Όταν γενιέται πρόωρα…

Ο παιδίατρος Σπύρος Μαζάνης σου εξηγεί ποια είναι τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργηθούν στα πρόωρα παιδιά και τι να κάνεις…

Το ποσοστό επιβίωσης των προώρων όλο και μεγαλώνει χάρη στην καλύτερη οργάνωση των νεογνικών κέντρων και την επίσης καλύτερη συνεργασία μαιευτήρων και παιδιάτρων. Απαιτείται ωστόσο μεγάλη προσοχή γιατί τα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν τα πρόωρα είναι πολλά.

Σήμερα επιζούν νεογνά που μέχρι πριν από λίγο θεωρούνταν μη βιώσιμα. Εκείνο όμως που είναι ίσως πολύ σημαντικότερο είναι το γεγονός ότι έχει οκταπλασιαστεί ο αριθμός των νεογνών που επιζούν χωρίς κανένα πρόβλημα. Δηλαδή προσφέρεται μια καλύτερη ποιότητα ζωής η οποία οφείλεται στην καλύτερη οργάνωση των κέντρων και την καλύτερη συνεργασία μαιευτήρων και παιδιάτρων. Παρόλα αυτά όταν τα πρόωρα βρέφη βγαίνουν από τα νεογνικά τμήματα και πηγαίνουν στο σπίτι μπορεί να αντιμετωπίσουν μερικά ιδιαίτερα προβλήματα.

Η σωματική αύξηση ως κριτήριο. Εκτιμώντας την αύξηση ενός πρόωρου χρησιμοποιούμε μέχρι την ηλικία των 2 χρόνων την διορθωμένη και όχι την χρονολογική ηλικία. Η διορθωμένη ηλικία βρίσκεται με το να αφαιρέσει κανείς από την διάρκεια της εξωμήτριας ζωής τις εβδομάδες που χρειαζόταν το συγκεκριμένο παιδί για να συμπληρώσει κύηση 40 εβδομάδων.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν το ρυθμό αύξησης των προώρων είναι:

– Η ηλικία κύησης

– Η κληρονομικότητα

– Το βάρος γέννησης

– Η βαρύτητα των περιγεννητικών προβλημάτων την στιγμή του τοκετού

– Η επάρκεια των προσλαμβανομένων θερμίδων

– Το περιβάλλον στο οποίο ζει

Η διατροφή: Η καταλληλότερη τροφή είναι το γάλα της μητέρας του. Όταν όμως δεν είναι δυνατός ο μητρικός θηλασμός, δεύτερη επιλογή είναι το τροποποιημένο γάλα σε σκόνη του πρώτου εξαμήνου. Η εισαγωγή άλλων τροφών εκτός το γάλα και ειδικότερα των στερεών τροφών γίνεται όταν το μωρό ζυγίζει τουλάχιστον 6 κιλά ή έχει διορθωμένη ηλικία 6 μηνών.

Γαστροισοφαγική παλινδρόμηση: Είναι ιδιαίτερα συχνή στα πρόωρα. Είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία με τη σίτιση μπορεί το μικρό να κάνει εμετό. Χρειάζεται προσοχή γιατί μπορεί να προκαλέσει άπνοια ή επίμονα αναπνευστικά προβλήματα.

Τύφλωση: Άλλο πρόβλημα είναι η συχνότητα τύφλωσης από αμφιβλιστροειδοπάθεια της προωρότητας. Όλα τα πρόωρα με βάρος γέννησης κάτω από 2 κιλά και οποιοδήποτε πρόωρο πήρε στη νεογνική περίοδο οξυγόνο, πρέπει να εξετάζεται από οφθαλμίατρο. Η εξέταση πρέπει να γίνεται μετά την 3η εβδομάδα της ζωής τους.

Βιταμίνες: Τα πρόωρα συνήθως έχουν ανεπάρκεια βιταμινών. Η γρήγορη αύξησή τους δεν καλύπτεται από τις μικρές αποθήκες που έχουν στη γέννηση. Σε όλα τα πρόωρα πρέπει να χορηγείται πολυβιταμινούχο σκεύασμα συνήθως μέχρι να φτάσουν τα 3 κιλά. Επιπλέον πρέπει να χορηγείται ξεχωριστά η βιταμίνη θυλλικό οξύ που είναι απαραίτητη και δεν βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στις τροφές. Ακόμα η πρόληψη της ραχίτιδας στα πρόωρα προϋποθέτει την επαρκή πρόσληψη ασβεστίου, φωσφόρου και βιταμίνης D.

Σίδηρος: Τα πρόωρα εμφανίζουν αναιμία από έλλειψη σιδήρου δηλαδή σιδηροπενική αναιμία πιο συχνά και πιο γρήγορα από τα τελειόμηνα μωρά. Πρέπει λοιπόν να χορηγείται σίδηρος από τον 2ο μήνα της ζωής τους και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και από τον πρώτο μήνα.

Εμβόλια: Με κανένα τρόπο δεν πρέπει να καθυστερήσουν να γίνουν τα εμβόλια στο πρόωρο μωρό. Ίσως μάλιστα αυτό να τα έχει περισσότερο ανάγκη από τα άλλα παιδιά. Ακόμα και για τα πολύ χαμηλού βάρους νεογνά εφαρμόζονται οι κανόνες που ισχύουν για τα τελειόμηνα.

Βαρηκοΐα: Ακόμα κάθε μωρό που γεννιέται με βάρος μικρότερο από 1.500 γρ πρέπει να ελέγχεται για την ακοή του. Σχεδόν 2 στα 100 πρόωρα εμφανίζουν βαρηκοΐα. Η εκτίμηση της ακοής πρέπει να γίνει πριν από τη διορθωμένη ηλικία των 6 μηνών. Η έγκυρη διάγνωση και θεραπεία αυξάνει τις πιθανότητες καλύτερης ανάπτυξης του λόγου.

Νευρολογικά προβλήματα: Τα πρόωρα παιδιά παρουσιάζουν συχνά υπερκινητικότητα, διάσπαση της προσοχής τους, παρορμητική συμπεριφορά και καμιά φορά αδεξιότητα. Τέτοια προβλήματα εμφανίζει 1 στα 4 πρόωρα δηλαδή ποσοστό 25%, ενώ στα τελειόμηνα το ποσοστό είναι 5% περίπου. Παρόλο αυτά με την πάροδο των χρόνων και την εξέλιξη της επιστήμης έχει μοιραστεί σημαντικά η συχνότητα των νευρολογικών προβλημάτων σε παιδιά με χαμηλό βάρος γέννησης.