Μάθε, Αγάπησε, Ζήσε: Τι λέει η συγγραφέας του βιβλίου Αγνή Μαριακάκη στο TLife

Γίνεται ασήμαντα και ανάξια λόγου περιστατικά να σε επηρεάζουν δεκαετίες αργότερα; Γνωρίζεις ότι τα πιο λαμπρά κατορθώματά σου είναι φτιαγμένα από τα «γκρεμισμένα» κομμάτια σου; Πόσο μας εξαντλεί η λαχτάρα για την έγκριση, την αποδοχή και τον θαυμασμό των άλλων;

Σου έχει γίνει συνήθεια να υποβαθμίζεις τα θαυμάσιά σου, να τα σβήνεις, να τα εξουδετερώνεις. Αλλά τώρα η αποστολή που σου ανατίθεται είναι αυτή: Να επιτρέπεις στον εαυτό σου να νιώθει αυτό το δέος, τον θαυμασμό, το θάμβος γι’ αυτό που είσαι, ζώντας τη ζωή που σου αξίζει. Είναι το προγονικό μας δικαίωμα να κουβαλάμε μέσα μας την καταστροφή σαν υλικό ανάπτυξης. 

Η ψυχολόγος και κοινωνική ερευνήτρια Αγνή Μαριακάκη μας εξηγεί με βαθιά ενσυναίσθηση γιατί το τραύμα είναι αναπόφευκτο στα παιδικά μας χρόνια, πώς και γιατί καθορίζει τη ζωή μας, την προσωπικότητα, τις επιλογές, τις αποφάσεις και τις σχέσεις μας. Σε αυτό το βιβλίο θα διαπιστώσεις ότι τα τραύματά μας ίσως υπήρξαν αναπότρεπτα, αλλά δεν είναι καταδικαστικά. Η συγγραφέας μάς προτρέπει να μάθουμε, να αγαπήσουμε, να ζήσουμε στον δρόμο προς την απελευθέρωση και προς τον καλύτερο εαυτό μας. Μας δείχνει τον τρόπο για να σπάσουμε τα καλούπια του παρελθόντος, όποιες και να είναι οι τραυματικές εντολές που μας καθόρισαν. Να αναλάβουμε πρακτικές δράσεις για την προσωπική μας εξέλιξη και να θέσουμε καινούριους κανόνες ώστε να αναπνεύσουμε ελεύθερα, να συναντήσουμε τον αυθεντικό εαυτό μας και να ανοίξουμε τα φτερά μας στο φως και στην αγάπη. 

Αντλώντας γνώση από τις σημαντικότερες έρευνες και έμπνευση από αληθινές ιστορίες, αυτό το βιβλίο δείχνει τον τρόπο να αποδεχτούμε και να αγαπήσουμε επιτέλους τον εαυτό μας και να ζήσουμε μια ζωή γεμάτη νόημα. 

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

«Από τα λάθη σου σταματάς να μαθαίνεις όταν τα απορρίπτεις. Δες τα λάθη σου χωρίς λογοκρισία και θα συνδεθείς με την αλήθεια σου και με όλο το αληθινό φως σου. Και κατόπιν χρειάζεται μια πολύ γενναία απόφανση. Η απόφανση πως αυτός ο κόσμος θα ήταν λιγότερο όμορφος και συναρπαστικός χωρίς εσένα. Το φως σου είναι απαραίτητο, η παρουσία σου, οι αξίες σου, η διαδρομή σου στη ζωή, οι μάχες και οι νίκες σου, όλα αυτά αξίζουν να είναι στο φως».

«Πολλοί , όταν μιλούν για τα τραύματα της παιδικής ηλικίας, φαντάζονται ότι αυτά αφορούν μόνο συγκλονιστικά, τεράστια, αξέχαστα κακοποιητικά περιστατικά. Αυτά είναι τα ορατά, τα συνειδητοποιημένα τραύματα. Πολλές φορές όμως τα τραύματα της παιδικής μας ηλικίας χάνονται στη λήθη του χρόνου. Μπορεί και να αφορούν μικρές κι ασήμαντες εμπειρίες, σχεδόν ανάξιες λόγου, που ως ενήλικας δεν θα τις σπουδαιολογούσες· όχι για άλλο λόγο, αλλά επειδή πια έχεις συνηθίσει ή έχεις ξορκίσει το κεντρί τους. Τέτοια τραύματα κουβαλάμε όλοι, αφού συμβαίνουν στις καλύτερες οικογένειες, από (συχνά) καλοπροαίρετους ανθρώπους, που δεν ξέρουν καλύτερα ή κουβαλούν οι ίδιοι μέσα τους τα δικά τους αθέατα βαρίδια, τις δικές τους άγνωστες σε εμάς πληγές».

