Θυρεοειδής: Τα “σημάδια”, η αντιμετώπιση, οι διατροφικές οδηγίες

Θυρεοειδής. Μια πάθηση που μας απασχολεί αρκετά και καλό είναι να γνωρίζουμε κάποια πράγματα καθώς και να φροντίσουμε άμεσα να εξεταστούμε. Έχουμε ακούσει διάφορα. Απότομη απώλεια βάρους, απότομη αύξηση βάρους, αλλαγές στο σώμα που μας αγχώνουν. Τι ισχύει και τι όχι; Η Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Νικόλ Τσιάνη λύνει τις απορίες μας… Μας εξηγεί τι ακριβώς είναι ο θυρεοειδής, αν επηρεάζει το βάρος μας, ποια είναι τα συμπτώματα που πρέπει να μας προβληματίσουν και φυσικά ποιες τροφές θα μας βοηθήσουν….

-Τι είναι ο θυρεοειδής;
Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας, ο οποίος βρίσκεται στη βάση του λαιμού και έχει σχήμα πεταλούδας. Λειτουργία του σημαντικού αυτού οργάνου, αποτελεί η παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών οι οποίες είναι απαραίτητες για την φυσιολογική αύξηση, ανάπτυξη, τη ρύθμιση των μεταβολικών διεργασιών του οργανισμού για την εύρυθμη λειτουργία όλων των συστημάτων.

-Τι είναι ο υπερθυρεοειδισμός και ο υποθυρεοειδισμός;
Οι πιο συχνά εμφανιζόμενες παθήσεις του θυρεοειδούς είναι ο υπερθυρεοειδισμός και ο υποθυρεοειδισμός. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε υπερλειτουργία του θυρεοειδούς με υπερέκκριση θυρεοειδικών ορμονών και στη δεύτερη υπολειτουργία με μειωμένη έκκριση ορμονών. Για τη διάγνωση του υποθυρεοειδισμού, ο προσδιορισμός των θυρεοειδικών ορμονών και της θυρεοτρόπου ορμόνης σε συνδυασμό με το υπερηχογράφημα και το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς είναι συνήθως αρκετά.

-Πως αντιμετωπίζεται;
Οι περισσότεροι άνθρωποι πλέον έχουν διαγνωστεί με υποθυρεοειδισμό, παρά με υπερθυρεοειδισμό. Και στις δύο περιπτώσεις συνίσταται θεραπεία με τη μορφή χαπιού της ορμόνης που λείπει.

-Πώς μπορεί να επηρεάσει ο θυρεοειδής το βάρος μας; Υπάρχουν -σύμφωνα με την εμπειρία μας και σύμφωνα με τις ερωτήσεις που έρχονται στο tlife- γυναίκες που αδυνατίζουν και γυναίκες που παχαίνουν εξαιτίας του θυρεοειδή. Τι συμβαίνει ακριβώς;
Μετρώντας με ειδικό μηχάνημα την ποσότητα του οξυγόνου που χρησιμοποιεί το σώμα για την παραγωγή ενέργειας σε κατάσταση ηρεμίας, προσδιορίζεται ο βασικός μεταβολικός ρυθμός (BMR).
Τα άτομα με υποθυρεοειδισμό συνήθως έχουν μειωμένο BMR και συχνά παίρνουν κιλά, ενώ εκείνοι με υπερθυρεοειδισμό έχουν αυξημένο BMR για αυτό και χάνουν απότομα κιλά.

Στην περίπτωση του υποθυρεοειδισμού παρατηρείται μία μέση αύξηση βάρους 3-5 κιλά, λόγω πρηξίματος και κατακράτησης νερού και αλατιού. Αν η αύξηση βάρους είναι το μόνο σύμπτωμα του υποθυρεοειδισμού που παρατηρείται, είναι λιγότερο πιθανό ότι τα παραπανίσια κιλά οφείλονται αποκλειστικά στο θυρεοειδή.

Όσον αφορά στον υπερθυρεοειδισμό, η μείωση βάρους είναι ιδιαίτερα απότομη σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα (ακόμη και μήνα) χωρίς να έχει προσδιοριστεί ακόμη το ακριβές εύρος απώλειας.

Ωστόσο, όταν τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών ρυθμιστούν, συνήθως με φαρμακευτική αγωγή, κατόπιν οδηγίας από ενδοκρινολόγο, σταθεροποιείται το βάρος σε φυσιολογικά επίπεδα.

