Τον περασμένο Σεπτέμβρη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αντισύλληψης και στο πλαίσιο της νέας παγκόσμιας μελέτης GFK Healthcare, η οποία πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Bayer, ένα δείγμα περίπου 3.000 εφήβων ρωτήθηκε για θέματα που αφορούν στην σεξουαλικότητα και στην αντισύλληψη. Από την μία πλευρά τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι η πρόσβαση στην πληροφόρηση έχει σημειώσει, παγκοσμίως, σημαντική βελτίωση, αλλά από την άλλη πλευρά είναι ανησυχητικά καθώς ο αριθμός σε ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες από έφηβους παραμένει ανησυχητικά υψηλός.
Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., από τις συνολικά 208 εκ. εγκυμοσύνες, παγκοσμίως, το 41% αυτών είναι απρογραμμάτιστο. Το 11% των γεννήσεων είναι από κοπέλες ηλικίας 15 έως 19 ετών που ισοδυναμεί σε περίπου 16εκ. εφηβικές εγκυμοσύνες κάθε χρόνο. Στη μελέτη «Νεολαία και Αντισύλληψη», υπήρξε ένα ανησυχητικό ποσοστό της τάξης του 25,1% ερωτηθέντων που δήλωσαν ότι ήταν τόσο απίθανο να μείνουν έγκυες που δεν υπήρχε λόγος για οποιαδήποτε μέθοδο αντισύλληψης.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Επιπλέον, στις απαντήσεις που δόθηκαν παρατηρήθηκε και κάποιος βαθμός αντίφασης. Οι συμμετέχοντες, ανεξαρτήτως εθνικότητας, συμφώνησαν ότι το θέμα δε θα πρέπει να αποτελεί ταμπού αν και οι ίδιοι το συζητούσαν, χωρίς αμηχανία, με τον σύντροφό τους. Σύμφωνα με τη μελέτη, σε πολλές χώρες τα παιδιά ακούνε για πρώτη φορά για το θέμα της σεξουαλικότητας και της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης από τους εκπαιδευτικούς στα σχολεία. Παράλληλα, οι έφηβοι σημείωσαν ότι δεν είναι ικανοποιημένοι με αυτό το είδος σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και ότι προτιμούν να ενημερώνονται από το διαδίκτυο.
Μια συζήτηση ανάμεσα στις διαφορετικές γενεές φαίνεται να είναι δύσκολη – ανεξάρτητα από το πολιτιστικό υπόβαθρο ή τις συνθήκες διαβίωσης του κάθε ατόμου. Προκειμένου το εγχείρημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης να στεφθεί με επιτυχία δεν απαιτείται μόνο η ενημέρωση αυτή καθ’ αυτή, αλλά και η δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου κανείς μπορεί να θέσει τις ερωτήσεις του και να μάθει μέσα από τις εμπειρίες των άλλων.
H υπέυθυνη επικοινωνίας της Bayer Hellas, Σόνια Μουσαβερέ απαντά στο TLIFE για τα στοιχεία της έρευνας αλλά και για τα δεδομένα στην Ελλάδα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ποια είναι η άποψή σας για τα στοιχεία της νέας έρευνας σχετικά με την σεξουαλικότητα και την αντισύλληψη των εφήβων;
Σήμερα, σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., από τις συνολικά 208 εκ. εγκυμοσύνες, παγκοσμίως, το 41% αυτών είναι απρογραμμάτιστο. Το 11% των γεννήσεων προέρχεται από κοπέλες ηλικίας 15 έως 19 ετών που ισοδυναμεί σε περίπου 16 εκ. εφηβικές εγκυμοσύνες κάθε χρόνο. Τα αποτελέσματα της πιο πρόσφατης έρευνας «Νεολαία και Αντισύλληψη», η οποία πραγματοποιήθηκε από την GFK σε ένα δείγμα περίπου 3.000 εφήβων αποτύπωσαν ότι το 25,1% των ερωτηθέντων δεν χρησιμοποιούν οποιαδήποτε μέθοδο αντισύλληψης καθώς θεωρούν απίθανο να υπάρξει ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Ως εκ τούτου, παρόλο που παρουσιάζονται δείγματα βελτίωσης όσον αφορά στο επίπεδο ενημέρωσης, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό κενό στη γνώση. Σε αυτό το πλαίσιο, πιστεύω ότι προκύπτει ξεκάθαρα η ανάγκη να συνεχιστεί η προσπάθεια να διοχετεύσουμε στους νέους με αποτελεσματικό τρόπο περισσότερες πληροφορίες, υποστηρίζοντας τους να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε να μπορούν να λαμβάνουν υπεύθυνες αποφάσεις και να υιοθετούν πιο υπεύθυνες συμπεριφορές σε θέματα αντισύλληψης.
Σε τι ποσοστά κινείται η Ελλάδα;
Με βάση τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, στην Ελλάδα το ποσοστό των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας που λαμβάνουν συστηματικά αντισύλληψη (με χάπι ή ενδομήτρια συσκευή) κυμαίνεται μεταξύ 3% – 5%, ποσοστό ιδιαίτερα χαμηλό σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε, αλλά και γενικότερα. Μάλιστα κατά την διάρκεια της τελευταίας πενταετίας παρατηρείται περεταίρω μείωση στην χρήση αντισυλληπτικών. Αξίζει να σημειωθεί ότι σημαντικό ποσοστό των γυναικών αυτών φαίνεται να καταφεύγει στη χρήση επείγουσας αντισύλληψης (χάπι της επόμενης ημέρας). Στη συνολική αγορά αντισύλληψης (χάπι ή ενδομήτρια συσκευή ή χάπι επόμενης ημέρας) το χάπι της επόμενης ημέρας φαίνεται να αντιπροσωπεύει το 20% της αγοράς. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν ακόμα μια ένδειξη ότι το επίπεδο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, όχι μόνο στους έφηβους, αλλά και σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας είναι αρκετά χαμηλό, γεγονός που χρήζει προσοχής.
Είναι επαρκής η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία;
Οι νέοι, αντιλαμβάνονται σε όλο και μικρότερη ηλικία, το σώμα τους, τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις και παρουσιάζουν όλο και μεγαλύτερη εξοικείωση με την σεξουαλική επαφή. Αποτελεί κοινωνικό καθήκον μας να τους δώσουμε πρόσβαση σε μια ολοκληρωμένη εκπαίδευση για τη σεξουαλική υγεία. Στην Ελλάδα η Πολιτεία έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου σε αυτόν τον τομέα, εντάσσοντας αρκετά νωρίς την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στη διδακτέα ύλη των σχολείων. Όμως, όπως προκύπτει από την έρευνα, οι έφηβοι, παρόλο που συχνά ενημερώνονται για πρώτη φορά για το θέμα της σεξουαλικότητας από τους εκπαιδευτικούς, την ίδια στιγμή δηλώνουν μη ικανοποιημένοι από αυτό το είδος σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Το γεγονός αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως αν και έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την ενημέρωση των εφήβων, τα περιθώρια βελτίωσης παραμένουν ακόμα σημαντικά, μέχρι οι ίδιοι οι έφηβοι να νιώσουν ότι μπορούν μέσα στο εκπαιδευτικό περιβάλλον να εκφράσουν τις απορίες τους και τις πιθανές ανησυχίες τους.
Το θέμα είναι ιδιαίτερο και πέρα από την ενημέρωση αυτή καθ’ αυτή όπως προσφέρεται στο σχολείο, χρειάζεται και η δημιουργία ενός διαδραστικού περιβάλλοντος που θα αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες και είναι κοντά στη ζωή και τα ενδιαφέροντα των εφήβων. Θεωρώ ότι υπάρχει ανάγκη για ένα κανάλι αμφίδρομης επικοινωνίας που θα προσφέρει στους έφηβους την ευκαιρία να θέσουν τις ερωτήσεις τους και να μάθουν μέσα τις εμπειρίες των άλλων μέσα από έναν διάλογο που όλοι θα είναι ίσοι συνομιλητές. Το ζήτημα της ισότιμης αντιμετώπισης στο διάλογο ήταν άλλωστε κι ένα από τα ευρήματα της έρευνας. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και η επικοινωνία μέσα από τα ψηφιακά κανάλια και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, καθώς προσφέρουν στους νέους τη δυνατότητα να συζητούν και να ανταλλάσουν πληροφορίες ανώνυμα αλλά και ως ισότιμοι συνομιλητές.
