Όλα όσα πρέπει να ξέρεις για την εξωσωματική

Ο Μαιευτήρας-Χειρουργός-Γυναικολόγος, Κωνσταντίνος Δημητρούλης απαντά:

Τι είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση; (IVF – In Vitro Fertilization)

Εξωσωματική γονιμοποίηση ονομάζεται η διαδικασία λήψης ενός ή πολλών ώριμων ωαρίων από την ή τις ωοθήκες, στη συνέχεια, η γονιμοποίηση (fertilization) αυτών (των ωαρίων) έξω από το σώμα και συγκεκριμένα, στο ειδικό-εξειδικευμένο εργαστήριο εμβρυολογίας σήμερα, μάλιστα, σε πλαστικό τρυβλίο, παλαιότερα σε γυάλινο δοκιμαστικό σωλήνα (In Vitro = μέσα στο γυαλί) και μετέπειτα η μεταφορά του γονιμοποιημένου ωαρίου-εμβρύου στην φυσική του θέση την μήτρα, 2-5 ημέρες αργότερα.

-Στην Γυναίκα

α) Βλάβες των σαλπίγγων

β) Ενδομητρίωση

γ) Διαταραχές ωορρηξίας

δ) Προχωρημένη ηλικία

-Στον Άνδρα

α) Σοβαρό πρόβλημα με τις παραμέτρους που χαρακτηρίζουν το σπέρμα (αριθμό, κινητικότητα, μορφολογία κ.α).

β) Αζωοσπερμία (με βιοψία από τον όρχι ή την επιδιδυμίδα)

-Και στους δυο

α) Ανεξήγητη υπογονιμότητα

β) Αποτυχία απλών μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (π.χ. Ενδομήτριας σπερματέγχυσης)

γ) Κληρονομικές παθήσεις (χρησιμοποιείται η μέθοδος της προεμφυτευτικής διάγνωσης)

α) η πρόκληση πολυωοθυλακιορρηξίας. Αυτό επιτυγχάνεται με την χορήγηση ορμονικών σκευασμάτων που σήμερα παρασκευάζονται βιοσυνθετικά και σκοπό έχουν την παραγωγή και την ωρίμανση περισσότερων ωοθυλάκιων-ωαρίων από το ένα που παράγει κάθε μήνα στον φυσικό κύκλο της η γυναίκα. Η παρακολούθηση γίνεται υπερηχογραφικά και ορμονικά. Η διάρκεια εξαρτάται από την ανταπόκριση που έχει κάθε γυναίκα, συνήθως δε είναι από οκτώ έως δεκατέσσερις ημέρες.

β) η ωοληψία. Ο ειδικός γυναικολόγος σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο διενεργεί την αναρρόφηση του ωθηλακιακού υγρού με την βοήθεια του υπερήχου υπό αναισθησία και ο εμβρυολογος στο εξειδικευμένο εργαστήριο εμβρυολογίας πραγματοποιεί την ανεύρεση των ωαρίων και μετέπειτα την επεξεργασία τους.

γ) η συλλογή του σπέρματος την ημέρα της ωοληψίας.

δ) η γονιμοποίηση. Αυτή μπορεί να γίνει με την κλασική μέθοδο ή τη μικρογονιμοποίηση, όπου με ειδικό μηχάνημα τοποθετείται από τον εμβρυολόγο ένα σπερματοζωάριο εσωτερικά στο ωάριο.

ε) η εμβρυομεταφορά. Δυο με πέντε ημέρες μετά την ωοληψία τα έμβρυα μεταφέρονται στην μήτρα. Συνήθως μεταφέρονται 1-2 έμβρυα προς αποφυγή πολύδυμης κύησης ή τρία σε περίπτωση αποτυχημένων προσπαθειών ή μεγάλης ηλικίας της γυναίκας. Δώδεκα ημέρες μετά διενεργείται το τεστ εγκυμοσύνης.

στ) η κρυοσυντήρηση εμβρύων. Τα περίσσεια, καλής ποιότητας έμβρυα, αν υπάρχουν, μπορούν να κρυοφυλαχτούν για μετέπειτα χρήση είτε μετά από αποτυχία ή και ακόμα αργότερα για επόμενη κύηση ύστερα από τοκετό.

Τα ποσοστά επιτυχίας σε σωστά οργανωμένα κέντρα είναι από 25-60%. Ο σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει το αποτέλεσμα είναι η ηλικία της γυναίκας. Νεώτερες γυναίκες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες εγκυμοσύνης λόγω μεγαλύτερης ποσότητας και καλύτερης ποιότητας ωαρίων. Ένας άλλος παράγοντας είναι η αιτία της υπογονιμότητας. Η ανεξήγητη υπογονιμότητα έχει χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας από ότι το γνωστό αίτιο. Γυναίκες με ιστορικό προηγούμενης εγκυμοσύνης έχουν καλύτερο ποσοστό επιτυχίας. Η έκθεση σε τοξικούς παράγοντες π.χ. κάπνισμα, μολυσμένο περιβάλλον, ελαττώνουν τις πιθανότητες. Επίσης, μεγάλο ρόλο παίζει η ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας. Εκείνες που έχουν λιγότερο στρες και περισσότερη ψυχολογική υποστήριξη πετυχαίνουν πιο εύκολα.

Όταν η διαδικασία γίνεται σε εξειδικευμένο κέντρο και από ειδικούς ιατρούς, η γυναίκα δεν διατρέχει κανέναν κίνδυνο. Το σύνδρομο της υπερδιέγερσης των ωοθηκών που είναι η πιο συχνή επιπλοκή, αντιμετωπίζεται σε οργανωμένα νοσοκομεία χωρίς παρενέργειες. Από όλες τις έρευνες που έχουν γίνει και έπειτα από παρακολούθηση χιλιάδων γυναικών, δεν προέκυψε κάποιο στοιχείο που να οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα φάρμακα που χορηγούνται στην εξωσωματική σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών. Προβλήματα μπορεί, όμως, να δημιουργήσει η ταλαιπωρία που υφίσταται η γυναίκα καθημερινά τόσο σωματική όσο και προπάντων ψυχική.

Τα κέντρα εξωσωματικής είναι ιδιωτικά, καθώς και στα κρατικά Μαιευτήρια υπάρχουν κέντρα που μπορεί το κάθε ζευγάρι να απευθυνθεί. Το Κόστος είναι στα ιδιωτικά από 1500 έως 4000 ευρώ ανάλογα με την μέθοδο που θα ακολουθηθεί. Τα φάρμακα από τα περισσότερα ταμεία χορηγούνται είτε δωρεάν είτε με ποσοστό συμμετοχής 25%. Δεν υπάρχει όριο στις προσπάθειες που μπορεί να κάνει μια γυναίκα, όμως δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις τρεις το χρόνο

Ο πελαργός, λοιπόν, της επιστήμης είναι πια γεγονός. Δεν μένει παρά να προστρέξουν σε αυτήν, με εμπιστοσύνη, τα ζευγάρια, που παρουσιάζουν το πρόβλημα της υπογονιμότητας και τότε με όλη την ευσυνειδησία, την στοργή και την κατανόηση που αρμόζει στην περίπτωση, οι ειδικοί θα κάνουν το καθήκον τους πλουτίζοντας τη ζωή με μια ακόμη νέα ζωή.

Η εξωσωματική γονιμοποίηση έχει χαρίσει εκατομμύρια νέες ζωές και μέσω αυτής, η επιστήμη προσφέρει την χαρά εκεί όπου η παραξενιά της φύσης φάνηκε φειδωλή.