Ανοιχτή διαρρύθμιση: Μήπως ήρθε η ώρα να την αποχαιρετήσουμε; Οι ειδικοί απαντούν!

Οι ανοιχτοί χώροι κυριάρχησαν στο σύγχρονο σχεδιασμό: λιγότεροι τοίχοι, περισσότερο φως, ενιαία αίσθηση. Κουζίνα, τραπεζαρία και σαλόνι συνδέονται, διευκολύνοντας την επικοινωνία και δίνοντας αίσθηση ελευθερίας. Όμως, όσο τα σπίτια και οι ανάγκες αλλάζουν, κάνουν την εμφάνισή τους και τα μειονεκτήματα. Έλλειψη ιδιωτικότητας, θόρυβος και περιορισμοί στον σχεδιασμό θέτουν υπό αμφισβήτηση αν αυτή η διάταξη είναι τελικά τόσο ιδανική.

Οπισθοχώρηση με νόημα

Η επιστροφή σε πιο παραδοσιακές, διαχωρισμένες διαρρυθμίσεις δεν είναι ένα πισωγύρισμα. Είναι μια εξέλιξη που αντανακλά τις μεταβαλλόμενες ανάγκες των ανθρώπων μέσα στο σπίτι. Όπως εξηγεί η Madeline Merin (εσωτερική σχεδιάστρια με έδρα τη Νέα Υόρκη), καθώς τα σπίτια μεγαλώνουν – με το μέσο μέγεθος κατοικίας στις ΗΠΑ να έχει υπερδιπλασιαστεί από το 1950 – οι ιδιοκτήτες συνειδητοποιούν ότι έχουν χώρο που παραμένει ανεκμετάλλευτος. Αντί να έχουμε έναν απέραντο ενιαίο χώρο, γιατί να μην τον μετατρέψουμε σε δύο ή τρία πιο λειτουργικά δωμάτια;
Ορισμένα σπίτια μπορεί να ωφεληθούν από την ύπαρξη ενός home office, μιας βιβλιοθήκης ή ενός ξεχωριστού playroom. Οι κάτοικοι νιώθουν ότι κάθε χώρος αποκτά σκοπό και εξυπηρετεί τις ανάγκες της καθημερινότητας με σαφήνεια. Έτσι, δεν πρόκειται για επιστροφή στο παρελθόν, αλλά για μία επαναπροσέγγιση της έννοιας του «κατοικείν». Η αίσθηση του χώρου γίνεται πιο ουσιαστική όταν ο κάθε τομέας του σπιτιού έχει ρόλο και χαρακτήρα.

Η πανδημία άλλαξε τα πάντα

Η πανδημία λειτούργησε σαν μεγεθυντικός φακός για τα προβλήματα της ανοιχτής διαρρύθμισης. Όταν το σπίτι έγινε και γραφείο, και σχολείο, και χώρος ψυχαγωγίας, πολλοί συνειδητοποίησαν ότι η έλλειψη διαχωρισμών κουράζει. Το σαλόνι δεν προσέφερε πια χαλάρωση, αφού είχε γίνει το σημείο των Zoom meetings, της μελέτης, του φαγητού και του παιχνιδιού. Όπως λέει η σχεδιάστρια Lilse McKenna, χρειαζόμαστε «ποικιλία» και «αλλαγή ατμόσφαιρας». Το πέρασμα από το ένα δωμάτιο στο άλλο μπορεί να λειτουργεί ανακουφιστικά.
Αυτό το ξεχωριστό «mood» ανά δωμάτιο – μια ήρεμη κρεβατοκάμαρα, ένα δυναμικό γραφείο, ένα φωτεινό σαλόνι, προσφέρει ψυχολογική αποφόρτιση και καλύτερη συγκέντρωση. Δεν είναι μόνο θέμα πρακτικότητας, αλλά και ευεξίας. Στην καραντίνα, οι άνθρωποι ήρθαν πιο κοντά στο σπίτι τους και ανακάλυψαν τις ανάγκες τους. Και μία από τις βασικές ανάγκες είναι να μπορούν να «ξεφεύγουν» – έστω και μέσα στο ίδιο σπίτι.

