Μοναχοπαίδια:Τι χρειάζονται για να μεγαλώσουν σωστά;

Τι το ιδιαίτερο παρουσιάζει ένα μοναχοπαίδι; Πώς πρέπει να είναι η ανατροφή του ώστε ούτε να το κακομάθετε αλλά ούτε και να στερηθεί την παρέα συνομήλικων παιδιών ελλείψει αδελφών; Η ψυχολόγος-σχολική σύμβουλος Αναστασία Γκοτσοπούλου συμβουλεύει.

Η οικογένεια είναι ένας δυναμικός σχηματισμός αλληλεπιδράσεων. Οι αλληλεπιδράσεις αυτές είναι συνάρτηση παραγόντων όπως το μέγεθος και η σύνθεση της οικογένειας, το φύλο των παιδιών, το μορφωτικοοικονομικό επίπεδο της οικογένειας, η σειρά γέννησης των παιδιών, η απουσία ενός γονέα κ.α.

Έχει υποστηριχθεί ότι η σειρά γέννησης καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ψυχολογική θέση του παιδιού στην οικογένεια. Πλείστες ψυχολογικές παράμετροι της ζωής του παιδιού, όπως πχ. κατά πόσο το παιδί νιώθει ότι είναι αποδεκτό, η συναισθηματική του σχέση με τους γονείς, οι περιορισμοί που του επιβάλλονται ή οι ελευθερίες που του παρέχονται, καθορίζονται από τη σειρά γέννησης, τη διαφορά ηλικίας μεταξύ των αδελφών, το φύλο των αδελφών κ.α.

Ο πρωτότοκος για παράδειγμα είναι προσανατολισμένος προς τους ενηλίκους, είναι πειθαρχημένος και συντηρητικός. Είναι ο μόνος από τα αδέλφια του που θα υποστεί το «οδυνηρό πλήγμα» να εκθρονιστεί από τη θέση του μονάκριβου. Ο δευτερότοκος μεγαλώνει με τη συνεχή παρουσία του μεγαλύτερου αδελφού που είναι δυνατότερος και ικανότερος. Προσπαθεί να τον ξεπεράσει, αναπτύσσοντας άλλοτε εργατικότητα και προθυμία και άλλοτε επιθετικότητα και επαναστατική διάθεση. Ο τρίτος διαπιστώνει, από το μάταιο αγώνα του δευτερότοκου, ότι ο ανταγωνισμός δεν ωφελεί. Αποδέχεται την επιρροή των άλλων και δημιουργεί μια εύθυμη διάθεση έναντι της ζωής.

Ειδική περίπτωση αποτελεί το μοναχοπαίδι. Απολαμβάνει όλα τα πλεονεκτήματα και συγχρόνως υφίσταται τα μειονεκτήματα του πρωτότοκου αλλά στην ακραία τους μορφή. Παρουσιάζει υπεροχή στη γλωσσική ανάπτυξη και στην επίδοση, τη σχολική και την επαγγελματική (όπως συνήθως συμβαίνει με τον πρωτότοκο). Κινδυνεύει όμως, και κυρίως η μοναχοκόρη, να βρεθεί κάτω από την αποπνικτική σχέση της υπερπροστασίας (κυρίως συναισθηματικής) των γονέων.

Γι’αυτό :

-Αν κάνετε εσείς αυτό που θα μπορούσε να κάνει το παιδί σας μόνο του ή με λίγη βοήθεια, δεν το βοηθάτε να αυτονομηθεί. Αναθέστε του ευθύνες και υποχρεώσεις που μπορεί να φέρει εις πέρας.

-Μη βιάζεστε να καλύψετε αμέσως κάθε του επιθυμία πριν καν τη διατυπώσει. Δώστε του χώρο να εκφραστεί και να αναλάβει πρωτοβουλίες. Ρωτήστε το και μάθετε τα πράγματα που του αρέσουν. Έτσι του διδάσκετε έμπρακτα το σεβασμό στις επιθυμίες και κατ’επέκταση στην προσωπικότητα του άλλου.

-Στην ωρίμανση συμβάλλει και η πλήρωση και η έλλειψη. Γι’αυτό μην σπεύσετε να ικανοποιήσετε κάθε του χατίρι και γίνετε έτσι υπόδουλοι στις επιθυμίες του παιδιού σας. Δεχτείτε την απογοήτευσή του και μάθετέ του να τη διαχειρίζεται. Συχνά μάλιστα, η προσμονή μεγαλώνει την ευχαρίστηση και την ευγνωμοσύνη.

-Δεδομένου της απουσίας αδελφών, το μοναχοπαίδι συναναστρέφεται κυρίως ενήλικες. Ένα σπίτι ανοιχτό σε φίλους του παιδιού είναι ό,τι καλύτερο για την κοινωνικοποίησή του. Να θυμάστε ότι το παιδί δεν είναι μικρογραφία του ενήλικα και έχει ανάγκες που πρέπει να ικανοποιούνται (πχ, το παιχνίδι με παιδιά της ηλικίας του).

-Η πλήρης αφοσίωση της οικογένειας προς το μοναχοπαίδι του δίνει ασφαλώς ένα αίσθημα ασφάλειας, αλλά μαζί και μια αίσθηση παντοδυναμίας. Το παιδί διστάζει να δοκιμαστεί έξω από τον προστατευτικό οικογενειακό περίγυρο από φόβο μήπως αμφισβητηθεί ή απορριφθεί. Αν οι γονείς τώρα έχουν αυξημένες απαιτήσεις/προσδοκίες από αυτό, «βαραίνουν» το παιδί τους με τις μεγαλομανείς φαντασιώσεις τους, με αποτέλεσμα το παιδί να απογοητεύεται εύκολα όταν δεν τα καταφέρνει σε όλα τέλεια.

-Μην μπερδεύετε τα συναισθήματά σας με αυτά του παιδιού σας, προβάλλοντας σε αυτό τις αγωνίες, τις απογοητεύσεις σας και ταυτόχρονα του τις επιβάλλετε. Συχνά οι γονείς δεν μπορούν να αντέξουν τη λύπη, το παράπονο, την αδικία που νιώθει το παιδί τους και κάνουν τα πάντα για να το προστατέψουν από αυτά τα συναισθήματα. Έτσι, όμως του στερούν σημαντικές εμπειρίες ζωής.

Το να είναι κανείς η μοναδική αγάπη των γονιών του δεν είναι ποτέ ανώδυνο.