«Πάρ’ το απόφαση πως ένας και μόνο θα σε συνοδεύσει, θα είναι μαζί σου σε όλη σου τη ζωή, μέχρι την τελευταία σου πνοή: ο εαυτός σου. Και του οφείλεις την απόλυτη προτεραιότητα σε φροντίδα, σε αξία, σε σεβασμό και αγάπη. Αλλιώς θα σε παρατήσει, γεμίζοντάς σε ψυχοσωματικά τραύματα, φόβους, θλίψη και έλλειψη νοήματος… Οπότε, κοίταξε τον εαυτό σου στον καθρέφτη και πες του: Αξίζω επειδή αναπνέω, χωρίς να χρειάζεται να εξαργυρώνω την προσοχή και την αγάπη με κόπο, κούραση και φροντίδα»!

Η Αγνή Μαριακάκη είναι ψυχολόγος και κοινωνική ερευνήτρια. Έχει σπουδάσει Οργανισμική Ψυχολογία στο University of Lancaster και έχει πιστοποιηθεί στη Διαχείριση του Τραύματος και του Πένθους υπό την Dr. Jane Simington σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Alberta. Έχει μεταπτυχιακό στην εξωλεκτική επικοινωνία υπό τον Dr. Philippe Turchet. Διευθύνει την εταιρεία μελετών MindSearch και έχει διεξαγάγει πάνω από τέσσερις χιλιάδες focus groups για περισσότερα από τριακόσια brands. Έχει συμμετάσχει στη διεπιστημονική ομάδα για την ανάπτυξη του MAMEM, ενός ειδικού λογισμικού για την κοινωνική συμπερίληψη ανθρώπων ΑΜΕΑ, ενώ έχει βραβευτεί από την Google για την ανάπτυξη της εφαρμογής Questory. Είναι μέλος της επιτροπής Women in Business. Η επιστημονική της ομάδα περιλαμβάνει τρεις γάτες: την Cookie, τη Yasmin και το Πατούνι.  Μπορείς να έρθεις σε επαφή μαζί της στη διεύθυνση agnes@mariakaki.com. Eπίσης, μπορείς να την ακολουθήσεις στα κοινωνικά δίκτυα, στο YouTube, Instagram, TikTok και Facebook, με το όνομα Agnes Alice Μariakaki.

Η συγγραφέας στη συνέχεια μιλά στο TLife για το βιβλίο της. 

Κυρία Μαριακάκη στο βιβλίο σας  φαίνεται να κυριαρχεί από το εξώφυλλο ακόμη το τρίπτυχο Μάθε- Αγάπησε-Ζήσε. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε σε τι αφορά;

«Μάθε από το παρελθόν σου» είναι η πρώτη φράση του τίτλου. Πολλές φορές οι περισσότεροι από μας διαπιστώνουμε ότι επαναλαμβάνουμε τα ίδια μοτίβα, κάνουμε παρόμοια λάθη, σκοντάφτουμε σε εσωτερικούς μας «δαίμονες» και καταλήγουμε να μη ζούμε τη ζωή που λαχταρούμε. Κι αυτό γιατί «μπαγκάζια» που κουβαλάμε από το παρελθόν επηρεάζουν τη σκέψη μας, τις αποφάσεις, τις επιλογές και τα συναισθήματά μας. Το παρελθόν και τα παιδικά βιώματα κρύβουν πολύ σημαντικά κλειδιά για να ξεκλειδώσουμε την αγάπη για τον εαυτό, την αυτό-αποδοχή, την ικανότητα να ζήσουμε αυθεντικά και με πληρότητα τη ζωή μας.

