Αυτοέλεγχος: Η ψυχολόγος σου εξηγεί τι είναι και πώς μπορείς να τον διδάξεις στο παιδί σου

Έχεις αισθανθεί ποτέ ότι το παιδί σου προσπαθεί συνεχώς να μονοπωλήσει μια συζήτηση, ή το βλέπεις να αρπάζει μονίμως και με το “έτσι θέλω” πράγματα που του απαγορεύεις να αγγίζει; Μήπως νιώθεις πως αντιδρά άσχημα στο όχι και στο μη, δεν περιμένει ποτέ τη σειρά του και απαιτεί μεγάλη προσοχή; Για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις το μικρό σου μάλλον χρειάζεται να μάθει πώς να ελέγχει τον εαυτό του και τις παρορμήσεις του. Η ψυχολόγος και ψυχοπαιδαγωγική σύμβουλος Χρυσούλα Μαυράκη σου εξηγεί τι είναι αυτοέλεγχος και πώς μπορείς να τον διδάξεις στο παιδί σου:

Ο Kipling στο περίφημο ποίημά του “Αν” γράφει: “…Αν μπορείς να κρατάς τον εαυτό σου, όταν όλοι γύρω σου τα χάνουν, …τότε θα είσαι άντρας και άνθρωπος αληθινός”.

Ο αυτοέλεγχος είναι το ζητoύμενο για όλους μας και φυσικά, ως γονείς, πρέπει να τον διδάξουμε στα παιδιά μας.

Στην αρχή της ζωής τους, βέβαια, αυτό είναι δύσκολο έως αδύνατο, δεδομένου ότι οι δυνατότητες και οι δυνάμεις τους δεν είναι επαρκείς. Είναι γνωστή σε όλους η δύσκολη εποχή των δύο χρόνων με τα φοβερά ξεσπάσματα οργής και θυμού (tempera tentum) που, όμως, είναι μια φυσιολογική αντίδραση μιας αναπτυσσόμενης προσωπικότητας που μόλις έχει κατανοήσει την ατομικότητά της και βλέπει τον κόσμο γύρω της -έμψυχο και άψυχο- ως μία τεράστια πρόκληση ή και απειλή. Γύρω στα τρία χρόνια του παιδιού, όμως, περιμένουμε να αρχίσει να συγκρατείται, να ελέγχει τις αντιδράσεις του και να έχει μια σωστή συμπεριφορά, σε γενικές γραμμές τουλάχιστον. Ήδη, από τους προηγούμενους μήνες, έχουμε ενισχύσει το παιδί στον έλεγχο των σφιγκτήρων του και το έχουμε οριοθετήσει ως προς τις καθημερινές του προσωπικές ανάγκες.

Ο καλύτερος τρόπος διαπαιδαγώγησης και εκμάθησης είναι οπωσδήποτε το προσωπικό παράδειγμα. Ο άνθρωπος μαθαίνει με την παρατήρηση και τη μίμηση, άρα αν εμείς διαθέτουμε αυτοέλεγχο και αντιδρούμε συγκρατημένα και συγκροτημένα στις δύσκολες καταστάσεις, ακόμη και στις προκλήσεις του ίδιου του παιδιού, το παιδί συνηθίζει να αντιδρά και το ίδιο με αυτό τον τρόπο. Όταν ξεφεύγουμε, φωνάζοντας, χειρονομώντας, ακόμη και βρίζοντας ή χειροδικώντας είναι τουλάχιστον οξύμωρο να απαιτούμε διαφορετική συμπεριφορά από το παιδί. Άλλωστε, το παιδί είναι χειριστικό και μας δοκιμάζει προσπαθώντας με τη “δοκιμή και το λάθος”, μια άλλη μέθοδο εκμάθησης που χρησιμοποιεί ενστικτωδώς, να διακρίνει τι είναι αποδεκτό και τι όχι.

Γι’ αυτό και οι γονείς πρέπει να είναι σταθεροί, αλλά και δίκαιοι, έτοιμοι να ακούσουν, αλλά και να συζητήσουν και να προσφέρουν στο παιδί ένα ήρεμο περιβάλλον, όπου η δύναμη είναι η αντοχή και η σωστή αντίδραση, ο πολιτισμός και όχι η βία.

Επαινώντας το παιδί για τις συγκρατημένες του αντιδράσεις και μη ενδίδοντας στις προκλητικές και επιθετικές συμπεριφορές του, το ενθαρρύνουμε να είναι συγκρατημένο και να αποκτήσει αυτοέλεγχο, όπως πρέπει και όπως χρειάζεται σε όλη τη ζωή του.