Σημείο των καιρών ή προσωπική αδυναμία; Σεξουαλικό ατόπημα ή κάτι παραπάνω; Μπορεί ένας γάμος, μια σχέση να επιβιώσει έπειτα από μια απιστία; Πώς νιώθει ο απατημένος; Η ψυχολόγος Νίκη Ζαρκάδα, απαντά στις ερωτήσεις που μας απασχολούν όλες…

Ίσως δεν είναι τελικά παράτολμο να χαρακτηρίσει κανείς την απιστία φαινόμενο των καιρών μας. Κι αυτό, γιατί σε μια εποχή με πολλές κοινωνικές και πολιτιστικές αλλαγές, με νέες ηθικές αντιλήψεις, περισσότερο ελεύθερες και χαλαρές, που μεταξύ άλλων βασιλεύει ο καταναλωτισμός και η πλεονεξία, η απιστία μοιάζει να κερδίζει έδαφος.

Ως σεξουαλική απιστία θα μπορούσε να ορίσει κάποιος τις σεξουαλικές σχέσεις που έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό το προσωρινό και το ευκαιριακό. Είναι δηλαδή οι σχέσεις της μιας βραδιάς. Απουσιάζει το στοιχείο της επένδυσης, που είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα της συναισθηματικής ή ψυχικής απιστίας.

Στην περίπτωση αυτή το άτομο επενδύει συναισθηματική ενέργεια σε κάποιο άλλο άτομο με σκοπό να νιώσει περισσότερο κοντά του και να καλύψει τις βαθύτερες συναισθηματικές του ανάγκες. Έτσι, εκτός από τη σεξουαλική σχέση δημιουργείται και ένα ισχυρό συναισθηματικό δέσιμο. Ωστόσο τα όρια, εφόσον υπάρχουν, είναι πολλές φορές δυσδιάκριτα.

Στις πιο πολλές περιπτώσεις ο αιτιολογικός παράγοντας τόσο της σεξουαλικής όσο και της ψυχικής απιστίας είναι η προβληματική σχέση του ζευγαριού που ως φυσικό επακόλουθο έχει άμεση και καταλυτική επίδραση και στη σεξουαλική του ζωή. Μέσα σε ένα γάμο συχνά οι σύζυγοι θεωρούν ότι μετά από την απόφασή τους να παντρευτούν έχουν “κλείσει” ως άνθρωποι και θεωρούν δεδομένη και μόνιμη αυτήν την κατάσταση. Αυτό τους οδηγεί σταδιακά στην ανάπτυξη συγκεκριμένων μορφών συμπεριφοράς και στην υιοθέτηση ρόλων που οδηγούν στη ρουτίνα και την αναμενόμενη φθορά που επιβάλλει μια τέτοια καθημερινότητα. Δεν καταβάλλουν πια προσπάθειες προκειμένου να αρέσουν στο σύντροφό τους και κατά συνέπεια μειώνεται η σεξουαλική έλξη του ενός για τον άλλον. Σε αυτό ακριβώς το σημείο δημιουργείται η ανάγκη της επιβεβαίωσης προκειμένου να νιώσει το άτομο ότι παραμένει ακόμα αρεστό στο άλλο φύλο. Η απουσία της ευχαρίστησης που παίρνει το άτομο από τη σχέση του, η μη ικανοποίηση των αναγκών του, η παραμέληση που μπορεί να βιώνει, αλλά και η χαμηλή του αυτοεκτίμηση είναι κάποιοι επιπλέον ενδεχόμενοι αιτιολογικοί παράγοντες που ωθούν το άτομο στην αναζήτηση νέων περιπετειών.

Το άτομο λοιπόν επιλέγει να βρει διέξοδο σε μια εξωσυζυγική σχέση που του υπόσχεται πάθος, έλξη, ζωντάνια, παρορμητικότητα, πρόκληση, έντονο σεξ και πολλά άλλα που λείπουν από την υπάρχουσα συζυγική του σχέση. Τέλος, ας μην ξεχνάμε πως για πολλούς το “απαγορευμένο” σεξ και η περιέργεια για το άγνωστο είναι πολύ δελεαστικά και λειτουργούν διεγερτικά.

Συνοψίζοντας, θα λέγαμε πως η εμπλοκή σε μια σχέση εκτός γάμου έχει ως αποτέλεσμα να καλύψει τη μοναξιά, το άγχος που μπορεί να νιώθει κανείς ή το κενό που υπάρχει όταν το ζευγάρι δεν επικοινωνεί ικανοποιητικά τόσο σε ψυχικό όσο και σε ερωτικό επίπεδο.

Οι επιπτώσεις τόσο σε προσωπικό όσο και στο δυαδικό επίπεδο της σχέσης είναι συνήθως μεγάλες και άλλες φορές καταλυτικές ή όχι για τη σχέση. Μπροστά στην αποκάλυψη ότι ο σύντροφός του έχει απιστήσει το άτομο κατακλύζεται από αισθήματα οργής, θυμού, απόρριψης, απογοήτευσης. Νιώθει ότι ο κόσμος του κλονίστηκε και ότι ο σύντροφος που του υποσχέθηκε πίστη και αφοσίωση τον πρόδοσε.

Δημιουργείται ένα τραγικό, δραματικό κλίμα όπου ο ένας απαιτεί τιμωρητικά και ο άλλος απολογείται ενοχικά. Αρχικά, δημιουργείται μια έντονη συναισθηματική φάση με πολλά αμφιθυμικά συναισθήματα, κατηγορίες και αλληλοχρεώσεις. Το άτομο που μαθαίνει ότι έχει απατηθεί βιώνει πολύ μεγάλη οδύνη και συχνά οδηγείται σε καταθλιπτικές σκέψεις ή σε καταθλιπτικό επεισόδιο.

Παράλληλα, και το άτομο που έχει εμπλακεί σε κάποια εξωσυζυγική σχέση νιώθει επίσης πολύ έντονα συναισθήματα με την αποκάλυψη της σχέσης αυτής. Αγωνία, φόβος μήπως διαλυθεί η σχέση, ενοχές, αυτομομφές και ντροπή είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα.

Μόλις καταλαγιάσει λίγο ο θυμός, τη θέση του παίρνουν τα χιλιάδες “γιατί”. Στη φάση αυτή, που σαφώς χάνεται η ασφάλεια, η σταθερότητα και η εμπιστοσύνη στη σχέση, το ζευγάρι αναρωτιέται και προσπαθεί να κατανοήσει τους λόγους που οδήγησαν στην απιστία. Γίνεται ένας απολογισμός και δίνεται ίσως με τον τρόπο αυτό μια ευκαιρία για ειλικρινή αποκάλυψη των βαθύτερων αναγκών του καθενός.

Το αν το ζευγάρι θα μπορέσει τελικά ή όχι να βγει ενωμένο και με τις λιγότερες πιθανές συνέπειες και για τους δύο, εξαρτάται από πλείστους παράγοντες, σημαντικότεροι εκ των οποίων είναι τα κίνητρα και οι προσδοκίες που έχουν για τη διατήρηση του γάμου καθώς και η ψυχική και συναισθηματική ωριμότητα τόσο των ατόμων ως ξεχωριστές οντότητες όσο και του δυναμικού τους ως δυάδα.