Στάθης Ψάλτης: «Δυστυχώς, δεν είμαι ψώνιο»

Ο μεγαλύτερος σταρ-ηθοποιός της δεκαετίας του ‘80, σε μία σπάνια συνέντευξή του, καταφέρνει μέσα στα χρόνια να αλλάζει συνεχώς μορφές παραμένοντας, ωστόσο, ο ίδιος. Ο Στάθης Ψάλτης μιλάει στον Πάνο Γιαννακόπουλο και το Down Town Κύπρου.

Ποιος δεν έχει επαναλάβει -προσπαθώντας να μιμηθεί τη φωνή του- το περίφημο «Κούλα μ’ ακούς; Πολύ κωλόπαιδο ο Κυριάκος» ή το «Μανούλι, είσαι να τη βρούμε;». Από το «Τροχονόμος Βαρβάρα», το «Έλα να αγαπηθούμε ντάρλινγκ» και το «Καμικάζι, αγάπη μου» των 80’ς, στο Σαιξπηρικό «Ρωμαίο και Ιουλιέττα» και στην καινούρια ταινία του Γιάννη Σμαραγδή για τη ζωή του Νίκου Καζαντζάκη, ο Στάθης Ψάλτης που συνάντησα στο «Pantheon Theater» για να τον φωτογραφίσω και να κουβεντιάσουμε για μία περίπου ώρα, ήταν πάντα -ακόμη και στο «διαφορετικό» παρών του- το αναπόσπαστο κομμάτι των παιδικών μου χρόνων.

Σαρανταπέντε -και βάλε- χρόνια πορείας. Τι σας έμαθε ο χρόνος και τι η καριέρα;

Ο χρόνος είναι χρήμα και η καριέρα αγώνας. Μεγάλος αγώνας.

Ο χρόνος έχει υπάρξει εχθρός;

Ο χρόνος γίνεται εχθρός όταν περνάει από πάνω σου. Όταν γερνάς.

Έχετε νιώσει ποτέ ότι έχετε εγκλωβιστεί σε μία χρονική περίοδο;

Δεν έχω εγκλωβιστεί ποτέ στη ζωή μου. Πάντα ένιωθα ελεύθερος. Εκμεταλλευόμουν την ελευθερία μου όπως ήθελα εγώ και όχι όπως ήθελαν οι άλλοι γύρω μου.

Ποιο είναι το μυστικό, λοιπόν, για κάποιον που θέλει να πετάξει από πάνω του το «τι θα πει ο άλλος» και τα «κοστουμάκια» που του φορούν;

Ελευθερία έχει μόνο ο θάνατος. Στη ζωή δεν υπάρχει ελευθερία. Κάποτε οι γιαγιάδες κλαίγανε όταν γεννιόταν ένα μωρό. Γιατί;

Επειδή θα είχαν βάσανα. Θα είχαν αγώνες. Θα ήθελαν να σπουδάσουν τα παιδιά τους. Να επιβιώσουν…

Δουλεύετε από πολύ μικρός. Έχετε αλλάξει πολλές δουλειές στη ζωή σας. Είστε στερημένος ανεμελιάς;

Ανέμελος έχω νιώσει πριν πάω δημοτικό. Εκεί είχα μια παιδική ανεμελιά. Μεγαλώνοντας δεν είχα ποτέ.

Σας έλειψε ή έχετε μάθει να ζείτε χωρίς εκείνη;

Η ανεμελιά είναι πολυτέλεια. Και δυστυχώς δεν είχα τέτοιες πολυτέλειες.

Έχετε χάσει «ηλιοβασιλέματα» για το θέατρο;

Ίσα-ίσα. Με τα ηλιοβασιλέματα κάνω θέατρο και με τα ηλιοβασιλέματα θα συνεχίσω να κάνω.

Είστε των απολογισμών; Θυμάστε την καλύτερη στιγμή της ζωής σας;

Αν θυμηθώ την καλύτερη θα προδώσω μία ακόμα πιο καλή. Τις θεωρώ όλες καλές.

Είναι ωραίο να είσαι ο Ψάλτης;

Είναι ωραίο να είσαι Στάθης. Πολύ ωραίο.

