Η παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου απαντά στις ερωτήσεις σας!

Η Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος – συγγραφέας απαντά στις δικές σας ερωτήσεις για τα παιδιά!

Ερώτηση
“Aντιμετωπίζω κάποια προβλήματα με το μεγάλωμα της 13 μηνών κόρης μου και θα ήθελα την γνώμη σας πάνω σε αυτά. Πρόκειται για ένα πολύ καλό παιδάκι, υγιές, αρκετά ζωηρό θα έλεγα, ιδιαίτερα επικοινωνιακό αλλά θα το χαρακτήριζα υπερκινητικό τόσο σε θέματα φαγητού που θέλει συνεχώς με κάτι καινούργιο να την απασχολώ και μετά το πετάει κάτω, καθώς και αλλαγής πάνας όσο και τώρα που κάνει τα πρώτα της βηματάκια. 1) Τις τελευταίες φορές που επισκεφτήκαμε την παιδίατρο της αρνείται πεισματικά με κλάματα και τέντωμα του κορμιού της σαν τόξο όταν προσπαθεί να την ζυγίζει. Η ίδια δεν με βοηθά πολύ από μέρους της. 2) Τώρα που ο σύζυγός μου επέστρεψε στην εργασία του ύστερα από εννεάμηνη άδεια και μας έρχεται μόνο σαββατοκύριακα, ενώ την είχαμε στο δωμάτιό μας και πολλές φορές στο κρεβάτι μας αφού μόλις την έβαζα στην κούνια της έκλαιγε, προσπαθώ να την μάθω να κοιμάται αποκλειστικά στην δική της κούνια στο δικό της δωμάτιο… εφαρμόζοντας όχι και με τόση επιτυχία την τεχνική του ελεγχόμενου κλάματος. Φταίει ότι η μετακόμιση έγινε απότομα; Είναι ψυχολογικά τα αίτια; Πώς να την κάνω να κοιμάται χωρίς να κλαίει τόσο; Μπαίνω στο δωμάτιό της της λέω ότι την αγαπώ πολύ ότι είμαι εκεί, δεν την αγγίζω, βγαίνω και ξανά πάλι.. Το βράδυ έχει βελτιωθεί αρκετά. Το μεσημέρι όμως εκεί που την κοίμιζα μαζί μου εννοείται, 2 ώρες κοιμόταν τώρα καμία. 3) Η αλλαγή της πάνας έγινε μαρτύριο για μένα αφού πλέον την αλλάζω όρθια, αρνείται να ξαπλώσει. Ούτε με τα διάφορα παιχνιδάκια της. Τι να κάνω; 4) Τις τελευταίες 20 μέρες έχω διαπιστώσει μια πλήρη εξάρτηση από εμένα. Σαν να έχει το άγχος του αποχωρισμού ενώ είμαι συνέχεια δίπλα της, θέλει συνέχεια αγκαλιά και κάθεται να παίξει όταν είμαι κι εγώ εκεί δίπλα της. 5) Τι ωράρια και τι πρόγραμμα πρέπει να έχω στην μικρή, μου πότε να την ταΐζω, πότε να την κοιμίζω, πόσες ώρες; Σας ευχαριστώ για οποιαδήποτε απάντησή σας εκ των προτέρων”!

