Δεν ήξερα πολλά για την ιστορία της Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς όταν αποφάσισα να δω την ομώνυμη παράσταση στο θέατρο Θησείον. Είχα την ευκαιρία να τα μάθω όλα από “πρώτο χέρι” μιλώντας με τους πρωταγωνιστές της, Ναταλία Τσαλίκη και Προμηθέα Αλειφερόπουλο αλλά και απολαμβάνοντας τους στη σκηνή.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
ΚΑΝΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ για να δεις φωτογραφίες από την πρεμιέρα
Το δεύτερο κομμάτι είναι κάτι που μπορείς να το ζήσεις κι εσύ -γιατί ένα τέτοιο έργο μόνο το ζεις, δεν το βλέπεις απλά- σε μία από τις επόμενες παραστάσεις. Το πρώτο, το μοιράζομαι μαζί σου στην παρακάτω συνέντευξη.
Δεν θα φλυαρήσω μιλώντας για την ποιότητα του χαρακτήρα της Ναταλίας Τσαλίκη, για το πόσο συγκροτημένος άνθρωπος είναι αλλά και το πόσο “διαβασμένη” ηθοποιός. Θα τα διαπιστώσεις κι εσύ παρακάτω. Θα υπογραμμίσω, όμως, ότι είναι μία γυναίκα φτιαγμένη για την τέχνη. Σου το βγάζει αυτό ακόμα και στον τρόπο που κινείται ή μιλάει στην καθημερινότητά της.
Την άφησα, λοιπόν, να με/μας παρασύρει με τον δικό της τρόπο σε αυτό τον ιδιαίτερο ρόλο που υποδύεται και να μας συστήσει την πιο φάλτσο σοπράνο στην ανθρώπινη ιστορία που είχε εμμονή να τραγουδά δημοσίως, και μάλιστα Μότσαρτ.
Είναι μια γυναίκα που έζησε στα τέλη του 19ου αιώνα. Η καριέρα της “άνθισε” τη δεκαετία του ’30. Ήταν γόνος πλούσιας οικογένειας. Πολύ μικρή έφυγε από το σπίτι της γιατί της απαγόρευαν να ασχοληθεί με τη μουσική. Άρχισε να κάνει μαθήματα πιάνου και μόλις πέθανε ο πατέρας της κληρονόμησε την περιουσία του. Έκανε καριέρα σαν μία φάλτσα τραγουδίστρια όπου στην αρχή πήγαιναν να την ακούσουν για να γελάσουν, να την περιπαίξουν, να περάσει η ώρα τους. Όπως γίνεται συνήθως. Έμεινε όμως στην ιστορία για λόγους που ψάξαμε μέσα σε αυτή την παράσταση. Δεν είναι απλός ένα κάζο όπου πήγαινε για να γελάσεις. Κάτι άλλο προσλάμβαναν προφανώς οι άνθρωποι για να μείνει τόσα χρόνια, να έχουν γραφτεί πέντε θεατρικά έργα και δύο ταινίες. Επειδή θα με ρωτήσετε φαντάζομαι ποιο ήτανε… Χωρίς να είμαστε απόλυτα σίγουροι, γιατί δεν είμαστε βιογράφοι της ούτε προσπαθήσαμε να κάνουμε ντοκιμαντέρ -το θέατρο είναι άλλο πράγμα, στοχεύει αλλού- αισθανθήκαμε ότι πρέπει να είναι ένα μεγάλο πάθος, μια μεγάλη αφοσίωση και μια απόφαση να ταχθεί στην μουσική για κάποιους λόγους προσωπικούς της. Ένας από τους λόγους μπορεί να ήταν ακριβώς αυτή η απαγόρευση που είχε στα νιάτα της, το οποίο σε κάνει πιο πεισματάρη. Μπορεί εκεί να οφείλεται και η παραφωνία της. Έχει αποδειχθεί ότι όταν κάποιος σε τραυματίζει σε παιδική ηλικία σε αυτό τον τομέα, μπορεί να γίνεις παράφωνος. Χρειάζεται μετά πολύ δουλειά για να επανέλθεις, για να είσαι σωστός. Καθώς και μία ασθένεια που είχε η οποία την είχε αποκλείσει κοινωνικά και ερωτικά, η σύφιλη. Έτσι, έβρισκε μια διέξοδο μέσα από τη μουσική και όλο της το πάθος και τη δίψα της για τη ζωή την κατεύθυνε εκεί.