Με ποιους τρόπους πιστεύετε θα μπορούσε να αλλάξει η κατάσταση;
Οι νέοι έχουν το δικαίωμα και πρέπει να γνωρίζουν πώς να υιοθετούν υπεύθυνες συμπεριφορές σε σχέση με την προστασία και την αντισύλληψη και είναι υποχρέωση όλων των εμπλεκόμενων μερών να τους παρέχουν πρόσβαση στα εργαλεία που χρειάζονται για να προστατεύσουν την υγεία τους, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε προφυλακτικά, αντισύλληψη και σε όλο το φάσμα υπηρεσιών αναπαραγωγικής υγειονομικής περίθαλψης. Είναι αναγκαίο να αντλήσουν πληροφορίες για την αντισύλληψη πολύ πριν υπάρξει σεξουαλική δραστηριότητα. Πρέπει να κατανοήσουν πώς λειτουργούν οι διάφορες μέθοδοι ελέγχου των γεννήσεων, τα οφέλη και τις προκλήσεις της χρήσης συγκεκριμένων μεθόδων και πώς/πού να τα αποκτήσουν. Χρειάζονται υποστήριξη και ενθάρρυνση από τους συνομηλίκους τους, τους ενήλικες και τα μέσα ενημέρωσης για να αυξήσουν τα επίπεδα εξοικείωσης και άνεσης στην χρήση αντισυλληπτικών και προφυλακτικών. Επίσης, είναι σημαντικό να έχουν πρόσβαση σε εχέμυθες και εύχρηστες υπηρεσίες οικογενειακού προγραμματισμού. Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης και οι φαρμακοποιοί μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο βοηθώντας τους έφηβους να μάθουν, να αποκτήσουν και να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά την αντισύλληψη.
Η σεξουαλικότητα και η αντισύλληψη αποτελούν ουσιαστικά κοινωνικά ζητήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Στην Bayer, ως εταιρία ηγέτης στον τομέα των αντισυλληπτικών, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα κοινωνικής ευθύνης υποστηρίζοντας για περισσότερο από πενήντα χρόνια -και σε περισσότερες από 130 χώρες- προγράμματα οικογενειακού προγραμματισμού. Τα προγράμματα αυτά έχουν σαν στόχο αφενός να διασφαλίσουν ότι οι γυναίκες σε όλο τον κόσμο μπορούν να χρησιμοποιούν σύγχρονα αντισυλληπτικά ανεξάρτητα από το εισόδημά τους και αφετέρου μέσα από δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης να ενθαρρύνουν τους νέους να υιοθετούν υπεύθυνες συμπεριφορές σε θέματα αντισύλληψης και οικογενειακού προγραμματισμού.
Υπάρχουν ακόμη ταμπού στην ελληνική οικογένεια για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση;
Τα ταμπού είναι φαινόμενο που λιγότερο ή περισσότερο παρουσιάζεται σε όλες τις κοινωνίες, με τους έφηβους, ανεξάρτητα από το πολιτιστικό υπόβαθρο ή τις συνθήκες διαβίωσης τους, να δηλώνουν ότι η συζήτηση για αυτό το θέμα ανάμεσα στις διαφορετικές γενεές είναι δύσκολη. Στην Ελλάδα σήμερα νομίζω ότι τα ταμπού είναι σημαντικά μειωμένα σε σχέση με τα παλαιότερα χρόνια, αλλά σίγουρα παραμένουμε μια αρκετά συντηρητική κοινωνία και ενδέχεται συχνά το θέμα να μην εύκολο θέμα συζήτησης ανάμεσα σε παιδιά και γονείς.
Επιπλέον, πέρα από την οικογένεια ένα σημαντικό θέμα που αξίζει της προσοχής μας είναι και πώς οι ίδιοι οι έφηβοι μεταξύ τους αντιμετωπίζουν το θέμα της αντισύλληψης και κατά πόσο νιώθουν άνετα να το συζητήσουν. Μάλιστα, εδώ είχαμε ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα: οι συμμετέχοντες στην έρευνα πιστεύουν ότι το θέμα αποτελεί ταμπού και δεν θα έπρεπε, αλλά την ίδια στιγμή δήλωσαν ότι για τους ίδιους δεν αποτελεί συζήτηση ταμπού και ότι οι ίδιοι το συζητούσαν χωρίς αμηχανία.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε όλοι την ιδιαίτερη αξία της καλής προσέγγισης του θέματος ως γονείς, εκπαιδευτικοί, επαγγελματίες αλλά και Πολιτεία και να διασφαλίσουμε ότι οι νέοι έχουν την αναγκαία ενημέρωση για να προστατεύσουν την υγεία τους και να μπορούν να λαμβάνουν υπεύθυνες αποφάσεις σε θέματα οικογενειακού προγραμματισμού, ώστε καμία εγκυμοσύνη να μην είναι ανεπιθύμητη.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232164