Η χαρά της ποικιλίας στον σχεδιασμό

Οι διαχωρισμένοι χώροι προσφέρουν ένα πεδίο δημιουργικότητας για τους σχεδιαστές. Όταν κάθε δωμάτιο έχει δική του προσωπικότητα, μπορούμε να παίξουμε με χρώματα, υφές και υλικά. Η σχεδιάστρια Sarah Lederman εξηγεί πως σε έναν ενιαίο χώρο δύσκολα τολμάς κάτι έντονο, αφού όλα πρέπει να ταιριάζουν μεταξύ τους. Όμως σε ένα ξεχωριστό δωμάτιο – π.χ. την τραπεζαρία – μπορείς να βάλεις μια τολμηρή ταπετσαρία, έναν εντυπωσιακό πολυέλαιο ή ένα έντονο χρώμα.
Η ποικιλία στο design δίνει «ζωή» στο σπίτι. Κάθε χώρος έχει τη δική του ιστορία, χωρίς να περιορίζεται από το υπόλοιπο σπίτι. Και για όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να χτίσουν τοίχους, υπάρχουν λύσεις: βιβλιοθήκες, διαχωριστικά, φυτά ή ακόμα και απλή αναδιάταξη επίπλων. Αυτά μπορούν να δημιουργήσουν μια αίσθηση οριοθέτησης, χωρίς μεγάλες παρεμβάσεις.

Τα πλεονεκτήματα των ανοιχτών χώρων

Παρότι πολλοί σχεδιαστές στρέφονται προς πιο παραδοσιακές λύσεις, οι ανοιχτοί χώροι παραμένουν αγαπητοί για πολλούς λόγους. Ο Gioi Tran (συνιδρυτής και επικεφαλής σχεδιαστής του Applegate Tran Interiors, Σαν Φρανσίσκο) τονίζει τη σημασία της αίσθησης ενότητας: η οικογένεια είναι μαζί, μαγειρεύει, χαλαρώνει, συνομιλεί, χωρίς εμπόδια. Για σπίτια με παιδιά ή για ανθρώπους που εκτιμούν την κοινωνικότητα στον χώρο, το ανοιχτό πλάνο παραμένει λειτουργικό.
Επιπλέον, η ευελιξία που προσφέρει είναι ανεκτίμητη. Σε μια εποχή multitasking, το να βλέπεις τι κάνουν τα παιδιά όσο εργάζεσαι ή να συζητάς ενώ μαγειρεύεις, κάνει τη ζωή πιο εύκολη. Ένας ανοιχτός χώρος προσαρμόζεται πιο εύκολα στις εναλλασσόμενες ανάγκες μιας πολυάσχολης καθημερινότητας. Το ζητούμενο είναι η ισορροπία: πώς θα αξιοποιήσεις τον χώρο σου, χωρίς να νιώθεις ότι όλα γίνονται στο ίδιο «δωμάτιο».

Δεν υπάρχει μία σωστή απάντηση

Δεν υπάρχει σωστό ή λάθος, μόνο αυτό που λειτουργεί καλύτερα για εσένα. Όπως λένε οι Hillary Kaplan και Miriam Silver Verga (σχεδιαστικό δίδυμο πίσω από το γραφείο Mimi & Hill), κάθε σπίτι έχει τη δική του «φωνή». Το θέμα είναι να την ακούσεις. Αν αγαπάς την ελευθερία του ανοιχτού χώρου, τότε κράτησέ τη. Αν έχεις ανάγκη την ηρεμία και τη συγκέντρωση, τότε χώρισε τους χώρους με όποιον τρόπο μπορείς.

Το σπίτι μας είναι ο καθρέφτης της ζωής μας. Κάποιοι χρειάζονται ροή, άλλοι σαφήνεια. Το σημαντικό είναι να κατανοήσεις τις ανάγκες της καθημερινότητάς σου και να σχεδιάσεις έναν χώρο που να τις εξυπηρετεί με τον πιο όμορφο και λειτουργικό τρόπο.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock