Κάνε το πρώτο βήμα και στην προφύλαξή σου! Όσα θέλεις να ξέρεις για την την σεξουαλική σου ζωή, από την ψυχολόγο του Κέντρου Ζωής, Μαρία Κουλεντιανού

Πρόσφατα, το Κέντρο Ζωής σχεδίασε μία μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για το γυναικείο πληθυσμό, εστιάζοντας στην ετεροφυλοφιλική σεξουαλική επαφή, ώστε να μεταφέρει το μήνυμα ότι ο HIV αφορά και τις γυναίκες και ότι μπορούν να πάρουν την πρωτοβουλία, προκειμένου να έχουν μια υγιή σεξουαλική ζωή.

Η καμπάνια του Κέντρου Ζωής με τίτλο «Κάνε το πρώτο βήμα και στην προφύλαξή σου» αποτελεί την πρώτη συντονισμένη προσπάθεια ενημέρωσης των γυναικών σχετικά με τον HIV ή και το AIDS στην Ελλάδα. Η ψυχολόγος του Κέντρου Ζωής, Μαρία Κουλεντιανού, απαντά σε όλα όσα θέλουμε να γνωρίζουμε γύρω από την προφύλαξη και την σεξουαλική μας ζωή. (διάβασε εδώ τα πάντα για την καμπάνια)

Πόσα χρόνια ασχολείστε με την ψυχολογική στήριξη των οροθετικών γυναικών;

Το Κέντρο Ζωής στηρίζει τις γυναίκες που ζουν με HIV από την αρχή της λειτουργίας του, δηλαδή από το 1991. Εγώ είχα την τύχη να ενταχθώ στην ομάδα του Κέντρου Ζωής ως εθελόντρια το 2002, ενώ τα τελευταία 7 χρόνια είμαι πλέον εργαζόμενη και υπεύθυνη της Ψυχολογικής Υπηρεσίας. Συνεπώς, όλα αυτά τα χρόνια ασχολούμαι και με τη στήριξη των γυναικών που ζουν με HIV. Ωστόσο, από το 2011 έχει ξεκινήσει μια πιο συστηματική προσπάθεια, μέσα από ομάδες ενδυνάμωσης οροθετικών γυναικών, στοχευμένες δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης και φυσικά τη νέα μας καμπάνια για το πρώτο βήμα στην προφύλαξη.

Πόση σημασία παίζει η ψυχολογία μια οροθετικής γυναίκας στην εξέλιξη της υγείας της;

Όπως και για όλους τους ανθρώπους, έτσι και για τις γυναίκες που ζουν με HIV η ψυχολογία αποτελεί ένα κομμάτι της γενικότερης υγείας. Άλλωστε, ο ίδιος ο ορισμός της υγείας από τον Π.Ο.Υ. περιλαμβάνει τόσο τη σωματική, όσο και την ψυχική υγεία. Συνεπώς, όταν αναφερόμαστε στην υγεία, είναι σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας τη διασφάλιση και των δύο. Επίσης, η ψυχική υγεία μπορεί να επηρεάσει τη σωματική και σε πρακτικό επίπεδο (π.χ. μια γυναίκα που έχει κατάθλιψη μπορεί να δυσκολεύεται στην τήρηση της φαρμακευτικής της αγωγής και αυτό να έχει αρνητικές συνέπειες στην εξέλιξη της σωματικής της υγεία). Άρα στόχος μας είναι η σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών που ζουν με HIV.

Από ποια ηλικία πρέπει να ξεκινά η ενημέρωση για την προφύλαξη και ποιος είναι ο μεταδοτικότερος τρόπος;

