Εγκυμοσύνη: Αυτές είναι οι απαραίτητες εξετάσεις του πρώτου τριμήνου

Θα γίνεις μητέρα και είσαι τρισευτυχισμένη και ταυτόχρονα λιγάκι αγχωμένη μιας και θέλεις να είσαι γνωρίζεις τα πάντα για το μωρό σου και την πορεία της εγκυμοσύνης. Κι αν αναρωτιέσαι για τις εξετάσεις που πρέπει να κάνεις στο πρώτο τρίμηνο ο Μαιευτήρας – Χειρουργός – Γυναικολόγος, Κωνσταντίνος Σύλλας, είναι εδώ για να σου δώσει απάντηση. 

Κι αν έχεις μερικές ακόμη απορίες σχετικά με την εγκυμοσύνη κάποιο διαφορετικό γυναικολογικό πρόβλημα απλά κάνε “κλικ” εδώ.

Η εγκυμοσύνη στο 1ο Τρίμηνο: Οι πρώτες εβδομάδες της δημιουργίας μιας νέας ζωής

Κατεβάστε από εδώ τον πίνακα της εξέλιξης ανά εβδομάδα από την 1η έως και την 12η: 

Κωνσταντίνος Σύλλας_1ο τρίμηνο εγκυμοσύνης_Απρ 2022 (1)

Τι συμβαίνει τις τρεις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης;

Από την 1η εβδομάδα που το έμβρυο φαίνεται σαν μια μικρή κουκίδα, την 3η εβδομάδα θα έχει το μέγεθος του κεφαλιού μιας καρφίτσας. Δεν μοιάζει καθόλου με έμβρυο ή μωρό καθώς είναι απλά μια ομάδα 100 κυττάρων περίπου, που πολλαπλασιάζονται και αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς. Το εξωτερικό στρώμα των κυττάρων θα γίνει ο πλακούντας και το εσωτερικό στρώμα θα γίνει το έμβρυο. Την ίδια στιγμή η μέλλουσα μαμά δεν θα παρατηρήσει οποιεσδήποτε αλλαγές στο σώμα της καθώς δεν έχει καν ακόμη καθυστέρηση στην περίοδό της. Εφόσον παρατηρηθεί καθυστέρηση της περιόδου, ένα τεστ εγκυμοσύνης (είναι περίπου τόσο αξιόπιστο όσο μια εξέταση αίματος ή ούρων) θα δώσει την απάντηση για την ύπαρξη ή όχι εγκυμοσύνης. Για να εξασφαλιστεί η ακρίβεια, συμβουλεύω να ακολουθηθούν προσεκτικά οι οδηγίες που περικλείονται στη συσκευασία του τεστ.

Πότε το γονιμοποιημένο ωάριο μεταφέρεται στη μήτρα;

Αυτό συμβαίνει την 4η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Αυτή είναι η εβδομάδα της προσκόλλησης (εμφύτευσης) του γονιμοποιημένου ωαρίου (εμβρύου) στη μήτρα. Αν το τεστ εγκυμοσύνης έχει βγει θετικό, η περίοδος δεν θα εμφανιστεί, κι αυτό είναι το πρώτο σημάδι της εγκυμοσύνης. Άλλα σημάδια είναι η πιθανότητα εμφάνισης λίγων κηλίδων αίματος, που προκαλείται λόγω της διαδικασίας της εμφύτευσης του εμβρύου στη μήτρα. Παρά το γεγονός ότι ο αμνιακός σάκος, ο οποίος θα γεμίσει με υγρό, και ο πλακούντας, ο οποίος θα μεταφέρει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στο έμβρυο, αρχίζουν να σχηματίζονται στη μήτρα, η εγκυμονούσα δεν αισθάνεται καμία διαφορά στο σώμα της. Καθώς όμως γνωρίζει πλέον για την εγκυμοσύνη, θα πρέπει να ξεκινήσει να τρέφεται υγιεινά και ισορροπημένα και να πίνει 6-8 ποτήρια νερό την ημέρα. Οι εγκυμονούσες πρέπει να θυμούνται ότι χρειάζονται μόνο 300 θερμίδες παραπάνω την ημέρα, οπότε καλό είναι να αντιστέκονται στα διάφορα εδέσματα.

Την 5η και την 6η εβδομάδα πόσο αναπτύσσεται το έμβρυο, τι παρατηρεί η εγκυμονούσα και τι πρέπει να κάνει;

Την 5η εβδομάδα μπορεί το έμβρυο να εξακολουθεί να είναι μικροσκοπικό, αλλά η καρδιά, ο εγκέφαλος, ο νωτιαίος μυελός, οι μυς και τα οστά του, αρχίζουν να αναπτύσσονται. Συγχρόνως σχηματίζονται ο πλακούντας, από τον οποίο τρέφεται το έμβρυο, ο αμνιακός σάκος, που θα προσφέρει ένα ζεστό κι ασφαλές περιβάλλον στο οποίο το έμβρυο θα περάσει τους επόμενους μήνες μέχρι τη γέννηση, και ο ομφάλιος λώρος που συνδέει τον πλακούντα με το έμβρυο. Την 6η εβδομάδα το έμβρυο έχει σχήμα γυρίνου και το μέγεθος ενός μέτριου φασολιού. Τα μάτια του και τα άκρα του αρχίζουν τώρα να σχηματίζονται. Κατά τη διάρκεια ενός υπερηχογραφήματος, η/ο γιατρός μπορεί να είναι σε θέση να ακούσει τους κτύπους της καρδιάς του. Η περίοδος μεταξύ της 17ης και της 56ης ημέρας είναι καθοριστική για την περεταίρω ανάπτυξη του εμβρύου καθώς αυτό είναι πιο επιρρεπές σε κάτι που θα μπορούσε να επηρεάσει τη φυσιολογική του ανάπτυξη.

Αυτές τις δύο εβδομάδες, η μέλλουσα μαμά θα παρατηρήσει κάποια πρώιμα σημάδια εγκυμοσύνης, όπως ναυτίες (πρόκειται για την πρωινή αδιαθεσία, αν και μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας ή της νύχτας), μούδιασμα ή πόνο στο στήθος ή ακόμα και να δει τις θηλές σας να σκουραίνουν, συχνουρία και αίσθημα κόπωσης (περισσότερο απ’ ότι συνήθως). Μπορεί ακόμη να αρχίσει να παίρνει λίγα κιλά, ή αν έχει πρωινή ναυτία να χάσει βάρος – αυτό είναι επίσης φυσιολογικό. Αισθάνεται τα ρούχα λίγο πιο σφικτά γύρω από τη μέση, τα πόδια και τα στήθη πιο ‘γεμάτα’. Είναι η στιγμή να αποκτήσει καλές καθημερινές προγεννητικές συνήθειες, όπως να τρώει υγιεινά, να λαμβάνει τις βιταμίνες της, και να σταματήσει το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ.

Γιατί η 7η και η 8η εβδομάδα είναι σημαντικές στην εγκυμοσύνη;

Αυτές είναι οι εβδομάδες σημαντικής ανάπτυξης του εμβρύου. Αρχίζουν να φαίνονται τα σημεία όπου θα αναπτυχθούν τα δάχτυλα στα χέρια και τα πόδια. Πολλά σημεία του σώματος όπως η καρδιά, οι πνεύμονες, τα έντερα, o εγκέφαλοs, o νωτιαίος μυελός, τα ρουθούνια, το στόμα και τα μάτια, συνεχίζουν επίσης να αναπτύσσονται. Την 8η εβδομάδα, σχηματίζονται οι πτυχές των βλεφάρων και των αυτιών και τα δαχτυλάκια είναι τώρα λίγο μεγαλύτερα.

Οι αλλαγές στο σώμα της μητέρας είναι τώρα αισθητές και συνοδεύονται από την πρωινή αδιαθεσία, την κακή διάθεση, το τσούξιμο και την ευαισθησία στο στήθος, και την αναγούλα από ορισμένες μυρωδιές. Παράλληλα, ο όγκος του αίματος αυξάνεται και η καρδιά της αντλεί 50% περισσότερο αίμα ανά λεπτό για το έμβρυο. Οι συμβουλές μου σε αυτή την περίοδο εστιάζονται στα συχνά και μικρά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, και, προκειμένου να αποφευχθεί η πτώση του σακχάρου στο αίμα, η προσθήκη κάποιας πρωτεΐνης στα γεύματα όπως τυρί με ένα κρακεράκι, για παράδειγμα. Επίσης, δεν υπάρχει λόγος για πίεση και άγχος. Η επιλογή ενός άνετου στηθόδεσμου με καλή υποστήριξη ώστε να προληφθεί η σταδιακή χαλάρωση του στήθους και οι ελαφρές ασκήσεις για το στήθος, θα βοηθήσουν στη διατήρηση της καλής κατάστασης του σώματος.