Απάντηση
Τα παιδιά στους 13 μήνες έχουν κατακτήσει την όρθια στάση που τους δίνει μεγαλύτερη ανεξαρτησία και σταδιακά αρχίζουν να ανιχνεύουν το θαυμαστό κόσμο των αντικειμένων που είναι γύρω τους. Παράλληλα ξεκινούν οι πρώτες λεξούλες και η δυνατότητα του παιδιού να διεκδικεί πιο σθεναρά τα θέλω του ή να αρνείται όταν κάτι δεν του αρέσει. Οι έντονες αντιδράσεις των παιδιών σε διάφορες περιστάσεις ή αλλαγές συνήθως συνδέονται με αγχώδεις γονείς , έλλειψη σταθερότητας κ.ά. Στη περίπτωσή σας έχει υπάρξει και μια πολύ σημαντική αλλαγή που σχετίζεται με την απομάκρυνση του πατέρα της από το σπίτι μετά από άδεια 9 μηνών που ήταν μαζί της . Το παιδί ξαφνικά έχασε από την καθημερινότητά της το πατέρα της και τον συναντά πλέον τα ΣΚ όπως γράφετε. Αυτή η αλλαγή στη ζωή της προκαλεί ανησυχία και ίσως ανασφάλεια. Τη συγκεκριμένη περίοδο δεν ενδείκνυνται παράλληλα και άλλες αλλαγές στη ζωή της. Στο θέμα του ύπνου π.χ. είναι σημαντικό να είστε σταθερή στην απόφασή σας δηλαδή να κοιμάται στο δωμάτιό της. Αν συνεχίζετε την μέθοδο που εφαρμόζατε χωρίς να έχετε το αποτέλεσμα που επιθυμείτε κάντε τροποποιήσεις. Μην αφήνετε όμως το παιδί να κλαίει πολύ ώρα, αν κρίνετε ότι είναι απαραίτητο να κάθεστε λίγο δίπλα της για κάποιο διάστημα καθησυχάζοντάς την και σταδιακά αποχωρείτε. Αποφεύγετε όμως να την βάζετε να κοιμάται μαζί σας τα ΣΚ που επιστρέφει στο σπίτι ο πατέρας της γιατί αυτό δεν την βοηθά να προσαρμοστεί σταθερά σε ένα πρόγραμμα.
Για την αλλαγή της πάνας προσπαθήστε να το κάνετε αποφασιστικά ενώ την απασχολείτε με κάτι άλλο όπως με ένα τραγουδάκι, μια ιστορία κ.ά.
Είναι αναμενόμενο να προσκολληθεί πάνω σας το παιδί αφενός γιατί έχει βιώσει τον αποχωρισμό από το πατέρα της αφετέρου είναι σε μια φάση ανάπτυξης που τα παιδιά βιώνουν το άγχος αποχωρισμού από τους γονείς τους, κυρίως από τη μητέρα. Να της μιλάτε για το πατέρα της και να της λέτε πόσο την αγαπά, ότι είναι στη δουλειά και σύντομα θα γυρίσει σπίτι σας. Τα ωράρια του ύπνου πρέπει να είναι σταθερά στα παιδιά με μικρές αποκλίσεις. Αυτά είναι κάποιες πρώτες βοήθειες μέσα στα περιορισμένα πλαίσια ενός μηνύματος, αν όμως έχετε απορίες ή δυσκολίες απευθυνθείτε σε κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας στη περιοχή σας.

Ερώτηση
“Ψάχνω στην επίσημη σελίδα σας αν έχετε κάποια έρευνα ή συμβουλές για τα μωρά που κοιμούνται με τους γονείς. Δε βρήκα κάτι όμως. Έχω ένα κοριτσάκι 13 μηνών. Λόγω του θηλασμού κοιμόμασταν όλοι μαζί σχεδόν από την αρχή γιατί ξυπνά πολλές φορές τη νύχτα και επειδή δουλεύω με διευκολύνει πολύ το να είναι κοντά μου και ο δεύτερος λόγος που κοιμόμαστε όλοι μαζί είναι επειδή μας αρέσει αλλά και επειδή είναι μικρό το σπίτι, με ένα υπνοδωμάτιο. Το ερώτημά μου είναι αν κάνω κακό στο μωρό μου και πώς θα καταφέρω να του αλλάξω αυτή την συνήθεια; Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας!”