Πως συνδέονται μεταξύ τους αυτές οι τρεις έννοιες; Ποιο είναι το νήμα που τις συνδέει;

Μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή μας σαν ένα οικοδόμημα. Στα παιδικά μας χρόνια μπαίνουν τα θεμέλιά του. Εκεί στα πρώτα μας χρόνια εγκαθίστανται οι νοοτροπίες και οι στάσεις ζωής, οι συνήθειες και οι παραδοχές που θα μας καθορίσουν. Και πολύ συχνά στα πρώτα μας χρόνια μαθαίνουμε σταδιακά, βήμα βήμα να αποστρεφόμαστε τον εαυτό μας, να τον θεωρούμε λίγο και ανεπαρκή. Μαθαίνουμε να μετριόμαστε και να εστιάζουμε σε όσα υστερούμε κι όχι σε όσα επαρκούμε… Ας μάθουμε τον εαυτό μας από την αρχή, ας δούμε το παρελθόν μας με τη ματιά της συμπόνοιας, για να μπορέσουμε να αγαπήσουμε τον εαυτό μας. Γιατί τότε μόνο θα μπορέσουμε να ζήσουμε τη ζωή μας χορτάτοι και πλήρεις.

Συχνά αναφερόμαστε στη λέξη τραύμα. Πως το αναγνωρίζουμε; Προχωράμε παρέα με αυτό; Συμφιλιωνόμαστε και συγχωρούμε όλους όσοι πιστεύουμε ότι συνέβαλαν  σε αυτό;

Αυτό που ονομάζουμε «τραύμα» δεν είναι το ίδιο το δύσκολο γεγονός. Δεν είναι το οδυνηρό βίωμα, αλλά το πώς έχει αντιδράσει η ψυχή σε αυτό το βίωμα για να προστατευτεί από την απώλεια, το φόβο, την ανασφάλεια, τη ντροπή και υποτίμηση. Τραύμα είναι ο υπόκωφος πόνος που κουβαλά κανείς μαζί του και που τον οδηγεί να ταμπουρώνεται, να διστάζει, να αμύνεται, να μην εμπιστεύεται και να φορά βολικές «μάσκες». Να ζει δηλαδή αναυθεντικά. Και μπορεί το τραύμα να αποτελεί δύναμη καταστροφής αλλά μπορεί να είναι εξίσου και δύναμη αλλαγής και προσωπικής εξέλιξης. Αν αποφασίσεις να το δεις κατάματα και να το δουλέψεις, μπορεί να σε οδηγησει σε μονοπάτια πληρότητας που δεν φανταζόσουν ποτέ. Πώς γίνεται αυτό; Με την επανόρθωση. Με την εσωτερική αποδοχή και την επιδίωξη να συγκολλήσει κανείς τα κομμάτια του θεραπεύοντας τον εαυτό του. Η συγχώρηση από την άλλη είναι δίκοπο μαχαίρι. Τη θεωρούμε λύση πασπαρτού, που τα «θεραπεύει» όλα. Αντίθετα, η συγχώρηση είναι αυτό που συχνά τα κουκουλώνει όλα, και βολεύει αυτόν που δεν έχει μάθει ούτε να διεκδικεί, ούτε να συγκρούεται λειτουργικά, ούτε να σέβεται τον εαυτό του. Συγχωρώ δεν σημαίνει «σκεπάζω» και ξεχνώ. Το «συγχωρώ» στην περίπτωση του τραύματος ξεκινά από το συγχωρώ τον εαυτό μου που έχει τόσα ανεχτεί, αποδέχομαι το ότι έχω πληγωθεί, από ανθρώπους και γεγονότα, και προχωρώ παρακάτω.