Θεωρείτε ότι η πίστη είναι μεγαλύτερης σημασίας από το να έχει ταλέντο ένας άνθρωπος για να διαπρέψει;
Θεωρώ πως ναι. Θεωρώ ότι αυτοί που κάνουν καριέρα πιο πολύ έχουν το στοιχείο της πίστης, της αυτοπεποίθησης, του πάθους, της εμπιστοσύνης στον εαυτό τους και μετά είναι το ταλέντο. Έχουμε δει πάρα πολλά ταλέντα να χάνονται ακριβώς επειδή δεν δούλεψαν σε αυτόν τον τομέα. Δεν πολυπίστεψαν ή ήταν λίγο πιο “τεμπέληδες”.
Από την θεατρική σας πορεία βλέπουμε ότι κάθε φορά επιλέγετε έργα όπου υποδύεστε κάτι εντελώς διαφορετικό. Νιώθω λίγο ότι το κάνετε για να “εκπαιδεύσετε” τον εαυτό σας.
Νομίζω ότι αυτός είναι ο στόχος της δουλειάς μας. Δεν προχωράς αν συνέχεια παίζεις το ίδιο πράγμα ή αν επαναλαμβάνεις τις ευκολίες σου ή πράγματα που θεωρείς πιο κοντινά στην ιδιοσυγκρασία σου. Δεν πας παραπέρα, μένεις σε αυτά… Δεν προχωράς. Δεν εξελίσσεσαι. Γι’ αυτό κάθε φορά επιλέγω ρόλους οι οποίοι είναι κατά κάποιον τρόπο “προκλητικοί” για μένα ώστε κατά κάποιον τρόπο να ανιχνεύσω περισσότερα στοιχεία μέσα μου.
Στον ρόλο της Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς τι σας ιντρίγκαρε πιο πολύ;
Κατ’ αρχήν, συμπάθησα τη γυναίκα αυτή με το που το διάβασα. Περίπου, την κατανόησα με το ένστικτο. Κατάλαβα ότι κάτι κρύβεται από κάτω το οποίο με ιντριγκάρισε στο να το ψάξω. Είναι και το θέμα της παραφωνίας που αν δεν πίστευα ότι μπορούσα να το κάνω, δεν θα καταπιανόμουν. Κατά κάποιο τρόπο όμως ήξερα ότι μπορούσα να τα βγάλω πέρα με αυτό το στοίχημα.
Μέχρι τώρα έχετε πάρει θετικές κριτικές για το έργο. Υπάρχουν όμως πάντα και οι αρνητικές. Πώς τις αντιμετωπίζετε;
Είναι η πρώτη φορά στην καριέρα μου που δεν υπάρχει ούτε μία αρνητική κριτική. Δεν μου έχει ξανατύχει ποτέ αυτό! Από πολύ καλές και πάνω και είναι πρωτόγνωρο. Δεν μιλάω μόνο για το κοινό, μιλάω και για όλους όσους γράφουν δημοσίως. Πρώτη φορά συγκλίνουν τόσο πολύ στη θετική τους αυτή άποψη. Δεν μου έχει ξανατύχει αλλά γενικότερα δεν ταρακουνιέμαι πάρα πολύ από τις κριτικές. Τις διαβάζω όλες, όταν βρω κάτι που με ενδιαφέρει οπωσδήποτε θα το λάβω υπόψιν μου αλλά ούτε οι πολύ κακές κριτικές μπορώ να πω ότι με κάνουν δυστυχή ούτε οι πάρα πολύ καλές ότι με κάνουν και την “ψωνίζω”. Δόξα τω Θεώ, θεωρώ τον εαυτό μου ισσοροπημένο άνθρωπο και προσγειωμένο.
Πρόσφατα, κάνετε ένα “ξέσπασμα” στο facebook. Είναι από τις ελάχιστες φορές που σας βλέπουμε να εκφράζεστε τόσο έντονα. Τι ήταν αυτό που σας ενόχλησε;
Όχι, δεν ήταν έντονο ξέσπασμα. Ήταν κάτι πάρα πού νηφάλιο και ψύχραιμο.
Πήρε πάντως τεράστια διάσταση.
