Δημιουργώντας έναν υπεύθυνο άνθρωπο: Πώς να θέσετε υγιή όρια στα παιδιά σας σε 6 απλά βήματα

To σπίτι και, κατ΄επέκταση, η οικογένεια αποτελούν τον πρώτο και καθοριστικότερο παράγοντα στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός παιδιού. Όλοι οι παιδοψυχολόγοι συμφωνούν πως όσο πιο νωρίς μπουν τα όρια στην καθημερινότητα του παιδιού τόσο καλύτερα θα εξελιχθεί ολόκληρη η παιδική του ηλικία, αλλά και τόσο πιο συνεργάσιμος και παραγωγικός ενήλικας θα γίνει στη μετέπειτα ζωής του.

Γιατί, όμως, είναι τόσο σημαντικό για ένα παιδί να έχει ξεκάθαρα όρια και να τα τηρεί από πολύ μικρή ηλικία;

Τα παιδιά, από πολύ νωρίς, προσπαθούν να βρουν τη θέση τους μέσα στον κόσμο. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο προσπαθούν να βρουν και τη θέση τους μέσα στο σπίτι που μεγαλώνουν, θέλοντας, έστω και υποσυνείδητα, να δείξουν τη δυναμική τους απέναντι σε αυτή των γονιών τους. Όμως, κάθε φορά που ένα παιδί γνωρίζει πως οι γονείς του είναι «δυνατοί» και ικανοί να θέσουν τους κανόνες αισθάνεται πραγματική σιγουριά και ασφάλεια. Κάτι που είναι πολύτιμο εφόδιο στην παιδική ηλικία κάθε ανθρώπου.

Ακόμα, μέσα από τα όρια ένα παιδί απαλλάσσεται από το άγχος της καθημερινότητας, γνωρίζοντας από πριν τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του, ενώ την ίδια στιγμή αναπτύσσει πολύτιμες δεξιότητες που θα το βοηθήσουν να γίνει ένας υπεύθυνος και συνεπής άνθρωπος στην ενήλικη ζωή του. Και, βέβαια, τα όρια, η θέσπιση και η τήρηση τους, είναι το Α και το Ω για μία οικογενειακή καθημερινότητα με όσο το δυνατόν λιγότερες συγκρούσεις και εντάσεις. Και, πραγματικά, δεν υπάρχει πιο ευτυχισμένο σπίτι από εκείνο μέσα στο οποίο όλοι αισθάνονται ίσοι, αλλά ο καθένας γνωρίζει πολύ καλά τη θέση του και εκείνα που πρέπει να κάνει. Ιδού λοιπόν 6 τρόποι για να θέσετε στο παιδί σας ισχυρά όρια χωρίς να καταφύγετε σε φωνές και τιμωρίες.

Κρατήστε χαμηλά τον τόνο της φωνής

Πολλές φορές, μέσα στην καθημερινότητα, βιαζόμαστε τόσο πολύ ώστε δε νιώθουμε ότι έχουμε τον χρόνο και την ενέργεια να εξηγήσουμε το παιδί μας τους λόγους για τους οποίους πρέπει να κάνει κάτι, καταλήγοντας να δίνουμε λάθος απαντήσεις όπως «γιατί το λέω εγώ». Κι όμως για να δεχθεί ένα παιδί νέα όρια στη ζωή του είναι απαραίτητα να του έχουμε εξηγήσει ήρεμα και χαλαρά το γιατί. Οι πληροφορίες και μία καλή επεξήγηση είναι τα πιο σημαντικά πράγματα για ένα μικράκι που τώρα αρχίζει να ανακαλύπτει τον κόσμο.

Ρεαλιστικές προσδοκίες

Προσπαθήστε τα πράγματα τα οποία ζητάτε από το παιδί σας να είναι ρεαλιστικά. Για παράδειγμα, ένα παιδί 4 χρονών που έχει κάνει άνω – κάτω όλο το δωμάτιο του δεν υπάρχει περίπτωση να μπορέσει να το τακτοποιήσει όλο μόνο του όσο κι αν επιμένετε. Εξηγήστε του ότι πρέπει οπωσδήποτε να βοηθήσει στο συμμάζεμα και αναθέστε του συγκεκριμένες δουλειές που μπορεί να φέρει εις πέρας. Στο τέλος θα αισθανθεί περήφανο για τον εαυτό του και θα θέλει να μαζέψει μαζί σας και την επόμενη φορά.