Τι δυσκολίες έχει το να είσαι ένας τόσο μεγάλος σταρ στην εποχή σου;

Δεν πιστεύω στον όρο σταρ. Σταρ είναι κάτι άπιαστο.

Ελάχιστοι, όμως, έχουν ζήσει τις ακρότατες εκδηλώσεις θαυμασμού που ζήσατε εσείς…

Τα εισέπραξα όλα αυτά με πολύ μεγάλο αγώνα. Με ήθος και σεβασμό προς αυτό που έκανα.

Τι πρακτικές δυσκολίες αντιμετωπίσατε ως φίρμα; Ως πρώτο όνομα;

Το μέλημά μου δεν ήταν να είμαι πρώτος. Το μέλημα μου πάντα ήταν να είμαι καθαρός και αληθινός σε αυτό που ερμηνεύω.

Το ταλέντο μόνο ήταν αρκετό;

Ποτέ δεν είναι. Χρειάζεται μυαλό. Πάντα έλεγα «περισσότερο μυαλό και λιγότερο ταλέντο».

Είστε φύσει θέση κωμικός. Πέσατε ποτέ στην παγίδα να περιμένουν όλοι από εσάς να πείτε κάτι αστείο;

Εγώ τους έστηνα παγίδες, εκεί που δεν το περίμεναν. Πάντα ήμουν αιφνιδιαστικός. Όταν παίζεις κωμωδία σίγουρα οι άλλοι περιμένουν να πεις κάτι αστείο ή να βγάλεις γέλιο μέσα από μια κατάσταση. Αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Αυτό σημαίνει επαγγελματισμός.

Πώς είναι να αγαπιέστε περισσότερο απ’ ό,τι να αγαπάτε;

Το να αγαπιέσαι είναι πάρα πολύ δύσκολο. Το να αγαπάς, όμως, είναι χαρά θεού, είναι ευτυχία. Από τον μόνο που έχω αγαπηθεί είναι από τη Χριστίνα μου (σ.σ. τη σύζυγό του).

Μην το λέτε αυτό! Υπάρχει τόσος κόσμος που σας λατρεύει…

Δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι όταν σε βλέπει πάνω στη σκηνή, σε αγαπά, σε χειροκροτεί, ενώ όταν σβήνουν τα φώτα και βγαίνεις από τη σκηνή βλέπεις μόνο άδεια καθίσματα. Ω, τι μοναξιά! Άρα; Άρα πλήρωσαν, γέλασαν, έφυγαν. Αυτός που μένει δίπλα σου στο τέλος είναι ο σύντροφός σου. Και αυτή είναι η Χριστίνα μου.

Όμως, η δουλειά του ηθοποιού δεν είναι μόνο επάνω στη σκηνή!

Η αγάπη του κόσμου είναι ερέθισμα. Η αγάπη του κόσμου είναι μεγάλη υπόθεση. Το να μπορέσεις να την κερδίσεις. Εγώ πάλεψα για να την κερδίσω. Δεν την κέρδισα τυχαία. Δεν ήμουν τυχαίος. Γι’ αυτό και παραμένω. Σε όλες μου τις δουλειές δείχνω σεβασμό, ήθος, αξιοπρέπεια. Αγαπώ πάντα το καθετί καινούριο που κάνω.

Οι περισσότεροι κωμικοί ηθοποιοί δηλώνουν καταθλιπτικοί ή μοναχικοί. Έχετε υπάρξει;

Όχι. Δεν έχω περάσει από τέτοια στάδια. Ο κάθε καλλιτέχνης, όμως, σίγουρα, όταν σβήνουν τα φώτα, νιώθει κάποιου είδους μοναξιά.

Τον εαυτό σας τον αγαπάτε κύριε Ψάλτη;

Σαφώς και τον αγαπώ. Απεριόριστα.

Πάντα τον αγαπούσατε; Ως έφηβος δεν είχατε τα δικά σας σκοτάδια;

Δεν είχα κανένα σκοτάδι. Σ’ εμένα είναι όλα ηλιόλουστα.

