Γαλακτοκομικά: Βοηθούν στην απώλεια βάρους; Μπορείς να καταναλώνεις άφοβα μεγάλες ποσότητες; Η ειδικός απαντά

Λατρεύεις τα γαλακτοκομικά αλλά δεν είσαι σίγουρη αν μπορείς να τα προσθέσεις χωρίς δεύτερη σκέψη στην καθημερινή σου διατροφή; Μπορείς να τα απολαμβάνεις άφοβα χωρίς να αυξήσεις το βάρος σου; Κι αν ναι ποια είναι τα κατάλληλα για εσένα; Είναι οι πιο συχνές απορίες και σήμερα σου έχω καταπληκτικά νέα αφού είναι εδώ η  Αθηνά Ρούντου, Διαιτολόγος- Διατροφολόγος για να σου εξηγήσει τα πάντα. 

Θρεπτικά και απαραίτητα ναι αλλά παχαίνουν;

Τα γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυρί) αποτελούν ιδιαίτερα θρεπτικά τρόφιμα και η αναγκαιότητα της καθημερινής κατανάλωσής τους αποδεικνύεται από την εξέχουσα θέση που κατέχουν στην πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής. Περιέχουν όλα τα μακροθρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνες), τις αναγκαίες βιταμίνες (Α, Β, D), σημαντικά μέταλλα (ασβέστιο) και ιχνοστοιχεία για τη δόμηση ενός γερού οργανισμού.

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια τόσο το ασβέστιο όσο και τα άλλα συστατικά των γαλακτοκομικών, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού και στη μείωση του κινδύνου για παχυσαρκία.  Οι υψηλές σε ασβέστιο δίαιτες, μειώνουν τη συσσώρευση λίπους και  επιταχύνουν τη διάσπασή του. Κεντρικό ρόλο στο όλο φαινόμενο φαίνεται να παρουσιάζει η 1,25-διυδροξυβιταμίνη D, που ρυθμίζει τα ιόντα ασβεστίου εντός των λιποκυττάρων, διαδικασία σημαντική για την λιπογένεση και την λιπόλυση (διάσπαση λίπους).

Συνεπώς, όταν η πρόσληψη ασβεστίου από την τροφή είναι υψηλή, η συγκέντρωσή του στο αίμα είναι επίσης υψηλή. Στην περίπτωση αυτή φαίνεται ότι αυξάνεται η λιπόλυση και με αυτό τον τρόπο επιταχύνεται η απώλεια βάρους και λιπώδους ιστού.

Πέρα όμως από το ασβέστιο ως μεμονωμένο συστατικό, τα γαλακτοκομικά φαίνεται να διαθέτουν ισχυρότερη θετική επίδραση στη καταπολέμηση της παχυσαρκίας. Κι αυτό γιατί εμπεριέχουν και άλλα θρεπτικά συστατικά που ‘συνεργάζονται’ με το ασβέστιο στα μονοπάτια της λιπόλυσης, όπως αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE), αμινοξέα διακλαδιζόμενης αλυσίδας (BCAA) και άλλα βιοενεργά συστατικά της πρωτεΐνης του ορού γάλακτος.

Τα ευρήματα αυτά εδραιώνονται σήμερα τόσο με επιδημιολογικές μελέτες όσο και με κλινικές δοκιμές, που δείχνουν ξεκάθαρα πως η ένταξη γαλακτοκομικών σε μια δίαιτα επιταχύνει την απώλεια λίπους, συγκριτικά με μια δίαιτα, που δεν περιέχει καθόλου γαλακτοκομικά.

Σύμφωνα με τα παραπάνω που αναφέρθηκαν, θα ήταν ευεργετικό για την υγεία και το αδυνάτισμα να εμπλουτιστεί η διατροφή με άφθονα τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D (π.χ. γάλα, τυρί, γιαούρτι, τυρί). Καθημερινά, συνίσταται η πρόσληψη 2 μερίδων γαλακτοκομικών χαμηλών σε λιπαρά (1 μερίδα = 1 ποτήρι γάλα 240ml = 30γρ τυρί = 1 κεσεδάκι γιαούρτι).

Τι πρέπει να προσέξεις

Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που αναφέρουν ότι δυσκολεύονται να χωνέψουν τα γαλακτοκομικά και ιδιαίτερα το γάλα, νιώθουν πρηξίματα και τυμπανισμό, δύο συμπτώματα που συχνά συνδέονται με μειωμένο ρυθμό αδυνατίσματος.

Συνήθως, η δυσπεψία στο γάλα είναι συνδεδεμένη με τα ακόλουθα:

Δυσανοχή/δυσανεξία στη λακτόζη: Οφείλεται στην αδυναμία του οργανισμού να μεταβολίσει τη λακτόζη στο λεπτό έντερο, λόγω έλλειψης του ενζύμου λακτάση. Η λακτόζη είναι ο κύριος υδατάνθρακας– σε διαφορετική κάθε φορά αναλογία – που υπάρχει στο γάλα και στα υπόλοιπα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το γιαούρτι, το παγωτό, τα μαλακά τυριά και το βούτυρο.

Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα): Είναι μια λειτουργική διαταραχή που χαρακτηρίζεται κυρίως από πόνο στην κοιλιά, διαταραχές των κενώσεων, αυξημένα αέρια και τυμπανισμό. Οι ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) είναι πιο πιθανό να αναφέρουν δυσανεξία σε γαλακτοκομικά προϊόντα και άλλα τρόφιμα από ότι σε υγιή άτομα. Πράγματι, η ομοιότητα μεταξύ IBS και συμπτωμάτων τροφικής δυσανεξίας είναι τόσο εντυπωσιακή που έχει προταθεί ότι η δυσαπορρόφηση υδατανθράκων που ζυμώνονται εύκολα (όπως η λακτόζη σε ασθενείς με ανεπάρκεια λακτάσης) είναι η αιτία του IBS σε πολλούς ασθενείς. Ωστόσο δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν την ακριβή συσχέτιση της λακτόζης με το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.

Προκειμένου να διαπιστωθούν οι παραπάνω καταστάσεις κρίνεται απαραίτητα η παρακολούθηση από γαστρεντερολόγο, ο οποίος μετά από μια σειρά ειδικών εξετάσεων είναι αυτός που καταλήξει στη διάγνωση της δυσανεξίας στη λακτόζη και της σπαστικής κολίτιδας. Σε αυτές τις περιπτώσεις συστήνεται η κατανάλωση γαλακτοκομικών και ροφημάτων χωρίς λακτόζη, όπως είναι το «γάλα» αμυγδάλου, βρόμης, ρυζιού, σόγιας προκειμένου να αποφευχθούν τα δυσάρεστα συμπτώματα και να καλυφθούν οι ανάγκες σε ασβέστιο και άλλα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά.