Ειδικοί σε συμβουλεύουν πως να διδάξεις την καλοσύνη και να καλλιεργήσεις την ενσυναίσθηση στο παιδί σου

Σε μια εποχή όπου βλέπεις παντού μίσος και βιτριολικά σχόλια, είτε στην τηλεόραση και τα ΜΜΕ, είτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι δύσκολο να μην αναρωτηθείς τι έχει συμβεί στους ανθρώπους και που πήγαν οι αξίες της αγάπης και της ενσυναίσθησης.

Αυτή η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη αν είσαι γονιός και θες να προστατέψεις τα παιδιά σου από όλα αυτά τα αρνητικά αισθήματα. Όπως κάθε γονιός, θες κι εσύ να μεγαλώσεις παιδιά που θα στέκονται απέναντι στο μίσος και θα το πολεμούν με αγάπη.

Υπάρχουν όμως τρόποι να προφυλάξεις τα παιδιά σου, για να γίνουν ενήλικες με κατανόηση και συμπόνοια.

Να μιλάς για τα αισθήματα

Η ψυχολόγος, Michele Borba, λέει πως “Η πύλη προς την ενσυναίσθηση είναι η συναισθηματική παιδεία”. Ένας εύκολος τρόπος για να πάρει το παιδί σου την παιδεία αυτή, ειδικά στην εποχή των κινητών και των social media, είναι η πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία. “Μπορεί τα παιδιά να χρησιμοποιούν emojis για να δείξουν τα συναισθήματά τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ξέρουν απαραίτητα τι σημαίνουν τα συναισθήματα αυτά”, δηλώνει η Borba. “Κάν’ το κανόνα στο σπίτι σου, όταν μιλάτε με κάποιον θα πρέπει πάντα να βλέπετε το χρώμα των ματιών του. Έτσι το παιδί σου θα μπορέσει να συνδεθεί πιο εύκολα με τον άνθρωπο, με τον οποίο μιλάει”.

Άλλο ένα κλειδί στην δύσκολη αυτή διαδικασία, είναι να μάθεις στα παιδιά σου, να αναγνωρίζουν και τα δικά τους συναισθήματα, από νωρίς. “Να χρησιμοποιείς συναισθηματική γλώσσα με τα παιδιά. Να τους λες πράγματα όπως, ‘Βλέπω ότι είσαι πολύ αναστατωμένη’ ή ΄Σε βλέπω πολύ θυμωμένη’”, λέει η Laura Dell, βοηθός καθηγήτρια στο University of Cincinnati’s School of Education.

“Για να μπορέσουν τα παιδιά τα αναγνωρίσουν αλλά και να συμμερισθούν τα συναισθήματα των άλλων, θα πρέπει να μπορούν να καταλάβουν και να διαχειριστούν τα δικά τους”, συνεχίζει η Dell. “Μόλις καταφέρουν να καταλάβουν τι αισθάνονται, θα τους είναι πιο εύκολο να ελέγξουν τα συναισθήματά τους και να προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο, που είναι να κατανοήσουν τα συναισθήματα των άλλων”.

Ο Ravi Rao, ένας παιδονευροχειρουργός, πιστεύει πως οι γονείς πρέπει να διδάσκουν στα παιδιά τους τα συναισθήματα, με τον ίδιο τρόπο που τους διδάσκουν τα χρώματα και τους αριθμούς.

“Θα έχεις δει κι εσύ γονείς στο πάρκο να ρωτάνε σε κάθε ευκαιρία το παιδί τους, τι χρώμα έχει το καθετί. Μπορείς να κάνεις το ίδιο και με τα συναισθήματά, κάνοντας ερωτήσεις όπως, ‘Βλέπεις εκείνη την γυναίκα; Σου φαίνεται χαρούμενη ή λυπημένη;’”. Ο Rao επίσης, συστήνει να παίξετε το “Μάντεψε τι αισθάνομαι”, στο σπίτι, κάνοντας χαρούμενες ή λυπημένες φάτσες και ζητώντας από το παιδί σου να εντοπίσει το συναίσθημά σου. “Με αυτό τον τρόπο ο εγκέφαλός τους θα αποκτήσει την συνήθεια να προσέχει τα σήματα που δίνουν τα πρόσωπα των ανθρώπων”.

Χρησιμοποίησε τα ΜΜΕ προς όφελός σου

Το να βλέπετε τηλεόραση ή να διαβάζετε βιβλία μαζί, είναι ένας άλλος ιδανικός τρόπος για να καλλιεργήσεις στο παιδί σου την ενσυναίσθηση, σύμφωνα με την Madeleine Sherak, πρώην εκπαιδευτικό και συγγραφέα παιδικών βιβλίων.

“Να συζητάς με το παιδί σου για το πότε διάφοροι χαρακτήρες συμπεριφέρονται με καλοσύνη και κατανόηση ή όταν κάνουν το ακριβώς αντίθετο. Μιλήστε για το πως πιθανώς αισθάνονται οι ήρωες και αναπτύξτε πιθανά σενάρια, όπου η κάθε κατάσταση, θα μπορούσε να έχει αντιμετωπιστεί διαφορετικά, για να είσαι βέβαιη ότι όλοι οι χαρακτήρες θα έχουν αντιμετωπιστούν με καλοσύνη”.

Η Borba επίσης, συστήνει να βλέπετε ταινίες με έντονο συναισθηματικό περιεχόμενο όπως η σειρά ταινών του Χάρι Πότερ ή το “Όταν Σκοτώνουν τα Κοτσύφια”.

Θέσε ένα παράδειγμα

Οι γονείς θα πρέπει να είναι πιστοί στα λόγια τους και να θέσουν οι πρώτοι το παράδειγμα, τονίζει ο Rao.

“Τα παιδιά καταλαβαίνουν και όσα κρύβονται πίσω από τα λόγια. Εσύ μπορεί να πεις ‘Δώσε σημασία στα αισθήματα των άλλων’, αλλά αν το παιδί δεν σε δει να κάνεις το ίδιο, μάλλον δεν θα πετύχει”, εξηγεί ο Rao.

Ο ίδιος συνεχίζει λέγοντας τονίζοντας την σημασία του να χρησιμοποιούν οι γονείς τις λέξεις για να εξηγήσουν τα δικά τους αισθήματα. Για παράδειγμα μπορεί να πεις, “Σήμερα είμαι πολύ εκνευρισμένος” ή “Σήμερα είμαι πολύ απογοητευμένη”.

Είναι όμως, εξίσου σημαντικό, οι γονείς να μπορούν να αναγνωρίζουν και να σέβονται τα συναισθήματά των παιδιών τους, επισημαίνει η Dell. “Για να μπορούν τα παιδιά να δείξουν κατανόηση, θα πρέπει κι εμείς να δείξουμε κατανόηση σε εκείνα”.

Να αναγνωρίζεις τις πράξεις καλοσύνης των παιδιών σου

“Οι γονείς επαινούν πάντα τα παιδιά τους για τους καλούς τους βαθμούς και το πόσο καλά τα πήγαν σε ένα διαγώνισμα, αλλά μπορείς να τους τονώσεις την αυτοπεποίθηση, αν τους δώσεις να καταλάβουν ότι είναι εξίσου σημαντικό ότι συμπεριφέρονται και σκέφτονται με καλοσύνη”, λέει η Borba. Όταν ένα παιδί κάνει μια πράξη καλοσύνης και συμπεριφέρεται με αγάπη, οι γονείς θα πρέπει να του το αναγνωρίζουν αυτό. “Πες, ‘Ήταν πολύ ευγενικό που σταμάτησες για να βοηθήσεις αυτό το αγόρι. Είδες πόσο χαρούμενο τον έκανες;’”,

Να τα “εκθέτεις” στην διαφορετικότητα

“Οι γονείς πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά τους να μεγαλώσουν και να διαπρέψουν σε μια πολυποίκιλη κοινωνία, μέσα από την εκπαίδευση αλλά και την έκθεσή τους σε ανθρώπους που διαφέρουν από αυτούς είτε όσο αφορά την κουλτούρα, είτε την θρησκεία, είτε την καταγωγή, είτε την εμφάνιση τους”, λέει η Sherak.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να το πετύχεις αυτό, μέσω βιβλίων, ταινιών ή σειρών, αλλά και πηγαίνοντας για φαγητό σε έθνικ εστιατόρια. Μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε οικογενειακώς μουσεία ή να πάτε σε events που διοργανώνουν διάφορες κοινότητες στην πόλη που μένετε. Είναι πολύ σημαντικό μετά από τέτοιες επισκέψεις, να κάνεις μια ανοιχτή συζήτηση με τα παιδιά σου, για να μπορέσουν να σου εκφράσουν τις απορίες αλλά και τις ανησυχίες τους.

Ακόμα πιο σημαντικό είναι να εξαλείψεις από το καθημερινό λεξιλόγιο της οικογένειάς σου, οποιοδήποτε αστείο έχει να κάνει με εθνικότητα, χρώμα ή θρησκεία. Αν ένα παιδί μεγαλώσει με τέτοιες εκφράσεις στο σπίτι, θα είναι δύσκολο μεγαλώνοντας να ξεπεράσει, οποιοδήποτε προκαταλήψεις έχει.

Να παραδέχεσαι τα λάθη σου

“Αν κάνεις το λάθος και συμπεριφερθείς με αγένεια στον ταμεία ενός μαγαζιού για παράδειγμα, πιστεύω ότι θα πρέπει να το μοιραστείς με το παιδί σου και να αναγνωρίσεις το λάθος σου”, τονίζει η Dell. Μετά την “κακή” στιγμή, ο γονιός θα μπορούσε να πει, “Πωωω, νομίζω πως είχε πολλά να κάνει. Υπήρχαν πολλοί άνθρωποι στην ουρά εκείνη την στιγμή. Θα έπρεπε να είμαι πιο ευγενική”.

Το να αναγνωρίζεις τα λάθη σου και να μιλάς γι’ αυτά με τα παιδιά σου, είναι πάρα πολύ σημαντικό, αφού τους δημιουργούνται εντυπώσεις. “Το παιδί σου είναι εκεί και βλέπει τα πάντα. Παραδέξου ότι είχες μια κακή στιγμή και ότι θα έπρεπε να είσαι πιο καλή με τους ανθρώπους γύρω σου”.

Κάνε την καλοσύνη, οικογενειακή υπόθεση

Οι οικογένειες μπορούν να κάνουν την καλοσύνη προτεραιότητα, υιοθετώντας μικρές καθημερινές συνήθειες. Μπορείτε την ώρα δείπνου να μοιραστείτε όλοι δυο καλές πράξεις που κάνατε ή να γράψετε σε ένα χαρτί απλούς τρόπους με τους οποίους μπορείτε να δείξετε την καλοσύνη σας και μετά να συζητήσετε όλοι μαζί, σύμφωνα με την Borba.

Άλλη μια ωραία ιδέα θα ήταν να κάνετε όλοι μαζί κάτι εθελοντικά ή να βρεις τρόπους με τους οποίους το παιδί σου θα μπορέσει να διασκεδάσει προσφέροντας παράλληλα σε κάποιον άλλο.

Ο Thomas Lickona, ψυχολόγος και συγγραφέας, συστήνει στις οικογένειες να γράψουν τα δικά τους μανιφέστο.

“Είναι απλό. Ξεκινήστε προτάσεις με το ‘εμείς’ και συμπληρώστε τες με τις αξίες, σύμφωνα με τις οποίες θα θέλατε να ζει η οικογένειά σας. Για παράδειγμα, ‘Εμείς δείχνουμε την καλοσύνη μας μέσα από τα καλά μας λόγια και τις καλές μας πράξεις’ ή ‘Εμείς λέμε συγνώμη, όταν πληγώνουμε κάποιον’ ή ‘Εμείς συγχωρούμε και προσπαθούμε να επανορθώσουμε αν έχουμε τσακωθεί με κάποιον’”.

Άλλη μια συμβουλή από τον Lickoma είναι να βλέπουμε γύρω μας.

“Ακόμα και στις μέρες μας που τα πράγματα μοιάζουν λίγο πιο δυσοίωνα, υπάρχουν παντού πράξεις καλοσύνης. Θα πρέπει αυτές τις πράξεις να τις επισημαίνουμε στα παιδιά μας και να τους εξηγούμε ότι και η πιο μικρή πράξη καλοσύνης, όπως το να κρατήσεις την πόρτα ανοιχτή για κάποιον ή να πεις ‘ευχαριστώ’,μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή όλων μας”.