Η ενημέρωση για την προφύλαξη θα πρέπει να αποτελεί ένα μέρος της σεξουαλικής αγωγής και αγωγής υγείας, η οποία οφείλει να ξεκινάει από μικρή ηλικία, από τη στιγμή δηλαδή που και τα ίδια τα παιδιά δείχνουν το πρώτο ενδιαφέρον για τέτοια θέματα. Ο πιο μεταδοτικός τρόπος για να γίνει αυτό προσαρμόζεται κάθε φορά στην ηλικία και στις ιδιαίτερες ανάγκες της εκάστοτε ομάδας. Σίγουρα όμως μια διαδραστική διαδικασία, με αξιόπιστη πληροφόρηση, σεβασμό αλλά και συνεχή παρακολούθηση και ανανέωση μπορεί να φέρει τα καλύτερα αποτελέσματα. Δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμα κάτι τέτοιο, τουλάχιστον όχι τόσο συστηματικά και στον βαθμό που χρειάζεται. Το Κέντρο Ζωής, αναγνωρίζοντας αυτή την ανάγκη, εγκαινιάζει ένα νέο πρόγραμμα με τίτλο: «Πρόληψη της λοίμωξηςHIV σε μαθητές της Β’ και Γ’ Λυκείου», με άδεια από το Υπουργείο Παιδείας και επιστημονική επιμέλεια του έντυπου και ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (Ε.Σ.Δ.Υ.). Βασικοί στόχοι είναι η ενημέρωση των μαθητών Β’ και Γ’ Λυκείου πανελλαδικά, σχετικά με την HIV λοίμωξη και την προφύλαξη, όπως και η καταπολέμηση του στίγματος που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που ζουν με HIV. Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει επίσημα τον προσεχή Σεπτέμβριο, ενώ πραγματοποιήθηκε και την προηγούμενη σχολική χρονιά πιλοτικά, με πολύ καλή ανταπόκριση από τα σχολεία.

Ποια είναι τα ποσοστά των γυναικών με HIV στην Ελλάδα; Υπάρχουν υποδομές ώστε να βρίσκουν στήριξη;

Στην Ελλάδα μέχρι και το 2016 έχουν διαγνωστεί με HIV 2.706 γυναίκες, αριθμός ο οποίος αποτελεί περίπου το 17% των συνολικών διαγνώσεων HIV στη χώρα μας. Μόνο μέσα στο προηγούμενο έτος (2016), είχαμε 107 νέες διαγνώσεις σε γυναίκες, παρουσιάζοντας μια αύξηση της τάξης του 5,8% στο ποσοστό επίπτωσης στις γυναίκες, σε σχέση με το 2015. Είναι πιθανό τα ποσοστά αυτά να είναι κάπως υψηλότερα, καθώς υπάρχουν και γυναίκες που μπορεί να μην έχουν εξεταστεί ακόμα ποτέ. Σημαντικό είναι επίσης να αναφέρουμε ότι το 66,5 % των γυναικών που έχουν διαγνωστεί με HIV μέχρι σήμερα, απέκτησαν τον ιό μέσω ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής (Κέντρο Έλεγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Δελτίο Επιδημιολογικής Επιτήρησης της HIV/AIDS λοίμωξης στην Ελλάδα, 31-12-2016 (Τεύχος 31). Αθήνα 2017). Υπάρχουν κάποιοι δημόσιοι και μη κυβερνητικοί φορείς που προσφέρουν στήριξη σε ανθρώπους που ζουν με HIV και συνεπώς και σε οροθετικές γυναίκες. Στο Κέντρο Ζωής από το 1991, προσφέρουμε δωρεάν ψυχοκοινωνική και νομική υποστήριξη σε ανθρώπους που ζουν με HIV, σε συγγενείς και συντρόφους και μια σειρά άλλων υπηρεσιών, προσπαθώντας να καλύψουμε τις διαφορετικές ανάγκες. Επίσης, προσφέρουμε πιο εξειδικευμένα και στοχευμένα προγράμματα για γυναίκες, όπως ομάδες ενδυνάμωσης γυναικών που ζουν με HIV και δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για τις δράσεις μας το www.kentrozois.gr και στη σελίδα μας στο Facebook https://www.facebook.com/CentreForLifeKentroZois/

Τι συμβουλεύετε τις γυναίκες του σήμερα, σχετικά με την προφύλαξη;

Θα τις συμβούλευα να είναι διεκδικητικές, να φροντίζουν τον εαυτό τους και να ζητάνε πάντα προφυλακτικό. Και όταν αποφασίσουν από κοινού με τον σύντροφό τους να βγάλουν το προφυλακτικό, να κάνουν πρώτα όλες τις απαραίτητες εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένης και της εξέτασης για HIV.

Κάποιες, ακόμη και στις μέρες μας θεωρούν ταμπού να ζητήσουν από τον σεξουαλικό σύντροφό τους να φορέσει προφυλακτικό. Τι θα τους λέγατε;

Δεν υπάρχει κανένας λόγος να διστάζουν, το προφυλακτικό δεν είναι ανδρική υπόθεση, αφορά και τους δύο συντρόφους. Το να ζητήσει κάποιος/α προφυλακτικό δείχνει ενδιαφέρον και υπευθυνότητα. Άρα θα έλεγα απλά: «Κάνε το πρώτο βήμα και στην προφύλαξή σου!»

