Νεoγνικός ίκτερος: Τι πρέπει να ξέρεις…

Το δέρμα του μωρού παίρνει ένα κίτρινο χρώμα. Πόσο σοβαρό είναι;

Τι είναι ο ίκτερος; Θεραπεύεται; Ποιες είναι οι αιτίες; Πόσο σοβαρό είναι; Επηρεάζει το θηλασμό; Ο παιδίατρος Σπύρος Μαζάνης εξηγεί τα πάντα για τον νεογνικό ίκτερο…

ΤΙ ΕΙΝΑΙ

Ο νεογνικός ίκτερος είναι μια κατάσταση κατά την οποία το δέρμα των νεογνών και των μωρών παίρνει ένα κίτρινο χρώμα. Συνήθως αυτό ξεκινάει από το πρόσωπο, επεκτείνεται στον κορμό και σε περιπτώσεις πιο βαριές μπορεί να φτάσει μέχρι τα χέρια και τα πόδια.

Εύκολα το αντιλαμβάνονται η μητέρα και ο παιδίατρος καθώς το δερματάκι κιτρινίζει και ιδιαίτερα οι μαμάδες παρατηρούν το άσπρο των ματιών όπου και αυτό γίνεται κίτρινο.

Ο παιδίατρος θα κάνει μία εξέταση που λέγεται χολερυθρίνη για να διαπιστώσει πόσο σοβαρός είναι ο ίκτερος και να αποφασίσει τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσει την κατάσταση. Οι τιμές του ικτέρου αν θα είναι φυσιολογικές ή παθολογικές εξαρτώνται από το βάρος του παιδιού, την ηλικία κύησης και την ημέρα της ζωής που παρουσιάζεται ο ίκτερος.

ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ;

Συνήθως θα χρειαστεί να γίνει φωτοθεραπεία δηλαδή βάζουμε το παιδί κάτω από λάμπες και αν αυτό δεν είναι αρκετό μπορεί να χρειαστεί να μπει και ορός ή σε περιπτώσεις που ο ίκτερος είναι παθολογικός να χρειαστεί αντιβίωση ή και άλλη θεραπεία.

ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΣΕΙ

-Υπνηλία

-Μείωση τροφής

-Και σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να είναι ευερέθιστο εάν κρύβεται κάτω από τον ίκτερο μια λοίμωξη.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΙΚΤΕΡΟ;

-Πάρα πολλά νεογέννητα σχεδόν τα μισά μωρά έχουν κάποιο βαθμό ικτέρου. Υπάρχει αυτό που λέμε φυσιολογικός ίκτερος και εμφανίζεται στα νεογέννητα στο μαιευτήριο περίπου την δεύτερη με τρίτη μέρα. Συνήθως με φωτοθεραπεία και μόνο, ο ίκτερος πέφτει και το παιδί πηγαίνει στο σπίτι κανονικά.

-Ο φυσιολογικός ίκτερος του νεογνού συνήθως οφείλεται στο γεγονός ότι τα νεογέννητα έχουν μεγαλύτερη μάζα ερυθροκυττάρων σε σχέση με τους ενήλικες. Δηλαδή έχουν αυξημένο αιματοκρίτη περίπου 60% έως 70% και τα ερυθροκύτταρά τους έχουν μικρότερο χρόνο ζωής με αποτέλεσμα να δημιουργείται μεγαλύτερο φορτίο χολερυθρίνης το οποίο βρίσκεται μέσα στα ερυθροκύτταρα. Στην προσπάθειά του λοιπόν ο οργανισμός να αποβάλλει τον μεγάλο όγκο των ερυθροκυττάρων και να κατέβει ο αιματοκρίτης στα φυσιολογικά, δηλαδή περίπου στο 40%, παράγεται μία ουσία που λέγεται χολερυθρίνη και αυτή είναι που δίνει τα συμπτώματα του ικτέρου.

-Υπάρχουν και άλλες αιτίες που κάνει ένα νεογέννητο ίκτερο οι οποίες συνήθως δεν δημιουργούν ιδιαίτερο πρόβλημα στο παιδί και δεν θορυβούν τους γονείς και τον παιδίατρο όπως για παράδειγμα όταν υπάρχει ασυμβατότητα ομάδας και ρέζους της μητέρας και του παιδιού. Δηλαδή στην περίπτωση που η μητέρα είναι ομάδα αίματος Ο και το παιδί είναι Α ή Β ή ΑΒ. Μπορεί στις πρώτες μέρες της ζωής του να κάνει ίκτερο ο οποίος σχεδόν ποτέ δεν είναι πάρα πολύ υψηλός όμως καθυστερεί την έξοδο του παιδιού από το μαιευτήριο. Άλλη περίπτωση είναι όταν υπάρχει ασυμβατότητα ρέζους μεταξύ της μητέρας και του παιδιού.