Είστε αυστηρός με τον εαυτό σας;

Πάρα πολύ. Αρκετές φορές με μαλώνω. Στη δουλειά. Στη ζωή μου είμαι πολύ καλός.

Τι σημαίνει το «στη ζωή μου ήμουν καλός»; Ποια είναι η καλή ζωή;

Καλή ζωή σημαίνει το να σε αγαπάει η οικογένειά σου, η γυναίκα σου και τα εγγόνια σου. Ο μπαμπάς και η μαμά σου, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται. Να νιώθεις την αγάπη τους, και από εκεί μέσα να ανταποδίδεις κι εσύ την αγάπη σε εκείνους που σε πλησιάζουν. Η αγάπη είναι συναίσθημα. Δεν έχει λογική.

Πέσατε μικρός στη λούπα του μεροκάματου. Τότε, δεν παραγκωνίσατε τα συναισθήματα σας;

Κάνεις λάθος. Ήμουν συμπαγής χαρακτήρας. Έχω κάνει πάρα πολλές δουλειές στη ζωή μου και ποτέ δεν ξέχασα να αγαπώ τον εαυτό μου και τους άλλους. Ποτέ.

Είστε μοναχικός τύπος;

Δεν είμαι. Αλλά μου αρέσει να είμαι.

Εκτός από εσάς ποιος είναι ο πιο αυστηρός κριτής σας; Σας νοιάζει το τι θα πει ο άλλος;

Φυσικά και με νοιάζει. Και ζητάω τη γνώμη του. Αυτός είναι μόνο ο κόσμος.

Υπήρξε φορά που να ήσασταν άδικος με τον εαυτό σας;

Ποτέ. Ακούγεται εγωιστικό αλλά ήμουν πάντα δίκαιος.

Τα νιάτα έχουν ορμές, φωνές και επαναστάσεις. Δεν υπήρξατε ως μικρός ή ως μεγάλος «ατίθασο νιάτο»;

Τα νιάτα έχουν όλα αυτά που λες, αλλά πάνω απ’ όλα πρέπει να έχεις λογική. Όταν βάζεις τη λογική σου μπροστά είσαι ικανός να τιθασεύσεις τα πάντα.

Ένας ηθοποιός καταλαβαίνει καλύτερα τις προθέσεις των άλλων γύρω του. Σωστό ή λάθος;

Εγώ ποτέ δεν κατάλαβα τις προθέσεις των άλλων, γιατί πάντα πήγαινα με ανοιχτή αγκαλιά προς αυτούς. Τώρα, αν στο μέλλον μου φέρονταν άσχημα, αυτό για μένα ήταν μάθημα.

Ένα μάθημα που σας νευρίαζε ή σας στενοχωρούσε;

Δεν με τσάντιζε καθόλου. Με πλήγωνε βαθιά.

Τι σας έμαθε η σκηνή;

Το τι θα πει να τη σέβεσαι. Και το πώς είναι να πέφτουν οι δροσοσταλίδες της καρδιάς μου επάνω στο πάλκο. Η σκηνή μαθαίνει όταν δέχεται αυτές τις δροσοσταλίδες. Ξέρει πόση αγάπη της έχω. Εγώ, δεν ξέρω τι μου δίνει. Βέβαια, το εισπράττω από τον κόσμο.

Δεν μπορεί! Κάτι ικανοποιεί και σε εσάς η σκηνή… Σας δίνει τη χαρά για να μπορέσετε να εισπράξετε τις δροσοσταλίδες…

Το ψώνιο είναι καλό. Αλλά, δυστυχώς, δεν είμαι ψώνιο. Ξέρω τι μου γίνεται. Ξέρω πού πατάω και πού πηγαίνω.

Κάποιοι μισούν να αγαπούν τα 80s’ και κάποιοι άλλοι αγαπούν να τα μισούν…

Αδιαφορώ για τις απόψεις των άλλων, όπως αδιαφορούν κι εκείνοι για τη δική μου άποψη.

Ποια είναι η άποψή σας;

Ότι ήταν μία υπέροχη εποχή. Συνεχίζει να είναι. Δεν σταματάει και δεν θα σταματήσει.