-Το ότι κάποιος έχει πάρει απότομα κιλά, μπορεί να θεωρηθεί ένα σημάδι ότι πρέπει να τσεκάρει το θυρεοειδή του;
Η αύξηση βάρους οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, τόσο διατροφικής (υπερκατανάλωση γλυκών, λιπαρών, θερμιδογόνων τροφίμων, αστάθεια γευμάτων, παράλειψη βασικών ομάδων τροφίμων, αλκοόλ) όσο και οργανικής αιτιολογίας (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, πολυκυστικές ωοθήκες, υποθυρεοειδισμός, γονιδιακή προδιάθεση, λήψη κορτιζονούχων φαρμάκων, έλλειψη σιδήρου).

Έτσι, στα πλαίσια του ευρύτερου ελέγχου θα μπορούσε να ενταχθεί και εκείνος του θυρεοειδή, χωρίς όμως να θεωρείται ως ο μοναδικός αιτιολογικός παράγοντας για αύξηση βάρους.

-Υπάρχουν συμπτώματα που “μαρτυρούν” ότι έχουμε θυρεοειδή; Ποια είναι τα “καμπανάκια” που θα μας κινητοποιήσουν για να κάνουμε την εξέταση;
Έντονη κόπωση, ευαισθησία στο κρύο, δυσκοιλιότητα, δέρμα ξηρό και άγριο, ανεξήγητη αυξομείωση βάρους, ταχυκαρδίες, αυξημένη αρτηριακή πίεση, είναι κάποιες από τις ενδείξεις ότι “κάτι δεν πάει καλά” με το θυρεοειδή μας. Σε ιδιαίτερα προχωρημένα στάδια, το πρόσωπο είναι ωχρό και υπάρχει μια αύξηση του λίπους και πρήξιμο των βλεφάρων, τα μαλλιά είναι ξερά και τα φρύδια αραιώνουν, ξηρός βήχας, καθώς και η φωνή γίνεται βραχνή και αργή.

-Σε περίπτωση που έχεις τον θυρεοειδή που αδυνατίζει, πώς μπορείς να πάρεις κιλά; Ή απλά αυτό ρυθμίζεται με τα χάπια;
Η φαρμακευτική αγωγή ρυθμίζεται πάντα από τον ενδοκρινολόγο. Όσον αφορά στη διατροφή, είναι απαραίτητη η αύξηση της ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης, ανάλογα με το ύψος, το φύλο, την ηλικία και το αρχικό βάρος. Η αύξηση βάρους χρειάζεται τη συστηματική εφαρμογή μικρών και συχνών γευμάτων, έτσι ώστε να λαμβάνετε καθημερινά τις θερμίδες που είναι απαραίτητες για τον οργανισμό σας.

-Καλό είναι να δώσετε έμφαση στις ακόλουθες διατροφικές οδηγίες:

• Να αυξηθούν οι χυμοί χωρίς ζάχαρη και το ημίπαχο γάλα που δίνουν εύκολα και γρήγορα ενέργεια.
• Κατανάλωση σνακ: μπάρες δημητριακών ολικής αλέσεως, cream crackers σίκαλης, μπισκότα χωρίς ζάχαρη, ρυζογκοφρέτες, φρούτα, γάλα, γιαούρτι, ρυζόγαλο.
• Καθημερινή κατανάλωση 30 γραμμαρίων ανάλατων ξηρών καρπών.
• Καθημερινά να τρως 1-2 μπανάνες.
• Τα φαγητά σου να συνοδεύονται πάντα με ψωμί και 5-6 ελιές.
• Πριν τον ύπνο να καταναλώνεται 1 ποτήρι γάλα.
• Το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι να τα συνοδεύονται πάντα με ελιές και τυρί και ρύζι ή μακαρόνια ή πατάτες.
• Να καταναλώνεται το βράδυ το ίδιο φαγητό με το μεσημεριανό.
• Αργή και σωστή μάσηση.

-Σε περίπτωση που έχουμε πάρει κιλά, υπάρχει μεγαλύτερη δυσκολία να αδυνατίσουμε, τι πρέπει να προσέξουμε;
Η αύξηση βάρους στην περίπτωση του υποθυρεοειδισμού οφείλεται στην κατακράτηση υγρών και αλατιού. Συνεπώς, για να αντιμετωπίσετε τα οιδήματα – πρηξίματα είναι σημαντικό να περιορίσετε στο ελάχιστο την πρόσληψη αλατιού και να αποφεύγετε τα τυποποιημένα τρόφιμα τα οποία είναι πλούσια σε αυτά (π.χ. τσιπς, κονσέρβες, λευκό ψωμί, παχιά τυριά).