Απάντηση
Τα παιδιά χαίρονται πολύ να κοιμούνται μαζί με τους γονείς τους, όμως οι γονείς περισσότερο για διάφορους λόγους πχ. επειδή δεν το βλέπουν πολύ ή διευκολύνονται επειδή ξυπνά μέσα στη νύκτα αρκετές φορές ή υπάρχουν προβλήματα στη σχέση του ζευγαριού και ο ύπνος με το παιδί στη μέση αποτελεί εξαιρετικό πρόσχημα για να αποφεύγονται οι στενές επαφές κ.ά. Ο λόγος που κοιμάστε όλοι μαζί τώρα είναι το γεγονός ότι το παιδί ξυπνά πολλές φορές τη νύχτα. Έχετε σκεφθεί ότι και το ίδιο ενδεχομένως δεν αισθάνεται άνετα στο κρεβάτι σας πια γιατί έχει μεγαλώσει γι αυτό ξυπνά . Γενικά προτείνουμε μέσα στους πρώτους 12 μήνες το παιδί να πηγαίνει σε δικό του δωμάτιο. Αυτό το διάστημα μπορεί να παραταθεί λίγο όταν υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες π.χ. έλλειψη χώρου. Όταν όμως αποφασίσετε να του αλλάξει δωμάτιο είναι απαραίτητο να είστε έτοιμοι να το αποχωριστείτε χωρίς υπαναχωρήσεις. Αν δεν υπάρχει άλλο διαθέσιμο δωμάτιο, σκεφθείτε μήπως πρέπει να παραχωρήσετε το δωμάτιό σας στο παιδί και εσείς να διαμορφώσετε ένα μέρος στο σαλόνι ή σε άλλο χώρο που εσείς θα κρίνετε.

Ερώτηση
“Κυρία Καππάτου, θα ήθελα τη γνώμη σας για τη συμπεριφορά του γιου μου, που είναι δυόμιση ετών. Να ξεκινήσω λέγοντας σας ότι ο μικρός μου δείχνει ιδιαίτερη αδυναμία στον μπαμπά και τον τελευταίο καιρό η κατάσταση έχει γίνει δύσκολη για όλους μας. Να σας αναφέρω μερικά παραδείγματα: ξυπνάει τη νύχτα και κλαίει (γιατί μάλλον έχει τρομάξει από κάποιο όνειρο) και εάν μπω εγώ στο δωμάτιό του κλαίει πιο δυνατά σχεδόν ουρλιάζει,μου λέει να φύγω πετάει τα αρκουδάκια του και μου λέει να έρθει ο μπαμπάς. Όταν πέσει ή χτυπήσει κάπου και είμαστε και οι δυο γονείς παρόντες θα τρέξει στον μπαμπά για να τον παρηγορήσει. Ακόμα τελευταία όταν ήταν άρρωστος το βράδυ δεν ήθελε την φροντίδα την δική μου αλλά του πάτερα του. Να να σας πω επίσης ότι όταν λείπει ο μπαμπάς από το σπίτι οι ώρες μας μαζί κυλούν πολύ όμορφα με δραστηριότητες, παιχνίδι και δεν τον αναζητά. Να σας πω επίσης ότι είναι μοναχοπαίδι πηγαίνει παιδικό σταθμό από 17 μηνών και εκεί η συμπεριφορά του είναι άψογη από την αρχή. Δεν ξέρω εάν παίζει ρόλο στην όλη συμπεριφορά του μικρού μου το ότι φεύγω πολύ νωρίς το πρωί για τη δουλειά μου και καθημερινά όλη του την προετοιμασία για τον παιδικό σταθμό την κάνει ο σύζυγος που φεύγει αργότερα. Τελειώνοντας θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τον χρόνο σας και να σας τονίσω και το ψυχολογικό βάρος μιας γυναίκας που νοιώθει να ακυρώνεται ως μαμά”.