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΔΙ ΣΟΒΑΡΗΣ ΝΟΣΟΥ;

Μερικές φορές ο νεογνικός ίκτερος μπορεί να είναι σημάδι μίας σοβαρής νόσου όπως για παράδειγμα μπορεί να υπάρχει μία νόσος του ύπατος και της χολής, μία λοίμωξη, μία μειωμένη λειτουργία του θυροειδούς του νεογνού όπως και άλλες παθήσεις του ύπατος.

Στις περιπτώσεις αυτές ο παιδίατρος θα ζητήσει ειδικές εξετάσεις και σε περιπτώσεις που ο ίκτερος είναι πολύ υψηλός μπορεί να χρειαστεί μετάγγιση αίματος. Σε λοιμώξεις θα χρειαστούν αντιβιοτικά. Σε σπάνιες περιπτώσεις που το πρόβλημα είναι στο ήπαρ πιθανόν να γίνει και χειρουργική επέμβαση.

ΙΚΤΕΡΟΣ ΚΑΙ ΘΗΛΑΣΜΟΣ

-Εάν το παιδί πάει στο σπίτι και εμφανίσει αργότερα κίτρινη χροιά του δέρματος η μητέρα θα πρέπει να ζητήσει αμέσως βοήθεια.

-Σε γενικές γραμμές σχεδόν ποτέ δεν χρειάζεται να σταματήσει ο θηλασμός εξαιτίας του ικτέρου. Όχι μόνο δεν είναι απαραίτητο αλλά δεν είναι και καλό για το μωρό.

-Μερικά παιδιά παρουσιάζουν αυξημένο ίκτερο επειδή δεν κάνουν αρκετές κενώσεις. Παράδειγμα αποτελούν τα νεογέννητα με υποθυροειδισμό, απόφραξη του εντέρου και άλλα προβλήματα.

-Τα μωρά που δεν θηλάζουν αρκετά συχνά ή δεν θηλάζουν αρκετά δεν κάνουν αρκετές κενώσεις με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να πάθουν ίκτερο. Αυτός ο τύπος του ικτέρου εμφανίζεται συνήθως στις πρώτες 2 με 4 ημέρες και ονομάζεται ίκτερος σχετιζόμενος με μητρικό θηλασμό. Όχι όμως επειδή δημιουργεί πρόβλημα το μητρικό γάλα αλλά διότι το παιδί δεν σιτίζεται αρκετά από μητρικό γάλα. Έτσι πολλοί πιστεύουν ότι συχνά τα νεογέννητα παθαίνουν ίκτερο τις πρώτες μέρες της ζωής τους από το μητρικό γάλα, ενώ αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι ότι παθαίνουν ίκτερο γιατί δεν παίρνουν αρκετό μητρικό γάλα. Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι ο θηλασμός αλλά η έλλειψη θηλασμού και αυτό που πρέπει να κάνουμε σε αυτή την περίπτωση είναι να διορθώσουμε τον θηλασμό.

-Υπάρχει και μία περίπτωση ένα παιδί να παρουσιάσει ίκτερο από μητρικό γάλα καθώς υποτίθεται ότι υπάρχει καμιά φορά μια ακίνδυνη ουσία μέσα στο μητρικό γάλα η οποία μπορεί να δημιουργήσει ίκτερο. Αυτός όμως ο ίκτερος εμφανίζεται μετά την πρώτη βδομάδα της ζωής και συνήθως η χολερυθρίνη αυξάνεται μετά την δεύτερη εβδομάδα ζωής και παραμένει σε υψηλά επίπεδα για άλλες 2 με 3 βδομάδες ως παρατεινόμενος ίκτερος και στη συνέχεια υποχωρεί.

-Παρατεινόμενος ίκτερος από μητρικό γάλα μπορεί να παρατηρηθεί σε ποσοστό 20% με 30% των μωρών που θηλάζουν και μπορεί να διαρκέσει μέχρι 3 μήνες μετά την γέννηση.

-Η διάγνωση μπαίνει εξ’ αποκλεισμού εφόσον είμαστε σίγουροι ότι το μωρό τρέφεται σωστά και καταπίνει μητρικό γάλα κατά την διάρκεια του θηλασμού. Αυτός ο ίκτερος δεν είναι επικίνδυνος για το μωρό και δεν πρέπει ποτέ να σταματάμε τον θηλασμό αντίθετα σε αυτές τις περιπτώσεις η χολερυθρίνη μάλλον κάνει καλό προστατεύοντας από επικίνδυνες οξειδωτικές ουσίες.