στον κόλπο, στον τράχηλο της μήτρας, στο δέρμα της περινεϊκής περιοχής, στο δακτύλιο και στο βλεννογόνο του ορθού. Επίσης, μπορεί να αναπτυχθούν στον κόλπο και τον τράχηλο της μήτρας.
Στον άνδρα: συνήθως στο πέος ή στην ουρήθρα, τους όρχεις και τον πρωκτό.
Τέλος, τόσο στη γυναίκα όσο και στον άνδρα μπορεί επίσης να εμφανιστούν και στο στόμα.

ΤΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΧΟΥΝ
Στη γυναίκα: Τα κονδυλώματα στις γυναίκες συνήθως δεν έχουν συμπτώματα. Δεν πονάνε και δεν δημιουργούν φαγούρα. Η ασθενής τα αντιλαμβάνεται συνήθως με την αφή ή τα βλέπει με μεγεθυντικό καθρεφτάκι. Σε γενικές γραμμές, είναι δυνατόν να έχουν πολλά και διαφορετικά σχήματα. Ανάλογα με το μέγεθος, βεβαίως και την ανατομική τους θέση, μπορεί να συνοδεύονται από πόνο ή φαγούρα (κνησμό).
Στον άνδρα: Τα συμπτώματα των κονδυλωμάτων στους άνδρες μπορεί να είναι κνησμός (φαγούρα) του πέους, του οσχέου ή της πρωκτικής περιοχής.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Στη γυναίκα: Αν τα κονδυλώματα είναι εξωτερικά, ο γιατρός μπορεί να τα δει και να τα αναγνωρίσει είτε με την γυναικολογική εξέταση-επισκόπηση της περιοχής είτε χρησιμοποιώντας ένα ειδικό μηχάνημα, το κολποσκόπιο. Αν όμως είναι εσωτερικά, μπορεί να τα δει με την κλινική εξέταση-γυναικολογική εξέταση ή να τα υποπτευθεί από το αποτέλεσμα του τεστ Παπανικολάου. Από τη στιγμή που το τεστ Παπανικολάου δείξει αλλοιώσεις του ιού HPV, τότε καλό είναι να γίνεται κολποσκόπηση, που είναι πιο λεπτομερής και με μεγαλύτερη “ευαισθησία” από την Δοκιμασία κατά Παπανικολάου. Με την κολποσκόπηση μπορεί να ληφθούν και βιοψίες επί τόπου, ώστε να τεθεί ή να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.
Τέλος, υπάρχουν και κάποιες καινούριες εξετάσεις που λέγονται μοριακές τεχνικές τυποποίησης του τύπου HPV. Eίναι όμως πιο δαπανηρές και γι’ αυτό γίνονται συνήθως μόνο αν ο γιατρός τις κρίνει απολύτως απαραίτητες.

Στον άνδρα: Yπάρχει η δυνατότητα διάγνωσης των εξωτερικών οξυτενών κονδυλωμάτων σε συνδυασμό με δερματοσκόπηση της περιοχής και στην περίπτωση αυτή, συνιστάται φαρμακευτική ή επεμβατική θεραπεία.

ΠΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΝΤΑΙ
Τα κονδυλώματα μεταδίδονται κυρίως με την σεξουαλική επαφή, ακόμη και με τη μη ολοκληρωμένη, γι’ αυτό και κατατάσσονται στα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ). Αν ο ένας ερωτικός σύντροφος έχει οξυτενή κονδυλώματα, είναι εύκολο να τα μεταδώσει στον άλλο. Εάν υπάρξει τριβή του δέρματος ή των βλεννογόνων (βλεννογόνος= υμένας που καλύπτει εσωτερικά κοιλότητες, όπως ο βλεννογόνος του στόματος και του κόλπου) με δέρμα ή βλεννογόνους κάποιου μολυσμένου ατόμου, ο ιός μπορεί να σε μολύνει.

ΠΩΣ ΑΛΛΙΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΝΤΑΙ;
Από τη μητέρα στο έμβρυο κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού. Για το λόγο αυτό, συνήθως συνιστάται καισαρική τομή αν υπάρχουν εξωτερικά κονδυλώματα.
Η χρήση προφυλακτικού μειώνει την πιθανότητα μετάδοσης, αλλά όχι πλήρως, καθώς προστατεύονται μόνο οι περιοχές που έρχονται σε επαφή με το προφυλακτικό.

ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ
Aπό τη στιγμή που θα γίνει η διάγνωση, ο γιατρός, ανάλογα με το πρόβλημα που υπάρχει θα προτείνει και τις ανάλογες λύσεις. Οι μέθοδοι θεραπείας των οξυτενών κονδυλωμάτων διακρίνονται σε φαρμακευτικές και μηχανικές.

-Οι φαρμακευτικές θεραπείες περιλαμβάνουν τα φάρμακα ποδοφυλοτοξίνη και ιμικουιμόδη, τα οποία τοποθετούνται από την ίδια την ασθενή, και το τριχλωρο- οξικό οξύ και την ποδοφυλλίνη που εφαρμόζονται από τον γιατρό.
-Οι μηχανικές μέθοδοι περιλαμβάνουν την καταστροφή των κονδυλωμάτων με κρυοπηξία, ηλεκτροδιαθερμία και laser και την αφαίρεση (εκτομή) των κονδυλωμάτων.

ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΑΝΕΛΘΟΥΝ;
Όπως και σε άλλες περιπτώσεις προσβολής από ιούς, η θεραπεία δεν είναι πάντα αποτελεσματική και παρατηρούνται υποτροπές. Aπό τη στιγμή που θα κολλήσεις τον ιό, παραμένεις φορέας του και υπάρχει μια μικρή πιθανότητα, ο ιός να υποτροπιάσει μετά τη θεραπεία. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να επαναλάβεις τη θεραπευτική αγωγή. Σε γενικές γραμμές, πάντως, καλό θα είναι να θυμόμαστε πως οι υποτροπές των αλλοιώσεων είναι λίγες και πως συμβαίνουν συνήθως μέσα στον πρώτο χρόνο από την εμφάνισή των.

Παράγοντες που ευνοούν την επανεμφάνισή τους
1. η ανεπαρκής υγιεινή φροντίδα της γεννητικής περιοχής
2. ο διαβήτης
3. οι ανοσολογικές ανεπάρκειες και τα ανοσοκατασταλτικά
4. η μη χρήση προφυλακτικού
5. η έλλειψη καλού ύπνου και υγιεινής διατροφής και το κάπνισμα.

ΑΠΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΙΣΩΣ ΕΧΕΙΣ
– Τι ισχύει για το εμβόλιο του HPV; Είναι χρήσιμο και για μεγαλύτερες γυναίκες ή μόνο για κορίτσια; Συστήνεται να γίνεται;
Στη χώρα μας θεωρείται ότι η καλύτερη ηλικιακή ομάδα για τον εμβολιασμό με το εμβόλιο για τον HPV είναι οι ηλικίες 12-14 ετών (πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών). Έχει ένδειξη και για μεγαλύτερες ηλικιακά γυναίκες, έως την ηλικία των 26 ετών και χορηγείται δωρεάν από τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας μας (τουλάχιστον για εφέτος). Συστήνεται από όλους τους παγκόσμιους οργανισμούς υγείας.

– Μπορούν τα κονδυλώματα να επηρεάσουν την γονιμότητά μου;
Πολλές γυναίκες θέτουν την ερώτηση αναφορικά με το αν τα κονδυλώματα μπορούν να επιδράσουν και να επηρεάσουν την γονιμότητά τους. Η απάντηση είναι, πως κάτω από φυσιολογικές συνθήκες τα κονδυλώματα ΔΕΝ επηρεάζουν την γονιμοποιητική ικανότητα μιας γυναίκας. Βεβαίως, αυτό που μπορεί να προκαλέσουν είναι μια παροδική υπογονιμότητα, λόγω του συναισθηματικού στρες που δημιουργείται από την διάγνωσή τους και από τη επακόλουθη ψυχολογική αναστάτωση και ενδεχομένως την παροδική μείωση της σεξουαλικής διαθέσεως.

– Μεταδίδονται τα κονδυλώματα με το στοματικό σεξ;
Σύμφωνα με τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα, ο ιός HPV μπορεί να μεταδοθεί με την στοματογεννητική επαφή (στοματικό σεξ), ειδικά εάν υπάρχουν μικρές αμυχές -λύση της συνέχειας του δέρματος ή των βλεννογόνων στις σχετικές περιοχές.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
-Χρήση προφυλακτικού.
-Διακοπή του καπνίσματος.
-Υγιεινή διατροφή και καλός ύπνος.
-Συστηματική ιατρική παρακολούθηση.

Επιμέλεια: Θεοδωροπούλου Δέσποινα