Χρήστος Κυριαζής: «Μου αρέσει να είμαι στην άκρη»

Ποιος δεν έχει τραγουδήσει τη δεκαετία του ‘90 τα «Έχω κλάψει», «Επιμένω», «Μου θυμίζεις τη μάνα μου», «Ημεροβίγλι», «Τα τσιγάρα, τα ποτά και τα ξενύχτια»; Ο Χρήστος Κυριαζής, λίγο καιρό μετά τη θεαματική του επιστροφή με τους Onirama στο Anodos, εξηγεί στο «Down Town» Κύπρου και τον Πάνο Γιαννακόπουλο πώς είναι να είσαι το απόλυτο λαϊκό είδωλο της χρυσής εποχής της ελληνικής δισκογραφίας.

Είστε από τους καλλιτέχνες που τραγουδούν μόνο τα δικά τους τραγούδια;

Ναι, εγώ λέω μόνο δικά μου. Όλα αυτά τα χρόνια έχω πει μόνο ένα τραγούδι του Τσιτσάνη, που μου έκανε την τιμή ο γιος του και μου το έδωσε.

Από όλα τα τραγούδια σας ποιο είναι το αγαπημένο σας; Μη μου πείτε το κλισέ, ότι τα αισθάνεστε όλα παιδιά σας…

Όχι, δεν θα στο πω. Το αγαπημένο μου είναι το «Μου θυμίζεις τη μάνα μου».

Γιατί είναι αγαπημένο; Επειδή η μανούλα είναι ιερό πράγμα;

Δεν είναι μόνο ιερό. Είναι η πηγή των πάντων!

Ως αγόρι είχατε στενότερο δέσιμο με τη μαμά σας;

Τα αγόρια με τη μάνα αναπτύσσουν ισχυρό δεσμό. Αν θυμηθώ τη σχέση που είχα με τη μάνα μου, θα δω ότι δεν ήταν μόνο μάνα μου. Ήταν και φίλη μου. Της έλεγα τα πάντα. Για τις δουλειές μου, για τους φίλους μου, για τα κορίτσια που γνώριζα. Επικοινωνούσαμε τόσο δυνατά που ήταν η καλύτερή μου φίλη.

Έχετε νιώσει ποτέ εξαρτημένος από τη μητέρα σας; Ήταν παρεμβατική στη ζωή σας;

Μη μου μιλάς στον πληθυντικό. Με κάνεις και νιώθω γέρος (γελάει). Δεν ήταν καθόλου παρεμβατική. Μου έδινε μια συμβουλή κι αν ήθελα την ακολουθούσα.

Με τον μπαμπά σου είχες εξίσου καλές σχέσεις;

Με τον πατέρα μου είχαμε άλλη ιστορία. Πάντα συζητούσαμε άλλου είδους πράγματα. Πιο υπαρξιακά. Ο πατέρας μου ήταν πιο απόμακρος. Όμως στην καλύτερη ανάμνηση της ζωής μου ήταν μέσα.

Ποια ήταν αυτή;

Όταν ήμουν πιτσιρικάς, έπαιζα σε κάτι κλαμπάκια και ξενυχτούσα. Πήγαινα το πρωί στο σχολείο και νύσταζα. Ο καθηγητής έκανε παράπονα στη μάνα μου. Γυρίζοντας σπίτι, περίμενα ότι ο πατέρας μου θα νευρίαζε και θα γινόταν χαμός. Αντ’ αυτού μου είχε αγοράσει την πρώτη μου κιθάρα. Ήταν πανάκριβη. Είχε δει μια αφίσα με τον Κιθ Ριτσαρντ που είχα στο δωμάτιό μου και μου πήρε την ίδια. Τρελάθηκα. Μακάρι να έκαναν το ίδιο και οι υπόλοιποι πατεράδες. Ας αγόραζαν στο παιδί τους μια κιθάρα κι ας μην τη χρησιμοποιούσε ποτέ.

Δεν φοβήθηκαν για τον χώρο που πάει το παιδί τους να «μπλέξει»; Παλιά τον καλλιτέχνη τον ακολουθούσαν πολλοί μύθοι…

Μπορεί, αλλά τελικά δεν μας οδηγεί τίποτα άλλο στις αποφάσεις μας, παρά μόνο η καρδιά μας. Ξεκίνησα παίζοντας τραγούδια με γκρουπάκια. Κάποια στιγμή βαρέθηκα, μου την έδωσε να ασχοληθώ με το σχέδιο, πήγα στην Ιταλία, έκανα σπουδές, γύρισα και άνοιξα μαγαζιά κάνοντας εκθέσεις με έπιπλα δικών μου σχεδίων. Αργότερα, αυτό το πράγμα άρχιζε να αλλάζει μέσα μου. Τότε έγινε και η επιτυχία του «Μου θυμίζεις τη μάνα μου» και τα πράγματα με οδήγησαν μόνα τους ξανά προς τη μουσική.