Είναι οι εβδομάδες 9η έως 12η εκείνες που το έμβρυο κινείται μέσα στην κοιλιά;

Ναι, την 9η εβδομάδα το κεφάλι του εμβρύου είναι πιο όρθιο και ο λαιμός πιο ανεπτυγμένος. Μέσω του υπερηχογραφήματος, βλέπουμε τις κινήσεις του μωρού, ακόμα κι αν η εγκυμονούσα δεν μπορεί ακόμα να τις νιώσει. Το έμβρυο είναι ακόμα μικρό στη 10η εβδομάδα, αλλά τώρα μοιάζει με μωρό. Τα χέρια και τα πόδια είναι μακρύτερα και μπορεί να τα λυγίσει στους αγκώνες και τα γόνατα, ενώ την 11η εβδομάδα, σημαντική εβδομάδα ανάπτυξης, η/ο γιατρός μπορεί να ακούσει καθαρά και δυνατά την καρδιά του εμβρύου. Τα γεννητικά όργανα του μωρού αναπτύσσονται, ωστόσο το φύλλο δεν μπορεί ακόμη να προσδιοριστεί. Η ανάπτυξη όλων των μερών του εμβρύου συνεχίζεται και τη 12η εβδομάδα, και η πιθανότητα αποβολής μειώνεται σημαντικά.

Για τη μητέρα τώρα, τις εβδομάδες αυτές η μήτρα συνεχίζει να μεγαλώνει, και η μέση παχαίνει. Το βάρος αρχίζει να αλλάζει και τα άνετα ρούχα προστίθενται στην γκαρνταρόμπα. Ίσως το αίσθημα κούρασης και κυκλοθυμίας καλά κρατούν ακόμη, με τις ορμόνες να εκδηλώνουν την καλή και την κακή τους πλευρά. Μπορεί επίσης να παρατηρηθεί ότι τα μαλλιά και τα νύχια των χεριών και των ποδιών μεγαλώνουν πιο γρήγορα, καθώς και λιπαρότητα στο δέρμα και ακμή. Αυξάνεται όπως παράλληλα το επίπεδο ενεργητικότητας αλλά και το βάρος με τυπική αύξηση στα 1,5-5 κιλά.

Τι πρέπει να κάνει η μητέρα τις τελευταίες αυτές εβδομάδες του 1ου τριμήνου της εγκυμοσύνης;

Να καταναλώνει άφθονα τρόφιμα που περιέχουν ασβέστιο, όπως τυριά, σαρδέλες και μπρόκολο, καθώς τόσο το έμβρυο όσο και η εγκυμονούσα το χρειάζονται. Να συζητήσει με διατροφολόγο τη διατροφική της πορεία μέχρι τη γέννα, ώστε να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά χωρίς να φορτώνεται με πολλά παραπανίσια κιλά από τροφές που δεν της προσφέρουν τίποτα. Επίσης, να προγραμματίσει επίσκεψη στον οδοντίατρο, να βουρτσίζει τα δόντια σας καθημερινά, και να μην αμελεί τη λήψη συμπληρώματος ασβεστίου για να διατηρήσει τα δόντια της γερά. Στην περίπτωση που έχουν αρχίσει να σχηματίζονται ραγάδες στο στήθος, την κοιλιά, τους γοφούς, τους γλουτούς τώρα ή κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, να φροντίζει να ενυδατώνει το δέρμα σας με ειδικά λάδια και κρέμες.
Ποιες είναι οι εξετάσεις του 1ου τριμήνου της εγκυμοσύνης;

Κατ’ αρχήν το υπερηχογράφημα την 6η-7η εβδομάδα. Εκεί θα φανεί το σημείο εμφύτευσης του εμβρύου (εντός ή εκτός μήτρας) και πιθανόν να ακούσουν οι γονείς για πρώτη φορά την καρδούλα του εμβρύου να χτυπάει. Βέβαια, εξετάσεις αίματος, ούρων και τεστ Παπανικολάου και ο πλήρης έλεγχος, ώστε να ελεγχθεί η πιθανή ύπαρξη ασθενειών όπως, ερυθρά, μεσογειακή αναιμία, AIDS, ηπατίτιδες, τοξοπλάσμωση, μεγαλοκυτταροϊός και οτιδήποτε άλλο μπορεί να απειλήσει την ομαλή πορεία της εγκυμοσύνης. Για τον πλήρη κατάλογο των εξετάσεων, μπορούν οι αναγνώστριες να διαβάσουν την συνέντευξή μου στο TLife της 30ης Μαρτίου ή να επισκεφθούν τη σελίδα του άρθρου μου με τίτλο Προγεννητικός Έλεγχος στο ιστολόγιό μου.