Αντίθετα αυξήστε την κατανάλωση υγρών (νερό, χυμοί, γάλα χαμηλό σε λιπαρά) και τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο (μπανάνες, πατάτες, ντομάτες, πιπεριές, βερίκοκα, κεράσια, μούσμουλα, ροδάκινα, ρόκα, σέλινο, μαϊντανό, όσπρια).

-Υπάρχουν τροφές που βοηθούν τη λειτουργία του θυρεοειδή;
Φυσικά και υπάρχουν τροφές, αλλά και θρεπτικά συστατικά τα οποία συνεργούν στην καλή λειτουργία του θυρεοειδούς. Σε κάθε περίπτωση είτε κάποιος έχει υπερθυρεοειδισμό που συνδέεται συχνά με τη μείωση βάρους, είτε έχει υποθυρεοειδισμό, που πιθανότατα μπορεί να αυξήσει το σωματικό βάρος, είναι σημαντικό να εμπλουτίσει τη διατροφή του με τα ακόλουθα τρόφιμα και θρεπτικά συστατικά, τα οποία βοηθούν στην βελτίωση της ευρύτερης λειτουργίας του θυρεοειδή:

1. Ιώδιο
Τρόφιμα όπως τα θαλασσινά και τα φύκια, καθώς και το ελληνικό ιωδιούχο αλάτι, είναι πηγές πλούσιες σε ιώδιο. Η σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών επηρεάζεται από το ιώδιο της τροφής. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη είναι 150mg. Μια μέση δίαιτα περιλαμβάνει τροφές εμπλουτισμένες σε ιώδιο και προσφέρει 250-750mg ιωδίου καθημερινά.

Προσοχή: Μην το παρακάνεις με τις μεγάλες ποσότητες του ιωδίου καθώς δρα αρνητικά και μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του θυρεοειδή. Οπότε, μην καταναλώνεις πάνω από 600 mcg την ημέρα.

2. Σελήνιο
Το σελήνιο συμβάλλει στη διατήρηση της σωστής ποσότητας θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα και στους διάφορους ιστούς. Επίσης, ένζυμα τα οποία περιέχουν σελήνιο συμμετέχουν στην “αποτοξίνωση” του αδένα (ειδικά σε περιόδους στρες) και στην αποτελεσματική διαχείριση των αποθηκών ιωδίου στο σώμα.

Πηγές: ξηροί καρποί, δημητριακά, μοσχάρι, αβγά, ψάρια, τόνος, καβούρια, αστακός.

3. Ψευδάργυρος
Η νόσος του θυρεοειδούς συχνά οδηγεί σε ανεπάρκεια του ψευδαργύρου. Πλούσιες πηγές είναι τα θαλασσινά, τα ψάρια, το συκώτι, το κρέας, τα αβγά, τα μανιτάρια και τα σύκα.

4. Τυροσίνη
Βρίσκεται στα ψάρια, στο κοτόπουλο, στα τρόφιμα ολικής αλέσεως (π.χ. δημητριακά), στα γαλακτοκομικά, στις μπανάνες, στα φασόλια και στους ξηρούς καρπούς. Είναι ένα βασικό αμινοξύ που παίζει μεγάλο ρόλο στην παραγωγή των θυρεοειδών ορμονών.

5. Βιταμίνες

• Το β-καροτένιο το βρίσκουμε στα πορτοκαλί – κίτρινα και κόκκινα φρούτα και λαχανικά, όπως το πεπόνι, το βερίκοκο και την πιπεριά.
• Η βιταμίνη C βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα κυρίως στα εσπεριδοειδή, στις φράουλες και στους φυσικούς χυμούς.
• Η βιταμίνη Ε βρίσκεται κυρίως στο ελαιόλαδο και αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό αντιοξειδωτικό παράγοντα που προστατεύει το θυρεοειδή από τις επιπτώσεις του οξειδωτικού στρες.
• Τέλος το σύμπλεγμα των βιταμινών Β συμμετέχουν στη διαδικασία της σύνθεσης της Τ4.

Last Info: Τα λιπαρά της διατροφής δεν πρέπει να ξεπερνούν το 30% της συνολικής προσλαμβανόμενης ενέργειας μέσα στη μέρα.

Επιμέλεια: Ιωάννα Κούρου