Απάντηση
Αγαπητή φίλη, καταλαβαίνω πώς αισθάνεστε διαπιστώνοντας τη προτίμηση του μικρού σας στο πατέρα του. Αυτό σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ότι αγαπά περισσότερο το πατέρα του από εσάς. Σήμερα και οι δυο γονείς έχουν μια ισότιμη θέση στο μεγάλωμα και τη φροντίδα του παιδιού τους. Είναι σημαντικό ο γιος σας να διαμορφώσει μια καλή σχέση με το πατέρα του. Θα μπορούσατε να είστε χαρούμενη και ανακουφισμένη που ουσιαστικά μοιράζεστε το μεγάλωμα του. Εσείς όμως στενοχωριέστε πολύ γιατί αισθάνεστε ακυρωμένη στο μητρικό σας ρόλο, απογοητευμένη από αυτό ,θλιμμένη και θυμωμένη. Τα συναισθήματά μας γίνονται αντιληπτά από τα παιδιά μας ακόμη και αν είναι μικρά και δεν κατανοούν τους λόγους. Ενδεχομένως λόγω του ότι εσείς φεύγετε πιο πρωί ο γιος σας έχει περισσότερο χρόνο με το πατέρα του και αυτό τους έχει φέρει πιο κοντά. Προσπαθήστε να μη δείχνετε ενόχληση ούτε να δημιουργείτε αρνητικό κλίμα όταν καλεί το πατέρα του. Όταν βρίσκεστε και οι τρεις στο σπίτι επιδιώξετε να ασχοληθείτε μαζί του περισσότερο με δραστηριότητες που του αρέσουν και αν φωνάζει το μπαμπά του ας δείξει ότι είναι απασχολημένος ώστε να αναλάβετε εσείς. Τα απογεύματα ας το βγάζετε εσείς στη παιδική χαρά και ας έρχεται ο πατέρας να σας συναντήσει , σταδιακά δηλαδή ας περνάτε οι δυο σας χρόνο μαζί του ποιοτικά. Ακόμη και αν δείχνει την προτίμηση για παρηγοριά στο πατέρα του εσείς μη δείχνετε στενοχώρια ή απογοήτευση. Αν όμως εξακολουθεί να σας ενοχλεί ή επηρεάζεται η σχέση με το σύντροφό σας τότε θα σας πρότεινα να απευθυνθείτε σε ψυχολόγο.

Ερώτηση
“Ένα παιδί ηλικίας 10 ετών πρέπει να βρίσκεται μπροστά στη μετακόμιση του μπαμπά του, ο οποίος αποφάσισε να φύγει από το σπίτι;”

Απάντηση
Το διαζύγιο των γονιών ποτέ δεν είναι βελούδινο για τα παιδιά που δεν μπορούν να φανταστούν τη ζωή τους χωρίς τον ένα γονιό τους. Ακόμη και αν υπάρχουν εντάσεις μεταξύ των γονιών τους δεν θέλουν να πιστέψουν τη διάσπαση της οικογένειάς τους. Μια από τις πιο σοβαρές δυσκολίες του διαζυγίου είναι η στιγμή της μετακόμισης του γονιού από το κοινό σπίτι γιατί σηματοδοτεί τον αποχωρισμό του από το παιδί χωρίς επιστροφή. Συχνά πυροδοτούνται συναισθήματα θλίψης , ανησυχίας , αγωνίας για το μέλλον που ταλανίζουν το παιδί. Συνήθως τα μεγαλύτερα παιδιά γνωρίζουν ότι ο πατέρας θα μετακομίσει τη συγκεκριμένη ημερομηνία αλλά δεν είναι απαραίτητο να παρευρίσκονται, συνήθως μάλιστα αυτό αποφεύγεται ,εκτός αν έχουν γίνει οι απαραίτητες συζητήσεις και το παιδί έχει δεχθεί να αναλάβει ένα βοηθητικό ρόλο στη μετακόμιση . Αυτό προϋποθέτει ότι ήδη θα έχει γνωρίσει το νέο σπίτι του πατέρα, το δωμάτιό του και ίσως έχουν συμφωνήσει να το φτιάξουν μαζί. Απαιτούνται όμως ιδιαίτεροι χειρισμοί, που δεν γνωρίζω αν στη περίπτωσή σας έχουν γίνει.

