Μύθοι και αλήθειες για την παιδική διατροφή!

Τι συμβαίνει με το γάλα; Τα παιδιά πρέπει να αποφεύγουν το μέλι; Δεν πρέπει να τρώνε πολλά αυγά; Κάθε πότε μπορούν να φάνε ένα γλυκό; Λύσε την απορία σου και μάθε την πραγματική αλήθεια για όλα…
Η διατροφολόγος Γεωργία Καπώλη μας εξηγεί ποιοι είναι οι μύθοι και ποιες είναι οι αλήθειες της παιδικής διατροφής.

Αλήθεια: Το γάλα είναι το σημαντικότερο τρόφιμο που μπορείτε να δώσετε στο παιδί σας. Ωστόσο, μη ξεχνάτε ότι και το νερό είναι εξίσου σημαντικό.

Ροφήματα τα οποία περιέχουν ζάχαρη όπως το γάλα με γεύση φράουλας – σοκολάτας – μπανάνας, αναψυκτικά, φρουτοποτά, μπορεί να είναι βλαβερά για τα δόντια. Αν θέλετε μπορείτε να προσφέρετε στο παιδί σας χυμό χωρίς ζάχαρη. Για τα βρέφη συστήνεται να αραιώνεται ο χυμός: 1 χυμό προς 10 νερό και για τα παιδιά από ενός χρονών και άνω: 1 χυμό προς 5 νερό.

2. Τα αναψυκτικά συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη παιδικής παχυσαρκίας

Μύθος: Σύμφωνα με μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί η κατανάλωση αναψυκτικών με ζάχαρη αυξάνει το σωματικό βάρος. Μάλιστα, έχει αναφερθεί αύξηση της πιθανότητας κατά 60% να γίνει ένα παιδί παχύσαρκο. Ωστόσο, περαιτέρω ανάλυση των στοιχείων έδειξε ότι μόνο το 5% αυτής της αύξησης μπορεί να αποδοθεί στα σακχαρούχα ροφήματα, και αυτό χωρίς να διαπιστώνεται σαφής σχέση αιτίας – αποτελέσματος.

Όποτε ποια είναι η αλήθεια; Πιθανώς, πίνοντας περισσότερα αναψυκτικά μειώνεται η κατανάλωση γαλακτοκομικών, ή επειδή τα παιδιά λαμβάνουν τόση ζάχαρη σε υγρή μορφή προσλαμβάνουν επιπλέον ενέργεια χωρίς να χορταίνουν, οπότε εξακολουθούν να τρώνε και τελικά παχαίνουν. Είναι αυτός ο λόγος που αυξάνονται τα ποσοστά υπερβάλλοντος βάρους διεθνώς και στη χώρα μας, ή μήπως είναι η μείωση της σωματικής δραστηριότητας; Λεπτομερείς μελέτες των διατροφικών συνηθειών οδηγούν στο συμπέρασμα ότι για την παιδική παχυσαρκία ευθύνεται κυρίως η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας. Ταυτόχρονα, διάφορες έρευνες δείχνουν ότι τα αποτελεσματικότερα μέτρα κατά της παχυσαρκίας είναι η συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα και η μείωση των ωρών τηλεόρασης.

Μύθος: Το μέλι δεν θα πρέπει να δίδεται σε βρέφη κάτω των 2 ετών λόγω της «μη ωριμότητας» του γαστρεντερικού τους συστήματος. Ωστόσο, ορισμένες μητέρες φοβούνται ότι η χρήση του μελιού στην παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε αντιδράσεις αλλεργίας. Όμως, το μέλι σε φυσιολογική ποσότητα όχι μόνο δεν οδηγεί σε αλλεργικές εκδηλώσεις, αλλά αντίθετα βοηθά στην καταπολέμησή τους. Τα παιδιά μπορούν να χρησιμοποιούν το μέλι διαλυμένο.

Μύθος: Επειδή στα παιδιά οι τροφές που απαγορεύονται γίνονται ακόμα πιο επιθυμητές και καθώς θα ήταν άδικο να στερήσουμε από ένα παιδί το γλυκό ή τη σοκολάτα, θα μπορούσαμε να του επιτρέπουμε να τα τρώει, αλλά όχι καθημερινά. Ένα παιδί που έχει παραπανίσια κιλά θα μπορούσε να καταναλώνει για παράδειγμα ένα γλυκό, παγωτό ή σοκολάτα 2 φορές την εβδομάδα, αντί για απογευματινό σνακ.

5. Τα παιδιά δεν πρέπει να κάνουν “δίαιτα”

Μύθος: Ως πρώτο βήμα παρέμβασης για τη μείωση του σωματικού βάρους των παιδιών εφαρμόζεται η προσπάθεια αλλαγής των διατροφικών συνηθειών και η ενίσχυση της σωματικής δραστηριότητας. Πριν αρχίσουμε να σκεφτόμαστε εάν το παιδί μας χρειάζεται να χάσει βάρος, πρέπει πρώτα να εκτιμηθεί αν είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο σε σχέση με τις καμπύλες ανάπτυξης (υπάρχουν στο βιβλιάριο υγείας του παιδιού). Αν το παιδί βρίσκεται μεταξύ της 85ης – 94ης εκατοστιαίας θέσης, είναι υπέρβαρο και όταν βρίσκεται από την 95η θέση και πάνω, θεωρείται παχύσαρκο.

– Μέχρι τα 2 χρόνια δεν αναγνωρίζεται η ανάγκη ενός παιδιού να χάσει βάρος. Η προσπάθεια για τη μείωση του σωματικού βάρους ξεκινάει μετά την ηλικία των 2 ετών.

– Από την ηλικία των 2-5 ετών, είτε το παιδί σας είναι υπέρβαρο είτε παχύσαρκο, συνιστάται να προσπαθήσει να διατηρήσει το βάρος του ή να μειώσει το ρυθμό αύξησής του.

– Από 6-11 ετών, όταν το παιδί είναι υπέρβαρο, συστήνεται η διατήρηση του σωματικού βάρους. Όταν είναι παχύσαρκο, συστήνεται η απώλεια του σωματικού βάρους κατά περίπου μισό κιλό το μήνα, ενώ όταν είναι πολύ παχύσαρκο (και συχνά η παχυσαρκία συνοδεύεται από προβλήματα με αυξημένα λιπίδια στο αίμα κλπ.), τότε η σύσταση είναι η απώλεια να μην ξεπερνά το 1 κιλό την εβδομάδα.

– Από 12-18 ετών, όταν ένα παιδί είναι υπέρβαρο, συστήνεται η απώλεια μισού κιλού το μήνα περίπου, ενώ όταν είναι παχύσαρκο, θα πρέπει να χάνεται περίπου 1 κιλό την εβδομάδα.

Αλήθεια: Παιδιά τα οποία ενδεχομένως να χρειάζονται συμπληρώματα διατροφής είναι αυτά που παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα υγείας, εκείνα στα οποία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί σωστά η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, παιδιά που πάσχουν από κάποιο νόσημα που αυξάνει τον βασικό μεταβολισμό, που υποφέρουν από τροφικές αλλεργίες, παιδιά τα οποία ασχολούνται με τον αθλητισμό, παιδιά και ιδιαίτερα έφηβοι που καταφεύγουν σε ανορθόδοξες δίαιτες και τέλος παιδιά που διατρέφονται κυρίως με κρέας και που δεν καταναλώνουν φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά.

Μύθος: Ο κρόκος του αυγού πρέπει να δίνεται μετά τους 8 μήνες, ενώ το ασπράδι μετά τον πρώτο χρόνο. Στην αρχή δίνουμε στο παιδί ελάχιστο κρόκο και αυξάνουμε σταδιακά την ποσότητα ώστε να αποφύγουμε τυχόν αλλεργικές αντιδράσεις. Το ίδιο πρέπει να γίνει αργότερα και με το ασπράδι. Οι συνήθεις συστάσεις αφορούν στην κατανάλωση 1 αυγού κάθε 2-3 ημέρες (δηλαδή 2-3 την εβδομάδα), σύμφωνα όμως με πρόσφατες έρευνες τα παιδιά μπορούν να καταναλώνουν 1 αυγό την ημέρα.