Πήρε διάσταση γιατί το διάβασε πάρα πολύς κόσμος και εξέφρασε τη γνώμη του. Ήταν κάτι το οποίο το έγραψα μετά από πάρα πολύ σκέψη. Είναι κάτι που αφορά θαρρώ πολύ κόσμο του χώρου μου, όχι μόνο εμένα. Το σκεφτόμουν αρκετό καιρό και ήταν ένα καταστάλαγμα σκέψης. Χρόνων… Το έγραψα αντιπροσωπεύοντας κι άλλους συναδέλφους αλλά και θεωρώντας ότι είναι πια ξεπερασμένο να ασχολούμαστε με το ποιος κάνει τι και να τοποθετούμε ταμπέλες στους καλλιτέχνες. Και όχι μόνο στους καλλιτέχνες. Γενικότερα, η ταμπέλα, η ετικέτα σε έναν άνθρωπο θεωρώ ότι τον μειώνει. Μας μειώνει γιατί είμαστε, οι άνθρωποι, πολύ περισσότερο από μία ταμπέλα, από μία ταυτότητα. Αυτό ήθελα να πω απλά και το είπα και απλά βρήκε πάρα πολύ μεγάλη απήχηση, πολύ μεγάλη ανταπόκριση.
Σας έκανε εντύπωση η ταχύτητα με την οποία εξαπλώθηκε;
Μου επιβεβαίωσε το σε πόσους ανθρώπους απευθύνεται και πόσους ανθρώπους αντιπροσωπεύει αλλά και πόσοι βρήκανε την αλήθεια τους μέσα από αυτό. Αυτό μου επιβεβαίωσε.
Τα social media είναι πια από τους πιο δημοφιλής τρόπους επικοινωνίας. Εσείς, έχουμε δει ότι ανεβάζετε συχνά στο facebook σας. Είστε εξοικειωμένη με αυτά, τα χρησιμοποιείται για να επικοινωνείτε με το κοινό σας;
Όχι πάρα πολύ. Το χρησιμοποιώ πιο πολύ για να δημοσιοποιήσω τη δουλειά μου και κατά καιρούς όταν νομίζω ότι πρέπει να εκφραστώ, εκφράζομαι. Δεν το κάνω εύκολα, ούτε σε συνεχή βάση. Σπάνια αλλά, όπως είδατε, έχει ανταπόκριση όταν το κάνω.
Ορμώμενη από το post σας δεν μπορώ να μην σας ρωτήσω. Η τηλεόραση είναι κάτι που σας λείπει;
Μου λείπει η καλή τηλεόραση. Εμένα προσωπικά δεν μου λείπει η τηλεόραση.
Σαν θεατής ή σαν εμπλεκόμενη;
Και τα δύο. Κυρίως σαν θεατής μου λείπει η τηλεόραση. Δεν μου λείπει να κάνω τηλεόραση. Στεναχωριέμαι που δεν μπορούν πια να γίνουν καλές δουλειές. Ίσως λόγω κρίσης ή δεν ξέρω ποιες άλλες αιτίες είναι. Πρέπει να υπάρχουν κι άλλες αιτίες πέρα από την κρίση. Πολλές φορές δημιουργεί πρόφαση το θέμα της οικονομικής κρίσης για να μην κάνουμε πράγματα πιο πολυέξοδα, πιο φιλόδοξα. Θα μου άρεσε να υπάρχει περιθώριο για καλύτερες δουλειές στην τηλεόραση.
Παρόλα αυτά όμως βλέπουμε ότι στο θέατρο ανεβαίνουν πολύ ωραίες παραστάσεις και με μεγάλη εμπορική επιτυχία.
Δεν είναι απόλυτα έτσι απλά γίνονται πάρα πολλές και σας φαίνεται. Μη νομίζετε ότι είναι οικονομικά και πολύ υποστηριγμένες. Με πολύ πενιχρά μέσα γίνονται οι πλειοψηφία από αυτές.
Είχα την αίσθηση ότι στην εποχή της κρίσης γίνονται παραστάσεις με καλλιτεχνική αλλά και εμπορική επιτυχία. Για παράδειγμα, η δική σας παράσταση.
