Τέμπη: Πώς να μιλήσεις στο παιδί σου για την τραγωδία

Η τραγωδία στα Τέμπη συγκλόνισε και συνεχίζει να συγκλονίζει ολόκληρη τη χώρα, αφήνοντας πίσω της πόνο, θλίψη και αναπάντητα ερωτήματα. Τα παιδιά, είτε άμεσα είτε έμμεσα, γίνονται δέκτες αυτής της πραγματικότητας μέσα από τις ειδήσεις, τα social media ή τις συζητήσεις των ενηλίκων. Ως γονείς, είναι σημαντικό να ξέρουμε πώς να τους μιλήσουμε για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα με τρόπο που να τα βοηθήσει να κατανοήσουν, να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους και να νιώσουν ασφάλεια.

Πότε και πώς ανοίγουμε τη συζήτηση;

Δεν υπάρχει «σωστή» ηλικία για να μιλήσουμε στα παιδιά για δύσκολα γεγονότα, αλλά είναι σημαντικό να προσαρμόσουμε τη συζήτηση ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά τους. Κάποια παιδιά θα ρωτήσουν μόνα τους, άλλα μπορεί να μη μιλήσουν καθόλου αλλά να επηρεαστούν συναισθηματικά.

• Ακούστε πρώτα: Ρωτήστε τι έχουν ήδη ακούσει και τι καταλαβαίνουν. Ξεκινήστε με ένα ανοιχτό ερώτημα: «Έχεις ακούσει κάτι για το δυστύχημα στα Τέμπη;»
• Αποφύγετε τις υπερβολικές λεπτομέρειες: Τα παιδιά δεν χρειάζονται σκληρές εικόνες ή λεπτομερείς περιγραφές.
• Μιλήστε με απλά λόγια: Για παράδειγμα, σε ένα μικρό παιδί μπορείτε να πείτε: «Έγινε ένα δυστύχημα με τρένα και κάποιοι άνθρωποι πληγώθηκαν πολύ».
• Διαβεβαιώστε τα για την ασφάλειά τους: Είναι σημαντικό να καταλάβουν ότι οι μεγάλοι προσπαθούν να κάνουν τον κόσμο ασφαλέστερο.

Προσαρμόζοντας την κουβέντα ανά ηλικία

Νηπιακή & Προσχολική ηλικία (3-6 ετών)

Σε αυτή την ηλικία, τα παιδιά δεν έχουν αίσθηση της μαζικής τραγωδίας, αλλά μπορεί να νιώσουν φόβο αν δουν εικόνες ή ακούσουν θλιβερές συζητήσεις. Χρησιμοποιήστε απλές, ήρεμες φράσεις όπως: «Έγινε ένα ατύχημα, αλλά υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που βοηθούν». Αποφύγετε τις λεπτομέρειες και τις τρομακτικές εικόνες. Διαβεβαιώστε τα ότι είναι ασφαλή και ότι οι γονείς και οι ειδικοί φροντίζουν για την προστασία τους.

Παιδιά Δημοτικού (7-12 ετών)

Τα παιδιά αυτής της ηλικίας αρχίζουν να κατανοούν την έννοια του θανάτου και της αδικίας. Μπορεί να έχουν ερωτήσεις όπως «Γιατί συνέβη;», «Μπορεί να ξαναγίνει;». Απαντήστε με ειλικρίνεια αλλά με ευαισθησία: «Έγινε ένα σοβαρό δυστύχημα γιατί κάποια πράγματα δεν έγιναν σωστά, και τώρα οι υπεύθυνοι το ερευνούν».  Αναγνωρίστε τα συναισθήματά τους και δώστε χώρο στις ερωτήσεις τους. Μιλήστε για την έννοια της δικαιοσύνης και της αλλαγής: «Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να βρουν λύσεις για να μην ξαναγίνει κάτι τέτοιο».

Έφηβοι (13-18 ετών)

Οι έφηβοι έχουν πρόσβαση στις ειδήσεις και μπορούν να καταλάβουν την πολιτική και κοινωνική διάσταση του γεγονότος. Μπορεί να νιώθουν θυμό, απογοήτευση ή αδικία. Ανοίξτε τη συζήτηση για την ευθύνη: Ποιος ευθύνεται; Πώς μπορούμε να διεκδικήσουμε αλλαγές; Δώστε έμφαση στην κοινωνική συμμετοχή: Η διαμαρτυρία, η ενημέρωση και η δράση είναι τρόποι να μετατρέψουν τον θυμό τους σε κάτι δημιουργικό. Βοηθήστε τους να διαχειριστούν τις πληροφορίες: Συζητήστε για την αξιοπιστία των ειδήσεων και πώς να φιλτράρουν τις πληροφορίες που λαμβάνουν.

Πώς διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα των παιδιών μας

Όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από την ηλικία, μπορεί να νιώσουν θλίψη, φόβο ή άγχος. Είναι σημαντικό να τους δώσουμε χώρο να εκφραστούν. Αποδεχτείτε τα συναισθήματά τους: Μην πείτε «Μην στεναχωριέσαι» αλλά «Καταλαβαίνω ότι αυτό σε κάνει να νιώθεις άσχημα». Δείξτε ότι κι εσείς επηρεάζεστε: Είναι εντάξει να πείτε «Κι εγώ νιώθω λυπημένος γι’ αυτό που έγινε».  Βοηθήστε τα να εκφραστούν με δημιουργικούς τρόπους: Μέσω της ζωγραφικής, της μουσικής ή της γραφής. 

Μαθαίνοντας από την τραγωδία: Ένα μάθημα ανθρωπιάς

Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το γεγονός για να διδάξουμε στα παιδιά την αξία της ενσυναίσθησης και της κοινωνικής ευθύνης. Μιλήστε για τους ανθρώπους που βοήθησαν: Για τους διασώστες, τους γιατρούς, τους εθελοντές. Δώστε τους ελπίδα: «Αν και συνέβη κάτι πολύ άσχημο, μπορούμε να προσπαθήσουμε να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο». Συμμετέχετε σε δράσεις αλληλεγγύης: Ανάλογα με την ηλικία τους, τα παιδιά μπορούν να ζωγραφίσουν κάτι, να γράψουν ένα γράμμα ή να συμμετάσχουν σε μια συμβολική δράση.

Προστατεύοντας τα παιδιά από υπερβολική έκθεση

Η συνεχής προβολή εικόνων και ειδήσεων μπορεί να δημιουργήσει στρες και φόβο.  Περιορίστε τον χρόνο έκθεσης στις ειδήσεις, ειδικά για τα μικρότερα παιδιά. Δώστε έμφαση στην καθημερινότητα: Η ρουτίνα προσφέρει αίσθηση ασφάλειας.  Αν παρατηρήσετε έντονο άγχος ή φόβο, ζητήστε βοήθεια από ειδικό ψυχικής υγείας.

Μιλώντας στα παιδιά για δύσκολα γεγονότα όπως η τραγωδία στα Τέμπη, δεν σημαίνει ότι τα επιβαρύνουμε, αλλά ότι τα βοηθάμε να αναπτύξουν συναισθηματική ανθεκτικότητα. Ο διάλογος, η κατανόηση και η ελπίδα είναι τα πιο σημαντικά εργαλεία που μπορούμε να τους δώσουμε. Η τραγωδία μπορεί να μας θυμίζει πόσο εύθραυστη είναι η ζωή, αλλά και πόσο σημαντικό είναι να δημιουργούμε έναν κόσμο πιο ασφαλή, πιο δίκαιο και πιο ανθρώπινο.