Ερώτηση
“Το δεύτερο αγοράκι μου, 5 ετών, είναι ευέξαπτο με τα συνομήλικα παιδάκια που τυχαίνει να το κοροϊδέψουν στο πάρκο. Πώς να του μάθω να αντιδρά χωρίς βία και να ελέγχει το θυμό του;”

Απάντηση

Συχνά συναντάμε παιδάκια στην ηλικία αυτή που αναπτύσσουν επιθετικότητα που οφείλεται σε διάφορους λόγους πχ. έλλειψη οριοθέτησης, ανασφάλεια, επιθετική συμπεριφορά γονιών κ.ά. Αρχικά παρατηρήστε σε ποιες περιπτώσεις λειτουργεί επιθετικά ( όταν τον ενοχλούν, όταν δεν τον περιλαμβάνουν στη παρέα τους τα παιδιά κ.ά). Να του εξηγείτε με ηρεμία ότι δεν κτυπάμε τους άλλους δίνοντάς του εναλλακτικές προτάσεις όπως π.χ. να απομακρυνθεί από το συγκεκριμένο παιδί, να μη του δώσει σημασία, να απευθυνθεί σε σας ή στη δασκάλα του για κάθε τι που του συμβαίνει, να βρει παιδάκια που δεν τον ενοχλούν κ.ά. Σε περιπτώσεις που η επιθετικότητά του είναι έντονη , να τον απομακρύνετε για λίγο από την παρέα προκειμένου να ηρεμήσει και να σκεφθεί άλλους τρόπους αντίδρασης. Σε όλα αυτά το παράδειγμά σας είναι σημαντικό, η κοινή αντιμετώπιση καθώς και η συμπεριφορά και των δυο γονιών μεταξύ σας, στη σχέση με τα παιδιά σας καθώς και στους γύρω.

Ερώτηση
“Έχουμε μια κόρη 5 1/2 ετών και προσπαθούμε να συζητάμε μαζί της π.χ. για κάποιο πρόβλημα ή αν έχει συμβεί κάτι στο σχολείο και δεν μας λέει απολύτως τίποτα. Δεν συζητάει καθόλου αν την απασχολεί κάτι ή αν θέλουμε εμείς να της συζητήσουμε κάτι δεν ανταποκρίνεται καθόλου. Απλά κάθεται και μας κοιτάει χωρίς να απαντάει. Δεν ξέρουμε πως να την χειριστούμε. Σας ευχαριστούμε πολύ”.

Απάντηση
Πολλές φορές τα παιδιά δεν ανταποκρίνονται στα αιτήματα των γονιών τους για συζήτηση μόλις επιστρέφουν στο σπίτι από το σχολείο επειδή εκείνη τη στιγμή είναι κουρασμένα ή θέλουν να κρατήσουν κάποια πράγματα για το μικρόκοσμό τους, ή επειδή οι γονείς τους τα πιέζουν δείχνοντας ενοχλημένοι ή και θυμωμένοι μαζί τους κ.ά. Σκεφθείτε την συμπεριφορά σας προς τη κόρη σας, μήπως είστε αγχώδεις γονείς, υπερπροστατευτικοί , καθοδηγητικοί, επαναλαμβάνετε τις ίδιες ερωτήσεις κ.ά. Προσπαθήστε να μη δείχνετε την αγωνία σας όταν επιστρέφει από το νηπιαγωγείο για να μάθετε τα νέα της. Αφήστε την να ηρεμήσει να χαλαρώσει , ασχοληθείτε μαζί της και κάποια στιγμή ενδεχομένως θα ανοίξει μόνη της συζήτηση. Συχνά η ώρα της προετοιμασίας για τον βραδινό ύπνο είναι χρόνος εκμυστηρεύσεων των παιδιών προς τους γονείς τους. Τότε τα παιδιά είναι πιο χαλαρά και μόνα τους μοιράζονται μαζί μας τις εμπειρίες της μέρας τους. Τέλος σκεφθείτε αν εσείς ως γονείς είστε ανοικτοί, αν συζητάτε τα δικά σας νέα και πως είναι η μεταξύ σας επικοινωνία.