Γιατί το παιχνίδι είναι τόσο σημαντικό για τα παιδιά;

Για εμάς τους ενήλικες το παιχνίδι θεωρείται ένας τρόπος διασκέδασης και ευχαρίστησης. Έτσι έχουμε συνηθίσει να το σκεφτόμαστε αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Ο Στέλιος Μαντούδης, Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής, εξηγεί ότι για τα παιδιά και ιδιαίτερα αυτά που διανύουν την προσχολική ηλικία, το παιχνίδι είναι ταυτόχρονα ένας τρόπος μάθησης, μια ευκαιρία και δυνατότητα εξάσκησης καθώς και τρόπος έκφρασης.

Οι ειδικοί που ασχολούνται με την ανάπτυξη και εξέλιξη των πνευματικών και κινητικών ικανοτήτων του παιδιού δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στο παιχνίδι και το χρησιμοποιούν με ποικίλους τρόπους. Ο κ. Στέλιος Μαντούδης, Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής, μας παραθέτει μερικές χρήσεις:

1. Για την εξάσκηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων που μειονεκτούν κάποια παιδιά και να τα βοηθήσουμε να αποκτήσουν νέες γνώσεις.
2. Για να έρθουμε πιο κοντά με το παιδί, να αποκτήσουμε την εμπιστοσύνη του ώστε να διευκολύνουμε την συνεργασία μαζί του.
3. Για να ελέγξουμε τις γλωσσικές, κινητικές και νοητικές του ικανότητες. Σε όλα τα αναπτυξιακά test νοημοσύνης, οι ειδικοί χρησιμοποιούν ειδικές κατασκευές παιχνιδιών που καθορίζουν με ακρίβεια το επίπεδο γνώσεων και αντίληψης του παιδιού.

Το παιχνίδι ανά ηλικία

Στην ηλικία των 5-6 μηνών, το μωρό στην προσπάθεια να δοκιμάσει ή να γνωρίσει καλύτερα το παιχνίδι, το βάζει στο στόμα του. Είναι το στάδιο της ζωής που χαρακτηρίζεται από αδρές, βασικές κινήσεις χωρίς την επίγνωση αυτών. Τα μωρά λειτουργούν, κατά κύριο λόγο, αντανακλαστικά και ενστικτωδώς.

Στην ηλικία των 8-10 μηνών, το νευρικό σύστημα και οι γνωστικές του ικανότητες αρχίζουν να ωριμάζουν. Παύει να βάζει τα αντικείμενα στο στόμα του και προτιμάει άλλους τρόπους εξερεύνησης. Κάποιοι από αυτούς είναι η μεταφορά παιχνιδιού από το ένα χέρι στο άλλο , επεξεργασία και με τα δυο του χέρια, ρίξιμο αντικειμένου για να παρατηρήσει την πτώση αλλά και να παροτρύνει τους γονείς να ασχοληθούν μαζί του.

Στην ηλικία των 10 μηνών, αρχίζει να αναζητάει αντικείμενα γιατί έχει πλέον αρχίσει να συνειδητοποιεί ότι βρίσκονται στον χώρο ακόμα και αν δεν υπάρχουν στο οπτικό του πεδίο.

Στην ηλικία των 13-16 μηνών, αρχίζει να χρησιμοποιεί τα αντικείμενα. Π.χ. κρατάει την κούπα και δείχνει πως πίνουν τον καφέ, χτενίζει μια κούκλα ή τοποθετεί τα πράγματα στη σωστή τους θέση. Όλα αυτά αποτελούν τη βάση της επικοινωνίας αφού για να μιλήσει ένα παιδί πρέπει πρώτα να μπορεί να χρησιμοποιεί τον κώδικα συμβόλων.

Στη συνέχεια, το παιχνίδι γίνεται και σύνθετο. Δεν παίζει πλέον με ένα αντικείμενο αλλά με πολλά ταυτόχρονα. Βάζει ένα αυτοκίνητο σε γκαράζ, ταΐζει μια κούκλα και αρχίζει να αναζητάει την παρέα και άλλων παιδιών. Το παιχνίδι πλέον γίνεται ομαδικό. Το παιδί είναι έτοιμο να λειτουργήσει σε ομαδικό πρόγραμμα και να μάθει τους κανόνες.

Τα στάδια στα οποία οι ειδικοί ταξινομούν το παιδικό παιχνίδι είναι:

Ατομικό Παιχνίδι: Μωρά και μικρά παιδιά από 0-1 χρονών αδιαφορούν την ύπαρξη άλλων παιδιών τριγύρω τους και προτιμούν να παίζουν μόνα τους.

Παράλληλο παιχνίδι: Παιδιά 1-2 χρονών παίζουν παράλληλα με διαφορετικά παιχνίδια ή ρυθμούς παρέα με άλλα παιδιά αλλά χωρίς να παίζουν μαζί.

Ομαδικό παιχνίδι: Παιδιά 3 χρονών παίζουν μαζί σε μικρές παρέες.

Μορφές ομαδικού παιχνιδιού

Μετά την ηλικία των 3 ετών, το ομαδικό παιχνίδι αποκτάει σημαντικό ρόλο στην ζωή και εξέλιξη του παιδιού και γεμίζει ευχάριστα τις ώρες του. Μέσα από το παιχνίδι μπορούμε:
• Να τα βοηθήσουμε να αναπτύξουν το λεξιλόγιο τους και να αρθρώνουν σωστά τις λέξεις
• Να εξασκήσουμε τη δημιουργικότητα τους
• Να βελτιώσουμε τις επιδεξιότητες τους
• Να διακρίνουμε το ταλέντο και την κλίση τους
• Να αναλύσουμε τη συμπεριφορά τους
• Να ενισχύσουμε τον δεσμό με τους γονείς
• Να ελέγξουμε τη συμβολική ικανότητα των παιδιών
• Να εξασκήσουμε την προσοχή τους