Τελικά αλλάζει ο άνθρωπος;

Πόσες φορές έχεις ακούσει ή πει την φράση ότι ο άνθρωπος δεν αλλάζει, αλλά και πόσες αμέτρητες φορές άνθρωποι ταλαιπωρούνται σε σχέσεις, περιμένοντας ή προσδοκώντας ο άλλος να αλλάξει; Ποια όμως είναι η αλήθεια; Ο κάθε άνθρωπος έχει τα μοναδικά δικά του δομικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του και αυτά θα συμβάλλουν και πολλές φορές θα καθορίζουν στοιχεία του χαρακτήρα του, θα επηρεάζουν τις επιλογές, τις αποφάσεις και τις συμπεριφορές του.

Ο άνθρωπος όμως είναι προσαρμοστικό πλάσμα, έχει όλες εκείνες τις ικανότητες και τις δεξιότητες για να μπορεί να βελτιώνεται, να εξελίσσεται, να αναθεωρεί απόψεις και εν τέλει να οδεύει συνεχώς προς την ωρίμανση. Στα πλαίσια αυτά, τα βιώματα, τα τραύματα, οι εμπειρίες, οι συνθήκες, οι καταστάσεις αλλά και οι σημαντικοί άλλοι άνθρωποι που θα υπάρχουν στην ζωή ενός ατόμου όπως και οι επιθυμίες, οι ανάγκες, οι φιλοδοξίες, το επίπεδο αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης, το αίσθημα αποδοχής και αυτασφάλειας, θα δημιουργήσουν τον συνδυασμό που στην λειτουργική του εκδοχή θα οδηγεί το άτομο στην εξέλιξη άρα και σε αλλαγές στάσης ζωής και στην δυσλειτουργική του εκδοχή, θα μπλοκάρει το άτομο και πιθανά θα το οδηγήσει σε προσκόλληση προς ανώριμες συμπεριφορές.

Το ισχυρότερο κίνητρο για την εξέλιξη είναι πάντα η επιθυμία για καλυτέρευση της ποιότητας ζωής του ατόμου και η ικανοποιητικότερη και απολαυστικότερη ροή της καθημερινότητάς του, καθώς και η δημιουργία σταθερών και λειτουργικών σχέσεων. Ας σκεφτούμε ένα παράδειγμα: ίδιες εμπειρίες έχει ένα άτομο στα 20, στα 30 ή στα 60; Ίδιες προτεραιότητες; Ίδιες ανάγκες και επιθυμίες; Όχι. Άρα πώς θα ήταν λειτουργικό αν είχε τον ίδιο τρόπο διαχείρισης αντιμετώπισης και συμπεριφοράς;

Στην πραγματικότητα όμως, αυτά που ονομάζουμε ποιοτικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ενός ατόμου παραμένουν αναλλοίωτα. Π.χ. ένα άτομο που έχει ενσυναίσθηση στην ηλικία των 30, θα την διαθέτει και στην ηλικία των 50. Παρατηρούμε όμως πολλές φορές γύρω μας ή και στον εαυτό μας ότι υπάρχει μία αντίσταση στην εξέλιξη. Ο μεγάλος ένοχος που κρύβεται πίσω από αυτή την αναβλητικότητα που πολλές φορές οδηγεί στην αδράνεια, δεν είναι άλλος από τον φόβο!

Οι φόβοι ενός ανθρώπου μπορεί να λειτουργήσουν εμποδιστικά και εγκλωβιστικά και να αποτρέψουν τις επιθυμίες να γίνουν πράξεις. Σε ένα φοβισμένο άτομο δεν αρέσει η αίσθηση απώλειας του ελέγχου, το άγνωστο και η αλλαγή ρουτίνας, έτσι η ακινητοποίηση και η επιμονή σε γνώριμες συνήθειες και συμπεριφορές μοιάζει ασφαλής, ενώ ισχύει ακριβώς το αντίθετο.

Τις περισσότερες φορές τα αμετακίνητα άτομα βιώνουν συναισθήματα απογοήτευσης, αισθάνονται αδικημένοι και κυριαρχεί μέσα τους ο θυμός. Όμως οι πραγματικά χαρούμενοι και ικανοποιημένοι άνθρωποι είναι εκείνοι που παραμένουν ανοιχτοί στις προκλήσεις της ζωής και είναι εκτός από παρατηρητές και πρωταγωνιστές της ζωής τους.

Δεν είναι λίγες οι φορές που συναντάμε ανθρώπους που περιμένουν από έναν εξωγενή παράγοντα να αλλάξει την ζωή τους και συνήθως τοποθετούν την προσδοκία αυτή στο πρόσωπο ενός άλλου ατόμου. Τις περισσότερες φορές αυτός είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για το μπλοκάρισμα της εξέλιξης. Η ζωή είναι γεμάτη από κίνητρα και ευκαιρίες για βελτίωση, το μόνο που χρειάζεται είναι να έχεις το εσωτερικό κίνητρο για να προσφέρεις στον εαυτό σου για μία καλύτερη ζωή. Ακολούθησε την ροή της εξέλιξης και θα βιώσεις όλες τις αλλαγές που επιθυμείς!

Βίκυ Σακκή
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Επιστημονική υπεύθυνη πλαισίου ειδικών θεραπειών «Συναισθήματα»