Δώστε αξία στο συναίσθημα του

Το να δείχνετε στο παιδί σας ότι δεν υπολογίσετε τις επιθυμίες και τα συναισθήματα του είναι ένας σίγουρος δρόμος για να ανθίσει μεταξύ σας έλλειψη εμπιστοσύνης και κατανόησης. Φυσικά και θα είναι πολλές οι φορές που θα χρειαστεί να το απογοητεύσετε και εννοείται πως πρέπει να το κάνετε. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως οι χαρακτήρες των ανθρώπων δεν χτίζονται από τα «ναι», αλλά από τα «όχι». Παρόλα αυτά πρέπει σε όλες αυτές τις περιπτώσεις να τονίζετε ότι κατανοείτε και σέβεστε το συναίσθημα του. Αν πρέπει, για παράδειγμα, να κλείσει την τηλεόραση πείτε του «Ξέρω καλά ότι σου αρέσει αυτό το παιδικό και ήθελες να δεις κι ολας. Καταλαβαίνω πως στεναχωριέσαι, αλλά θα δεις ξανά τηλεόραση αύριο».

Θα είμαι εδώ ό,τι κι αν γίνει

Ένα πράγμα είναι σίγουρο. Τις στιγμές που θα χρειαστεί να συγκρουστείτε με το παιδί σας, ακόμα κι αν αυτό συμβεί με πάρα πολύ ήρεμους και ήπιους τόνους, εκείνο θα αισθανθεί να κλονίζεται η αγάπη που έχετε για εκείνο. Γι’ αυτόν τον λόγο, ακόμα κι όταν του ζητάτε ρητά να κάνει κάτι και θέτετε τα όρια σας είναι πάρα πολύ σημαντικό να του υπενθυμίζεται ότι το υποστηρίζετε και θα είστε πάντα δίπλα του όταν σας χρειάζεται. Είναι λογικό ένα παιδί να βιώσει απογοήτευση και ματαίωση, αλλά πρέπει ακόμα και τότε να ξέρει πως είστε πάντα κοντά του.

Διδάξτε του πώς να εκφράζεται και να συμπεριφέρεται

Τα παιδιά δεν θα μάθουν ποτέ να κάνουν κάτι που τους είπατε με λόγια ότι πρέπει να κάνουν. Αλλά θα μάθουν σίγουρα να κάνουν πράγματα που έχουν δει εσάς να κάνετε ξανά και ξανά. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας σας βλέπει να εκφράζεστε ευγενικά και ήρεμα, να ζητάτε κάτι από τον σύντροφό σας με όμορφο τρόπο, να λέτε πάντα ευχαριστώ και παρακαλώ, να βάζετε κάθε φορά το πιάτο σας στον νεροχύτη και να πλένετε τα δόντια σας κάθε βράδυ είναι βέβαιο πως αργά πως θα σας μιμηθούν.

Γίνετε εσείς οι ίδιοι το παράδειγμα για εκείνα και θα δείτε πως σε βάθος χρόνου τόσο ο τρόπος με τον οποίο μιλάει όσο και ο τρόπος με τον οποίο ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του θα αλλάξουν πολύ σημαντικά.

Μην υποχωρείτε όπως κι αν εξελιχθούν τα πράγματα

Είναι μεγάλος πειρασμός για έναν γονιό να κάνει πίσω σε κάποιον κανόνα που μόλις έχει θέσει, βλέποντας το παιδί του να κλαίει γοερά γεμάτο απογοήτευση. Και ίσως δεν υπάρχει μεγαλύτερο λάθος που μπορείτε να κάνετε από αυτό στην προσπάθεια σας να βάλετε όρια. Αν το παιδί σας δει πως μέσα σας είστε ελαστικοί θα καταλάβει ένα μόνο πράγμα: «με παίρνει να μην κάνω πάντα αυτό που πρέπει». Ή «Αν κάνω φασαρία θα τη γλιτώσω». Δεν θα το κάνει ούτε από πονηρία, ούτε για να σας εκμεταλλευτεί. Απλά αυτός είναι ο μηχανισμός μέσα από τον οποίο όλα τα πλάσματα αυτού του κόσμου μαθαίνουν τη ζωή.

Kεντρική φωτογραφία και φωτογραφίες άρθρου: iStock