Το ταλέντο μόνο ήταν αρκετό;

Χρειάζεται και τύχη.

Εισέπραξες τη γενναιοδωρία των παλαιότερων;

Όταν ξεκίνησα δεν ήξερα κανέναν. Ο πρώτος που γνώρισα ήταν ο Μητροπάνος που είχε έρθει στο καμαρίνι μου. Δεν τους ήξερα. Δεν πήγαινα στα μπουζούκια να δω προγράμματα.

Μου ανέφερες πριν τους Rolling Stones. Με τι άλλα πρότυπα μεγάλωσες;

Όλη τη ροκ σκηνή του τότε. Rolling Stones, Who, Beatles, Pink Floyd.. Παράλληλα άκουγα Bob Dylan, Johnny Cash…

Ήσουν ο κλασικός μακρυμάλλης έφηβος με τα σκουλαρίκια και τα μποτάκια;

Ακριβώς έτσι.

Μου κάνει εντύπωση που μεγάλωσες με τόση ροκ και τα τραγούδια σου είναι βαθιά ελληνικά!

Αλλά από κάτω ο ρυθμός είχε πάντα ένα μπιτ. Η ροκ πέρασε ασυνείδητα στα τραγούδια μου.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη επανάσταση που έκανες στη ζωή σου;

Tο να φύγω ξαφνικά για την Ιταλία, με ένα κορίτσι που γνώρισα.

Έκρυβε μοναξιά η ξενιτιά;

Ναι. Δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Ενώ ήμουν με ένα κορίτσι που λόγω εκείνης έφυγα και πήγα στην Ιταλία, θυμόμουν τον Πειραιά μου, κάθε μέρα…

Αναμετριέσαι εκείνη την ώρα με τον εαυτό σου;

Ε, βέβαια! Παίζονται πολλά πράγματα εκείνη την ώρα. Εκείνη την περίοδο έγραψα πολύ ωραία τραγούδια. Τώρα τα λέω ωραία. Τότε τα έλεγα πονεμένα.

Λένε ότι στον πόνο γράφονται τα ωραία τραγούδια…

Μα, στη χαρά δεν σκέφτεσαι να γράψεις αλλά να ζήσεις. Αυτό που φέρνει το συναίσθημα είναι εκείνο το οποίο σε δυσκολεύει. Το δύσκολο φέρνει τα τραγούδια.

Οι Έλλαδίτες και οι Κύπριοι, όμως, έχουμε και λίγο την καψούρα μέσα μας…

Πολλή καψούρα έχουμε, όχι λίγη. Δεν είναι κακό. Έτσι είμαστε ως λαός.

Υπάρχουν κι εκείνοι που επιδιώκουν να είναι καψούρηδες. Εσύ;

Ναι. Ορισμένες φορές το επιδιώκω. Παθαίνω εμμονή. Το παραδέχομαι.

Τι άλλου είδους εμμονές έχεις;

Έχω εμμονή με το να πηγαίνω στα ίδια σημεία για χρόνια. Εδώ και εξήντα χρόνια.

Σου δίνει ασφάλεια αυτό;

Πάω εκεί που νιώθω άνετα. Πάντα έχω μαζί μου ένα τετράδιο κι ένα στυλό. Ακόμα και μέσα στο αυτοκίνητο δουλεύω.

Πώς κρατήθηκες έξω από τη βιομηχανία του πρόσκαιρου σουξέ;

Ποτέ δεν με ενδιέφερε. Πάντα έγραφα τα όσα αισθανόμουν. Ούτε καν στην τηλεόραση βγαίνω. Θέλω να είμαι στην άκρη. Μου αρέσει να είμαι στην άκρη.

Ούτε χρηματοκυνηγός υπήρξες ποτέ…

Εδώ με έλεγαν «τρελό» που αποφάσισα να σταματήσω να δουλεύω βράδυ και άφησα τόσα χρήματα. Οι άνθρωποι κοιτούν τα χρήματα και οι θεοί κοιτούν την ωφέλεια. Πάντα έψαχνα να βρω τι μου κάνει καλό μέσα μου, όχι πόσα λεφτά θα πάρω.

Γιατί σταμάτησες να δουλεύεις νύχτα;

Βαρέθηκα τη δημοσιότητα και όλο αυτό το κυνήγι. Άλλαζα ονόματα στο κουδούνι μου…Τι να λέμε τώρα…

Στα μάτια μου, είναι ωραίο να σε αγαπούν. Ειδικά όταν είσαι τραγουδιστής ξέρεις ότι αυτό είναι το τίμημα…

Δεν το μπορούσα. Εγώ, σε αντίθεση με άλλους τραγουδιστές, δεν μεγάλωσα στα μπουζούκια. Η επιτυχία ήρθε στα 45 μου. Η νύχτα με κούρασε αφάνταστα.

Έφυγες από τη νύχτα και βρήκες την υγειά σου;

Ναι. Ήθελα να βρω πάλι τους ρυθμούς μου. Ήθελα να μπορώ να γράφω τραγούδια στο στούντιο, χωρίς να έχω επαφές.

Τώρα, πώς είναι η καθημερινότητά σου; Τι ώρα ξυπνάς, για παράδειγμα, το πρωί;

Συνήθως, εδώ και χρόνια, ξυπνάω πολύ νωρίς, γύρω στις 4:30. Ζω πολύ ήρεμα.

Όταν σε ρώτησα για τις εμμονές σου δεν μου ανέφερες καθόλου το ψάρεμα. Ξέρω ότι ψαρεύεις καθημερινά…

Αυτή είναι η μεγαλύτερη εμμονή μου. Στο ψάρεμα δεν πάω για τα ψάρια. Πάω για το ψάρεμα. Πάνω στη βάρκα έμαθα τι θα πει υπομονή. Χαίρομαι το τοπίο, την αυγή.

Καλύτερη είναι η ήρεμη ή φουρτουνιασμένη θάλασσα;

Η φουρτουνιασμένη. Θέλω να έχει ενέργεια. Να έχει κίνηση.

Πού ψαρεύεις;

Συνήθως πηγαίνουμε στην Αίγινα.

Έχεις μεγαλώσει στα Καμίνια όπως γράφεται;

Όχι. Στο τρίγωνο Καμία-Αμφιάλη-Δραπετσώνα έπαιζα σε κλαμπ. Η περιφέρεια του Πειραιά είχε κάποτε τα καλύτερα κλαμπάκια. Τη ζωή μου όλη την πέρασα στο Πασαλιμάνι, στο καφέ Φοντάνα. Εκεί έγραψα και το «Έλα μωράκι μου». Γεννήθηκα στο λιμάνι. Μεγάλωσα στις γειτονιές γύρω από το λιμάνι.

Οι Πειραιώτες είναι άλλη φάρα ανθρώπων;

Είμαστε λίγο διαφορετικοί από τους υπόλοιπους. Είμαστε πιο «ψυχασθενείς».

Επειδή έχετε την αλμύρα δίπλα σας;

Μα, η θάλασσα και η ενέργεια του λιμανιού κάνει τη διαφορά. Πάρα πολλά τραγούδια μου τα έγραψα στο λιμάνι ξημερώματα, με πιο γνωστό το «Βράδυ Σαββάτου».

Ως ψαράς καυχιέσαι όταν φέρνεις σπίτι γερές ψαριές;

Ψαρεύουμε με καθετές, όχι με δίχτυα. Αλλά τον μεζέ μας τον βγάζουμε!

Μη μου πεις ότι είσαι και ο μάγειρας!

Όχι. Συνήθως τα μαγειρεύει ο Γιώργος ο καπετάνιος.

Είναι η ώρα του ψαρέματος με τους φίλους σου η προσωπική σου εξομολόγηση;

Με τους φίλους μου στο ψάρεμα γίνονται οι μεγαλύτερες πλάκες. Συζητάμε τα πάντα.

Τι συζητούν οι άνδρες μεταξύ τους;

Μιλούν πιο πολύ για γυναίκες. Έχει πλάκα το θέμα γιατί ο καθένας λέει τις δικές του ιστορίες και γελάμε. Κάποιες φορές μιλάμε και για μπάλα ή μπάσκετ. Για πολιτική μόνο δεν μιλάμε.

Ο πόνος είναι πηγή έμπνευσης. Ο έρωτας;

Βέβαια. Μεγάλης.

Οπότε πάνω στον πόνο του έρωτα γράφονται πραγματικά διαμάντια…

Ακριβώς. Είχα χρόνια να ακούσω κάτι και να μου αρέσει. Όταν άκουσα τραγούδι του Παντελίδη, κατάλαβα ότι έχει ταλέντο. Ήταν αυθεντικός. Είχε κάτι να πει. Τα καλά τραγούδια ψάχνουμε. Φωνές έχουμε.