Είναι πάρα πολλές οι θεατρικές παραστάσεις. Μέσα στις 1500 παραστάσεις σίγουρα θα υπάρχουν και κάποιες καλές. Είναι αναπόφευκτο. Δεν γίνονται όμως όλες ούτε με πολλά μέσα οικονομικά, όπως σας είπα, με μεγάλο πλούτο στην παραγωγή, με πολλά χρήματα και δεν είναι όλες επιτυχημένες. Απλά ξεχωρίζουν, υποχρεωτικά. Από αυτές τις 1500 θα ξεχωρίσουν αυτές οι οποίες αξίζουν και θα πάει να τις δει ο κόσμος. Είναι δυσανάλογη η ποσότητα των παραστάσεων με την κρίση που βιώνουμε αλλά φαίνεται ότι είναι πάρα πολλοί οι καλλιτέχνες που θέλουν να εκφραστούν -και καλά κάνουν- και γι’ αυτό μας φαίνεται.
Θεωρείτε ότι είστε απλά τυχερή ή ότι είναι πολύ μελετημένες οι επιλογές σας; Γιατί σε όσες έχετε συμμετάσχει τα τελευταία χρόνια ήταν παραστάσεις που πήγαν πάρα πολύ καλά.
Δεν ξέρω αν πήγαν πάρα πολύ καλά, πάντως είχαν την εκτίμηση του κόσμου και την ανταπόκριση του κοινού. Αυτό ναι. Η αλήθεια είναι ότι με απασχολεί πάρα πολύ το κάθε μου βήμα γι’ αυτό και δεν κάνω πάρα πολλά. Μία δουλειά το χρόνο μετά από πολύ σκέψη και πολύ ψάξιμο. Δεν είναι εύκολο να πετυχαίνεις πάντα ούτε θα έλεγα ότι πάντα πετυχαίνουν αλλά προσπαθώ.
Έχετε νιώσει ποτέ την ανάγκη να αποστασιοποιηθείτε; Πιστεύετε ότι είναι κάτι που θα το κάνετε για πάντα;
Το να ασχολούμαι με το θέατρο; Όσο με κρατάνε τα πόδια μου, ελπίζω. Όσο αντέχω, ναι βέβαια, θα το κάνω.
Η συνεργασία σας με τον Προμηθέα Αλειφερόπουλο πώς είναι;
Άψογη! Κάτι παραπάνω από καλή.
Εκείνη την ώρα ήρθε στο καμαρίνι και ο Προμηθέας, για να ετοιμαστεί για την παράσταση που είχαν μετά. Χαμογέλασε στο άκουσμα της απάντησης δείχνοντας να συμφωνεί απόλυτα. Λίγο αργότερα, θα μοιραστεί κι εκείνος τα ίδια συναισθήματα, σε μία συνέντευξη που θα διαβάσεις προσεχώς.
Νιώθετε σαν δασκάλα του ή και μαθήτρια ταυτόχρονα;
Αν ένιωθα σαν δασκάλα θα έπρεπε να έχω αποσυρθεί. (γελάει) Όχι, δεν νιώθω σαν δασκάλα. Πολλές φορές μάλιστα στη δουλειά μου νιώθω σαν μαθήτρια. Δεν νιώθω δασκάλα. Αισθάνομαι ότι έχω να μάθω πάρα πολλά και κυρίως από τους νέους ανθρώπους. Γι’ αυτό και επιλέγω πάρα πολύ συχνά να εργάζομαι με νέους ανθρώπους. Νέος είναι ο σκηνοθέτης μας, νέος είναι ο συμπρωταγωνιστής μου. Πιστεύω ότι έχουμε πάρα πολλά να πάρουμε από τους νέους ανθρώπους αρκεί να έχουμε τα αυτιά μας και τα μάτια μας ανοιχτά. Δεν έχω τέτοια κολλήματα.
Κλείνοντας, ποιο πιστεύετε ότι πρέπει να είναι το μήνυμα που θα περάσει η παράσταση στο θεατή;
Δεν πιστεύω σε μηνύματα, αυτό είναι το μήνυμα. Πιστεύω ότι πρέπει να αφήσουμε το θεατή να βγάλει τα συμπεράσματά του, να επικοινωνήσει με την παράσταση χωρίς να τον έχουμε προϊδεάσει για κάτι. Νομίζω ότι είναι καλύτερα να αισθανθεί ελεύθερος και να πάρει το μήνυμα που έχει ανάγκη.
Φωτογραφίες: Karol Jarek
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