Προσδοκίες: Μήπως μας εμποδίζουν να δούμε την πραγματικότητα;

Γιατί μερικές φορές, δεν είναι μπερδεμένα τα μηνύματα που παίρνεις από μια σχέση, από μια κατάσταση ή από έναν wanna be σύντροφο. Είναι οι προσδοκίες σου που δεν σου επιτρέπουν να δεις καθαρά. Και για αυτές, γράφει σήμερα, η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Ελπίδα Παναγιωτουνάκου.

Σύμφωνα με τον ποιητή Οβίδιο, ο γλύπτης Πυγμαλίωνας κάποτε έφτιαξε μια πολύ όμορφη -τέλεια- γυναίκα από ελεφαντόδοντο, την οποία στη συνέχεια ερωτεύτηκε. Η Γαλάτεια, όπως την ονόμασε, αντιπροσώπευε την ιδεατή για αυτόν γυναίκα και στο πρόσωπό της καθρεφτίζονταν όλες οι ελπίδες και επιθυμίες του. Η αγάπη και η λατρεία του για το δημιούργημά του ήταν τόσο μεγάλες που του συμπεριφερόταν σαν να ήταν ζωντανή γυναίκα. Έτσι, ζήτησε από τη θεά Αφροδίτη να μεταμορφώσει το άψυχο άγαλμα σε ζωντανή γυναίκα, την οποία και παντρεύτηκε. Ο Πυγμαλίωνας, λοιπόν, ερωτεύτηκε όχι το άγαλμα, αλλά την πιθανότητα η ιδεατή εικόνα που είχε στο μυαλό του για τη γυναίκα να γίνει πραγματικότητα. Ερωτεύτηκε, δηλαδή, μια προσδοκία…

Οι προσδοκίες είναι προσωπικές πεποιθήσεις για περιστατικά που μπορεί να συμβούν στο μέλλον και διαμορφώνονται μέσα από τις εμπειρίες και τις γνώσεις του κάθε ατόμου. Οδηγούν το άτομο σε δράση, καθώς οι επιλογές που κάνει βασίζονται στις προσδοκίες που έχει για το πώς οι αποφάσεις του θα επηρεάσουν τόσο τον εαυτό του, όσο και τον κόσμο γύρω του.

Οι προσδοκίες δρουν πολυεπίπεδα επηρεάζοντας τη σκέψη, το συναίσθημα και τη συμπεριφορά.
-Σκέψη. Όταν το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με γεγονότα για τα οποία δεν έχει ξεκάθαρες ενδείξεις, τείνει να τα ερμηνεύει βάσει των προσδοκιών του.
-Συναίσθημα. Αρνητικές προσδοκίες για μια κατάσταση οδηγούν σε αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης, σε αντίθεση με τις θετικές προσδοκίες.
-Συμπεριφορά. Το άτομο επενδύει περισσότερο σε δραστηριότητες που έχει την πεποίθηση ότι θα πετύχει. Αντίστοιχα, λειτουργεί πιο συνεργατικά, όταν αξιολογεί το περιβάλλον του ως συνεργάσιμο και φιλικό και πιο ανταγωνιστικά, όταν αξιολογεί πως οι γύρω του θέλουν να προβληθούν και να το υποσκελίσουν.

Αν και οι προσδοκίες μπορούν να λειτουργήσουν ως κινητήριος δύναμη για την επίτευξη στόχων, είναι δυνατόν να εγκλωβίσουν το άτομο σε μια δίνη διαρκών ματαιώσεων. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν το άτομο αντιμετωπίζει τα πράγματα έτσι όπως θα ήθελε να είναι και όχι έτσι όπως τα σημάδια του δείχνουν ότι είναι.

Εάν, για παράδειγμα, ζητάς τρυφερότητα και ενδιαφέρον από έναν σύντροφο ο οποίος είναι ατομικιστής και εγωιστής, θα προσδοκάς μια ζεστή σχέση εμπιστοσύνης και αλληλοϋποστήριξης την οποία όμως δεν θα πάρεις ποτέ από το συγκεκριμένο άτομο ό,τι κι αν κάνεις, γιατί ουσιαστικά θα του έχεις προσδώσει χαρακτηριστικά που δεν έχει. Είναι σαν να περιμένεις από έναν αυτόματο πωλητή αναψυκτικών να σου δώσει μιας εξαιρετικής ποιότητας κρασί. Όσο κι αν περιμένεις, δεν θα το πάρεις ποτέ! Έτσι, όταν μια ανθρώπινη σχέση, μας δημιουργεί μονόπλευρα συναισθήματα ή μας προσφέρει λιγότερα από όσα προσδοκούσαμε, τότε αρχίζουμε να της δίνουμε ακόμη μεγαλύτερη σημασία, πράγμα το οποίο δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερη απογοήτευση.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ…
-Εάν οι άνθρωποι που έχεις γύρω σου νιώθεις ότι σου προκαλούν δυστυχία, διερεύνησε εάν σου δημιουργούν μια σχέση εξάρτησης, περνώντας σου την πεποίθηση πως διαρκώς εσύ δεν συμπεριφέρεσαι σωστά μέσα στη σχέση. Στην περίπτωση αυτή επενδύεις υπερβολικά σε κάτι που είναι ψεύτικο.

-Αναρωτήσου εάν απογοητεύεσαι επειδή δεν έχεις το συγκεκριμένο άτομο που επέλεξες στη ζωή σου ή επειδή χάνεις την επιβεβαίωση του ότι είσαι σημαντική για κάποιον.

-Σκέψου μήπως εξιδανικεύεις πρόσωπα και καταστάσεις, νιώθοντας αποκλειστικά υπεύθυνη για τα κακώς κείμενα.

-Μην περιμένεις κάτι που τα περισσότερα σημάδια δείχνουν ότι δεν θα έρθει ποτέ.

-Δεν είναι τα όριά σου που καθορίζουν την απόδοσή σου, αλλά αυτό που πιστεύεις ότι είναι τα όρια αυτά. Το άτομο συμμορφώνεται ανάλογα με το εάν θεωρεί πως σε κάτι τα καταφέρνει καλά ή όχι. Όταν μια περιοριστική πεποίθηση κυριαρχεί στη συνείδησή σου, σκέψου ότι είναι απλά μια σκέψη και όχι απαραίτητα η πραγματικότητα.

Όσο πιο μεγάλη είναι η ψαλίδα ανάμεσα στο ιδεατό και το πραγματικό, τόσο μεγαλύτερη είναι και η απογοήτευση που βιώνεις. Προσπάθησε να έχεις προσδοκίες κυρίως από τον εαυτό σου, αφού αυτός είναι ο μόνος που πραγματικά μπορείς να ελέγξεις και να διαμορφώσεις και αποδέξου πως το ιδανικό είναι σχετικό. Βέβαια, τελικά, δεν είναι ούτε οι άνθρωποι, ούτε οι καταστάσεις που σε απογοητεύουν, αλλά οι προσδοκίες σου για αυτά!