8. Τα παιδιά δεν πρέπει να καταναλώνουν “άπαχα” γαλακτοκομικά

Μύθος: Τα γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών (ημιαποβουτυρωμένα) διατηρούν τα περισσότερα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά για το παιδί. Δεν υπολείπονται σε πρωτεΐνες και ασβέστιο. Αντίθετα στερούνται κάποια ποσά κορεσμένου λίπους, το οποίο είναι ιδιαίτερα βλαβερό. Η υπερκατανάλωση κορεσμένων λιπαρών συσχετίζεται με χρόνια εκφυλιστικά νοσήματα και συνεπώς, κάθε παρέμβαση με σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης αυτής μόνο θετική μπορεί να είναι.

Μύθος: Αναφορικά με το ενδεχόμενο παρουσίασης κάποιας αλλεργικής αντίδρασης ή υπερευαισθησίας στην κατανάλωση ψαριών, δεν υπάρχουν στοιχεία που να το υποστηρίζουν. Αντίθετα, μελέτη που έγινε πρόσφατα στη Σουηδία έδειξε πως η κατανάλωση ψαριού από ηλικία των 6 μηνών μειώνει αισθητά την παρουσίαση αλλεργικού εκζέματος στα μωρά κατά το πρώτο έτος ζωής τους. Στην περίπτωση οικογενειακού ιστορικού σε αλλεργίες στα ψάρια, καλό θα είναι η ένταξη ψαριών στη διατροφή του βρέφους να πραγματοποιηθεί μεμονωμένα και όχι παράλληλα με κάποια άλλη πιθανή αλλεργιογόνο τροφή.

Αλήθεια: Πολλαπλές επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά αναβαθμίζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και προστατεύει σε υψηλό βαθμό τον παιδικό οργανισμό. Το δεδομένο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία ενόψει των ιώσεων. Ο δείκτης ORAC αποτελεί έναν πολύ ακριβή τρόπο προσδιορισμού της δύναμης που διαθέτει ένα τρόφιμο προκειμένου να εξουδετερώνει τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες που αναπτύσσονται στον οργανισμό. Η διατροφή σε φυσιολογικές καταστάσεις, βάσει της σύστασης του Αμερικάνικου Οργανισμού Γεωργίας, θα πρέπει να περιέχει καθημερινά 3000–5000 μονάδες ORAC.

Η επίδραση της Αντιοξειδωτικής Διατροφής ORAC στην περίπτωση των παιδιών είναι ιδιαίτερα σημαντική. Ο λόγος γι’ αυτό είναι επειδή το παιδικό ανοσοποιητικό “χτίζεται” με βάση τα δομικά συστατικά που παραλαμβάνει ο οργανισμός μέσα από το περιβάλλον. Και ο τρόπος “παραλαβής” δεν είναι άλλος από την τροφή. Ας μην ξεχνάμε ότι οι τροφές που εμφανίζουν υψηλή αντιοξειδωτική ισχύ αποτελούν ταυτόχρονα και σπουδαίες πηγές σημαντικών θρεπτικών συστατικών, όπως είναι οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία.

Η Αντιοξειδωτική Διατροφή ORAC είναι κατεξοχήν περιεκτική και συμβάλει πολλαπλά στη δημιουργία ενός θωρακισμένου παιδικού ανοσοποιητικού συστήματος. Και αντίστροφα, ένα αποδοτικό παιδικό ανοσοποιητικό σύστημα εξαρτάται σε κάθε περίπτωση από τη διατροφική πρόσληψη αντιοξειδωτικών ουσιών.