Πως είσαι να είσαι το σύμβολο μιας εποχής;

Δεν πιστεύω σε σύμβολα και ψεύτικους θεούς. Εγώ πιστεύω στην πραγματικότητα. Σύμβολο για μένα είναι μόνο η ελληνική σημαία και ο σταυρός του Χριστού. Τίποτε άλλο.

Θέλετε να γυρνάτε -έστω και φωτογραφικά- στο παρελθόν σας;

Όταν δεν έχω τι να κάνω, ναι. Μου αρέσει.

Έχετε ζήσει ωραία ζωή;

Υπέροχη. Ανοιξιάτικη. Χειμερινή, Φθινοπωρινή. Έχω ζήσει όλες τις εποχές του χρόνου. Όλες τις λουσμένες με φως. Αληθινό, καθαρό φως. Φως ψυχής, καρδιάς, αγάπης.

Ποια είναι τα μεγαλύτερα ταλέντα σας ως άνθρωπος;

Δεν είναι ταλέντο να είσαι χαρισματικός ή καλός. Ή το ‘χεις ή δεν το ‘χεις.

Τι σας συγκινεί;

Τα μάτια της γυναίκας μου και τα μάτια των εγγονών μου.

Έχετε φίλους;

Όχι.

Φαίνεστε κοινωνικός…

Άλλο το να είσαι κοινωνικός και να αποδέχεσαι τον κάθε άνθρωπο όπως είναι. Από εκεί και πέρα όμως…

Είναι δική σας απόφαση το να μην έχετε φίλους;

Είναι δική τους απόφαση. Σε πλησιάζουν για κάποιο λόγο. Δεν σε πλησιάζουν αληθινά. Όταν σε πλησιάζει ο άλλος για κάποιο λόγο, παύει να είναι φίλος. Είναι γνωστός. Εκατομμύρια γνωστούς έχω. Αλλά δεν είναι φίλοι. Δυστυχώς.

Βάλατε ποτέ την καριέρα σας πιο ψηλά από τη ζωή σας;

Πάντα τα συνδύαζα. Τα είχα σε ισορροπία.

Αυτός ο συνδυασμός στερεί ώρες ύπνου φαντάζομαι!

(γελάει) Μπορεί. Αλλά και στον ύπνο βλέπεις όνειρα ή ανήσυχα ή ησυχαστικά.

Πόσο ευγνώμων είστε στο πρόσωπό σας και στα εκφραστικά του μέσα;

Ακόμα δεν έχω φτάσει στο σημείο να το ευγνωμονήσω. Χρειάζομαι λίγο χρόνο ακόμα.

Καρδιά ή λογική; Πώς λειτουργείτε πια;

Η λογική έχει έναν συνδετικό κρίκο με την καρδιά. Όταν σκεφτείς κάτι, παθαίνεις πολύ όμορφες ταχυκαρδίες.

Ο έρωτας τι ρόλο έχει παίξει στο κομμάτι της δημιουργίας;

Κανένα.

Κανένα; Εγώ νόμιζα ότι είστε από εκείνους που δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς έρωτα.

Άλλο αυτό.

Δεν είναι ο έρωτας η κινητήριος δύναμη των πάντων;

Κινητήριος δύναμη είμαι εγώ. Τίποτε άλλο δεν ήταν κινητήριος δύναμη στη ζωή μου. Αλλιώς και θα είχα αποτύχει πολλές φορές αλλά και θα είχα πονέσει πολλές φορές. Πίστευα μόνο σε μένα και νίκησα.

Πόσο καταστροφικός έχει αποβεί ένας έρωτας στη ζωή σας;

Δεν έζησα ποτέ καταστροφικό έρωτα.

Επειδή ήσασταν πάντα η πόρτα που έκλεινε;

Λάθος. Μου έκλεισαν και πόρτες. Πάντα αντιμετώπιζα την αλήθεια χωρίς φανφαρονισμούς και βλακείες. Σε αποστειρώνω με αυτά που σου λέω;

Μου διαλύετε τη ρομαντική σας πλευρά…

Μα, είμαι ρομαντικός. Αν ήσουν γυναίκα, αυτή τη στιγμή θα με είχες ερωτευτεί. Πολύ απλό (γελάει).