Δημιουργήσατε μια πολύ δυνατή καμπάνια για τη χρήση προφυλακτικού, με το Κέντρο Ζωής, που έχει να κάνει με την πλευρά της γυναίκας. Πώς καταλήξατε σε αυτή την ιδέα;

Η ιδέα να κάνουμε μία καμπάνια για γυναίκες υπήρχε πολλά χρόνια, καθώς παγκοσμίως περισσότερο από το 50% των ανθρώπων που ζουν με HIV είναι γυναίκες, ενώ στην Ευρώπη περίπου 1 στις 3 διαγνώσεις HIV αφορά σε γυναίκες, συνεπώς η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση στον υπόλοιπο κόσμο είναι πολύ πιο έντονη. Στην Ελλάδα, το αντίστοιχο ποσοστό, όπως είδαμε είναι πολύ μικρότερο, ίσως γι’ αυτό δεν υπάρχουν πολλές στοχευμένες δράσεις για γυναίκες. Μιλώντας με γυναίκες, είδαμε ότι ακόμα και σήμερα, συχνά διστάζουν ή/και θεωρούν ταμπού να ζητήσουν προφυλακτικό από τον σύντροφό τους και επειδή η ετεροφυλοφιλική σεξουαλική επαφή είναι ο συχνότερος τρόπος μετάδοσης του HIV στις γυναίκες, αποφασίσαμε να εστιάσουμε σε αυτό το κομμάτι.

Με την πολύτιμη υποστήριξη του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη και πρωταγωνίστριες τις Λένα Δροσάκη, Λένα Παπαληγούρα, Ιωάννα Παππά και Γιούλικα Σκαφιδά, ηθοποιοί που έχουν τιμηθεί με το θεατρικό βραβείο Μελίνα Μερκούρη για τις ερμηνείες τους, το αποτέλεσμα μας κάνει ιδιαίτερα περήφανους/ες. Επιλέξαμε να παρουσιάσουμε την καμπάνια μακριά από την 1η Δεκέμβρη- Παγκόσμια Ημέρας για το AIDS ή την Ημέρα της Γυναίκας, γιατί θέλαμε να περάσουμε το μήνυμα ότι ο HIV μας αφορά όλο τον χρόνο. Η καμπάνια θα έχει και συνέχεια, εστιάζοντας πλέον στις ίδιες τις γυναίκες που ζουν με τον HIV.

Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα των τεσσάρων ιστοριών που βλέπουμε στην καμπάνια;

Πρόκειται για τέσσερις γυναίκες σε διαφορετικές στιγμές της καθημερινότητάς τους, όπως η δουλειά, η διασκέδαση, η άθληση ή ακόμα και στον δρόμο, οι οποίες όπως ακριβώς κάνουν το πρώτο βήμα στο φλερτ και στην προσέγγιση ενός ερωτικού συντρόφου, έτσι κάνουν και το πρώτο βήμα στην προφύλαξή τους και ενθαρρύνουν τις υπόλοιπες γυναίκες να ζητούν προφυλακτικό. Το νόημα είναι να μη διστάζει καμία γυναίκα να κάνει το πρώτο βήμα τόσο στον έρωτα όσο και στην προφύλαξη.

Ποια είναι τα προγνωστικά (για αύξηση ή μείωση) των γυναικών με τον ιό, στο μέλλον;

Είναι δύσκολο να μιλήσουμε για προγνωστικά, καθώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν αυξομειώσεις στις νέες διαγνώσεις HIV ανάμεσα σε γυναίκες. Σίγουρα η αύξηση του τελευταίου έτους οφείλει να μας προβληματίσει. Είναι σημαντικό να υπάρξουν περισσότερες δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τις γυναίκες και τον HIV και είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι ο HIV μας αφορά όλες και όλους. Δεν υπάρχει λόγος να διστάζουμε να ζητήσουμε προφυλακτικό και χρειάζεται να βάλουμε την εξέταση για HIV στη ζωή μας. Στο Κέντρο Ζωής πιστεύουμε πως με συνεχή και συντονισμένη προσπάθεια, μπορούν μειωθούν οι διαγνώσεις HIV σε γυναίκες (και όχι μόνο) και να εξαλειφθεί το στίγμα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που ζουν με τον ιό.

Ένα μήνυμα για τη σεξουαλική ζωή των γυναικών.

Σεβασμός, ασφάλεια, απόλαυση και φυσικά: #kanetoprotovima και στην προφύλαξή σου!