Προσοχή στο αλάτι!

Η σωστή διατροφή στην παιδική ηλικία είναι πολύ σημαντική για την καλή κατάσταση της υγείας στην ενήλικη ζωή. Τι ρόλο παίζει το αλάτι και τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς;

Ο κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Γιάννης Σουπιός και η Έλλη Κολιούση Σιάκα, Νεφρολόγος εξηγούν:

Νάτριο και αλάτι
Ένας οργανισμός σε ανάπτυξη έχει και αυξημένες ανάγκες σε διάφορες ουσίες και το Νάτριο αποτελεί έναν σημαντικό ηλεκτρολύτη για την ισορροπία ύδατος των κυττάρων αλλά και συστατικό των οστών οπότε η σωστή διατροφή και ιδιαίτερα η πρόσληψη κατάλληλης ποσότητας Νατρίου αποτελεί ένα ευαίσθητο θέμα τόσο επιστημονικά όσο και για τους γονείς που προβληματίζονται για τη σωστή διατροφή των παιδιών τους.

Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος του νατρίου το προσλαμβάνουμε με τη μορφή του αλατιού αλλά οι ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε Νάτριο καλύπτονται πλήρως από την περιεκτικότητα σε Νάτριο που έχουν οι διάφορες τροφές.

Τα αρνητικά του αλατιού
Το αλάτι οδηγεί σε κατακράτηση νερού και αύξηση της πίεσης. Η αυξημένη κατανάλωση αλατιού έχει όμως αρνητικές συνέπειες και πέραν της αύξησης της αρτηριακής πίεσης τόσο στο καρδιαγγειακό σύστημα όσο και στους νεφρούς. Επίσης ευθύνεται για παχυσαρκία, οστεοπόρωση, νεφρολιθίαση και πιθανόν για τον καρκίνο του στομάχου.

Τι πρέπει να ξέρεις;
– Τα μωρά καλύπτονται πλήρως με το θηλασμό ή με τα γάλατα που παρασκευάζονται σε σκόνη. Στον 5ο μήνα που τα παιδιά αρχίζουν να τρώνε και άλλες τροφές (π.χ. χορτόσουπες, κρεατόσουπες και ψαρόσουπες) δεν πρέπει να προσθέτουμε καθόλου αλάτι. Το απαραίτητο νάτριο το λαμβάνει το παιδί με αυτές τις τροφές. Όσο για τη γεύση, αν δεν μάθει να τρώει αλάτι δεν θα το ζητήσει.
– Οι έτοιμες τροφές για βρέφη σε βαζάκια συνήθως περιέχουν αλάτι και καλό θα είναι να αποφεύγονται. Σαν λύση ανάγκης όμως -αν κάποια στιγμή χρειαστεί να δοθεί στο βρέφος έτοιμη τροφή- δεν υπάρχει ανησυχία γιατί οι ποσότητες σε αλάτι είναι πολύ μικρές.
– Από το πρώτο έτος τα παιδιά τρώνε μαζί με τους ενήλικες ό,τι φαγητό υπάρχει στο τραπέζι. Μια δίαιτα χαμηλή σε αλάτι είναι απαραίτητη βέβαια για όλες τις ηλικίες. Έτσι όλα τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να συνηθίσουν να τρώνε τα φαγητά τους με ελάχιστο έως καθόλου αλάτι. Όταν το παιδί μάθει να τρώει ανάλατα δεν θα αναζητήσει την αλμυρή γεύση.
– Το μεγαλύτερο πρόβλημα παρουσιάζεται στην παιδική και εφηβική ηλικία όταν το παιδί τρώει φαγητά απέξω. Είναι γνωστό ότι τα πατατάκια, τα γαριδάκια και άλλες αγαπημένες τροφές των παιδιών περιέχουν πολύ αλάτι.
– Λιγότερο γνωστό είναι ότι τυριά με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά πολλές φορές έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σε αλάτι για να είναι νόστιμα. Τα αλλαντικά επίσης ανήκουν στις τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα σε αλάτι. Το ίδιο ισχύει για όλα τα παρασκευασμένα και έτοιμα φαγητά.
– Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακριβή τρόπο η ποσότητα προσλαμβανόμενου νατρίου αλλά έρευνες έχουν δείξει ότι ειδικά στην εφηβεία τα παιδιά καταναλώνουν 3-4 gr πάνω από την ημερήσια συνιστώμενη δόση Νατρίου.
– Άλλο πρόβλημα της αυξημένης κατανάλωσης αλατιού είναι η αυξημένη κατανάλωση αναψυκτικών. Το αλάτι προκαλεί δίψα. Τα παιδιά σβήνουν τη δίψα τους πίνοντας αναψυκτικά, τα οποία περιέχουν ζάχαρη και οδηγούν σε παχυσαρκία.

– Τροφές που κρύβουν αλάτι πέρα από αυτές που αναφέραμε είναι το ψωμί, τα τουρσιά, οι ελιές, το κέτσαπ, η μαγιονέζα, τα λουκάνικα, όλες οι κονσερβοποιημένες τροφές, οι επεξεργασμένοι ξηροί καρποί.
– Επίσης η περιεκτικότητα σε Νάτριο διαφέρει και σε πολλά νερά. Οι διαφορές συγκέντρωσης Νατρίου είναι μικρές μεν, αλλά η μείωση της πρόσληψης ωφελεί ακόμη κι αν είναι μικρή.

Τι να κάνεις;
Η βάση της σωστής διαπαιδαγώγηση των παιδιών όσον αφορά στη διατροφή είναι το σπίτι τους και πρέπει να ξεκινήσει από μικρή ηλικία. Απαιτεί και περισσότερη δουλειά από τους γονείς αλλά και να δώσουν εκείνοι με το δικό τους τρόπο διατροφής το καλό παράδειγμα. Αν δεν υπάρχει αλάτι στο τραπέζι δεν θα το αναζητήσει.
Δεν είναι ανάγκη να αγοράζει τυρόπιτες ή σάντουιτς για το σχολείο μπορεί να ετοιμάζουμε κάτι από το σπίτι με υλικά που έχουμε ελέγξει τόσο για την περιεκτικότητά τους σε αλάτι όσο και για τα θρεπτικά τους συστατικά. Και ακόμη κι αν οι εργαζόμενες μητέρες έχουν λίγο χρόνο για μαγείρεμα καλό θα ήταν να αποφεύγουμε τα γρήγορα και έτοιμα φαγητά.

Σίγουρα είναι δύσκολο να πείσουμε τα παιδιά να μην τρώνε καθόλου αγαπημένες τροφές (πίτσες, πίττες γύρο κτλ.) αλλά θα πρέπει να ενημερωθούν για τις βλαβερές συνέπειες και τουλάχιστον να μειώσουν κατά πολύ την κατανάλωση.

Από τη σωστή διατροφή, τη μείωση της πρόσληψης αλατιού θα ωφεληθεί όλοι η οικογένεια, για τα παιδιά όμως αυτό το όφελος θα είναι πολύ μεγαλύτερο.