Τι είναι επιτυχία για σένα;

Το να είσαι καλά με τον εαυτό σου.

Ευτυχία τι είναι;

Το επιθυμητό. Αυτό που σου λείπει και περιμένεις να έρθει.

Το ανικανοποίητο τι είναι;

Μέρος της ευτυχίας. Αν το θέλεις πραγματικά, κάποια στιγμή θα το αποκτήσεις. Το ανικανοποίητο σε βάζει πιο βαθιά στη δράση.

Έρωτας τι είναι;

Μια μαγική συνάντηση.

Είναι άγγελος ή δαίμονας ο έρωτας;

Και τα δύο.

Σε έχει καταστρέψει ένας έρωτας;

Μπορεί να σε πάει πολύ πίσω. Το να σε καταστρέψει το θεωρώ υπερβολικό. Αν το αφήσεις να γίνει, σημαίνει ότι δεν ξέρεις καλά τον εαυτό σου ή ότι δεν τον αγαπάς και πολύ.

Σε αγαπάς;

Κάπου-κάπου μ’ αγαπώ. Κάποιες φορές θέλω να αλλάξω κάποια πράγματα. Κάνω κάθε βράδυ την αυτοκριτική μου.

Έχεις υπάρξει αυτοκαταστροφικός.

Ναι.

Δεν είχες στόχο;

Δεν έβρισκα τον στόχο μέσα μου. Όταν δεν έχω στόχο χάνω τον έλεγχο. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια δεν τον χάνω.

Σε ισορρόπησε η οικογένεια;

Πάρα πολύ.

Αν ακούσω τη δισκογραφία σου θα καταλάβω τον χαρακτήρα σου;

Ναι. Θέλω να ακούσεις έναν δίσκο, το «Πορεία της σιωπής», και να μου πεις. Στα τραγούδια βάζω την αλήθεια μου. Το «Έλα μωράκι μου» το έγραψα στα 18 μου και παίζεται ακόμα. Θέλω πάντα να γράφω ό,τι μου συμβαίνει.

Οπότε, να φανταστώ ότι δισκογραφικά και προσωπικά η πιο χαρούμενη περίοδός σου ήταν το «Ημεροβίγλι»;

Πιο πριν. Το «Μου θυμίζεις τη μάνα μου». Θυμάμαι κυκλοφορούσα και τα ραδιόφωνα των αυτοκινήτων έπαιζαν συνέχεια τα τραγούδια μου.

Πώς είναι αυτό το αίσθημα;

Έλεγα «κάτι κάναμε».

Όταν σε αναγνώρισαν στον δρόμο πρώτη φορά πώς ένιωσες;

Ντράπηκα. Ακόμα ντρέπομαι όταν μου μιλούν. Είναι λίγο δύσκολο το έργο.

Κυκλοφορείς το νέο σου τραγούδι «Αυτό το βράδυ». Ποια είναι η ιστορία του;

Είδα κάτι ξεχασμένα πράγματα σε ένα δωμάτιο. Αυτό το βράδυ, στο δωμάτιο αυτό, έγραψα το τραγούδι.

Πάντα αναρωτιόμουνα: το -κλασικό πια- «Επιμένω» τι ιστορία έχει;

Ξεκίνησε έξω από ένα σπίτι κάποιου κοριτσιού. Είχα γράψει έξω στον τοίχο «Επιμένω» και είχα βάλει και τρεις τελίτσες… Μετά από έναν χρόνο ξαναπέρασα και κοίταξα να δω αν υπάρχει αυτό που έγραψα. Το είχαν περάσει με ασβέστη αλλά αχνοφαίνονταν τα γράμματα. Εκεί κάθισα και έγραψα το κομμάτι. Σε μία γειτονία στο Κερατσίνι.

Οπότε, σχεδόν όλα σου τα τραγούδια έχουν γραφτεί για γυναίκες.

Τα περισσότερα. Δεν θα έλεγα για γυναίκες, αλλά για σχέσεις.

Ως κλασικός Πειραιώτης θέλεις και στον έρωτα το λιμάνι σου;

Ε, ναι. Αυτό έχει βρεθεί.

Η θάλασσα να είναι ήρεμη ή να έχει και φουρτούνα;

Να έχει και φουρτούνα. Πρέπει κάτι να γίνεται. Όταν θα πεθάνουμε θα είμαστε τελείως ήρεμοι. Ως τότε, όμως, πρέπει να αγωνιστούμε.

Έτσι στεριώνονται οι σχέσεις; Όταν περνούν από σαράντα κύματα;

…Πρέπει να περάσουν από κανάλι.