Συχνά οι γονείς έχουν ενοχές ότι πιθανές συμπεριφορές μας προκαλούν τραύματα στα παιδιά. Ποια είναι η γνώμη σας;

Μόνο οι γονείς που έχουν ενοχές είναι πραγματικά καλοί γονείς. Μόνο οι γονείς που νιώθουν δέος και βαθιά αγάπη για το παιδί που τους εμπιστεύτηκε η ζωή, είναι σε θέση να νιώσουν ενοχές. Επειδή συνειδητοποιούν την ευθύνη τους, την υποχρέωσή τους απέναντι στο πλάσμα που είναι σε θέση να αγαπήσουν πραγματικά και βαθιά. Μόνο αυτοί οι γονείς, οι ενοχικοί γονείς, θα ψαχτούν, θα νοιαστούν, θα μετανιώσουν, θα κλάψουν που δεν είναι οι τέλειοι γονείς που θα άξιζε το παιδί τους. Κι όσο πιο πολλές απαιτήσεις έχουν από τον εαυτό τους, τόσο πιο πολλές ενοχές θα νιώθουν. Ωστόσο τα παιδιά είναι φτιαγμένα από πολύ ανθεκτικά υλικά, κι εφόσον έχουν αγάπη χωρίς όρους κι αποδοχή από τους γονείς τους, θα προσπεράσουν τα λάθη, θα παλέψουν κι αυτά με τη σειρά τους, και με το δικό τους τρόπο θα τα καταφέρουν μια χαρά.

Ισχύει η διαπίστωσή σας ότι τα πιο λαμπρά κατορθώματά μας είναι φτιαγμένα από τα «γκρεμισμένα» κομμάτια μας;

Αυτό επιβεβαιώνει η επιστημονική έρευνα. Οι Tedeschi και Calhoun, πρωτοπόροι ερευνητές, το ονόμασαν Μετατραυματική Ανάπτυξη. Κι αυτό επειδή διαπίστωσαν ότι ορισμένοι άνθρωποι, μετά από έναν ισχυρό κλονισμό ζωής, εξελίσσονταν πολύ πιο άμεσα και ριζικά. Βλέπετε, όταν είμαστε καλά «αράζουμε», βολευόμαστε, ησυχάζουμε. Όταν ανατρέπονται τα δεδομένα μας, όταν έχουμε έχουμε προβλήματα και ζόρια, τότε είναι που κινητοποιούνται οι εσωτερικές μας δυνάμεις. Τότε που δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε, τότε τολμάμε περισσότερα.

Είναι δύσκολο να μάθουμε, να αγαπήσουμε, να ζήσουμε στον δρόμο προς την απελευθέρωση και προς τον καλύτερο εαυτό μας. Υπάρχουν τεχνικές επιτυχίας;

Το δύσκολο σε όλο αυτό είναι το να ξεφύγουμε από την πεπατημένη μας. Μας εγκλωβίζει το γνώριμο, η συνήθεια, το οικείο. Μαθαίνουμε να νιώθουμε ασφαλείς στα καλούπια που κουβαλάμε από τον τρόπο που μεγαλώσαμε. Για μένα δύο πράγματα κάνουν τη διαφορά. Το να έχεις την όρεξη και το πάθος της αυτογνωσίας, του να θέλεις να γνωρίσεις δηλαδή τις σκιές του εαυτού σου χωρίς αναισθητικό. Και κατόπιν, το να χτίσεις μέσα σου την πρόθεση να ζήσεις ελεύθερα κι αυθεντικά τη ζωή σου. Αυτή η πρόθεση θα σου χαρίσει όλη την ενέργεια να μην το βάλεις κάτω και να κάνεις ένα ένα βήμα τη φορά.

Το βιβλίο σας στέλνει ένα αισιόδοξο μήνυμα.  Τι θα προτείνατε σαν δρόμο ζωής ;

Σαν δρόμο ζωής προτείνω μερικές από τις πιο όμορφες ελληνικές μας λέξεις. Ξεκινώ από τον αυτοσεβασμό. Που σημαίνει αγαπώ και σέβομαι την αλήθεια μου, τις ανάγκες μου. Είμαι διατεθειμένος να δεχτώ το κόστος του να ζω αυθεντικά, αληθινά, χωρίς μάσκες, διεκδικώντας κι από τους άλλους το σεβασμό που μου αξίζει. Και η δεύτερη όμορφη λέξη μας είναι η δημιουργία. Κάθε καινούρια μέρα δημιουργώ τον εαυτό μου, τις στιγμές μου, το μονοπάτι μου, μέσα από τις επιλογές και τις αποφάσεις μου. Κάθε μέρα δημιουργώ το επόμενο βήμα μου μπροστά. Όσο μικρό, όσο ελάχιστο κι αν είναι.