Εφηβεία και κοινωνικότητα: Η ψυχοπαιδαγωγική σύμβουλος Χρυσούλα Μαυράκη μιλά για την κοινωνικά… αδέξια ηλικία

Αν το μικρό σου έχει φτάσει αισίως στην… άχαρη ηλικία της εφηβείας, τότε ετοιμάσου να έρθεις αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις, που ίσως να μην είχες καν φανταστεί. Αν θυμηθείς, όμως, και τη δική σου εφηβεία θα δεις πως οι καταστάσεις είναι αρκετά κοινές. Μία από αυτές είναι και η ντροπαλότητα που μπορεί να εμφανίσουν τα παιδιά σε αυτή τη φάση. Τι σημαίνει, όμως, αυτή η εσωστρέφεια και γιατί το παιδί μπορεί να παρουσιάσει μια κοινωνική “αδεξιότητα”; Η ψυχοπαιδαγωγική σύμβουλος Χρυσούλα Μαυράκη απαντά:

Ένας από τους επτά κύριους τομείς ανάπτυξης του ατόμου είναι ο κοινωνικός. Αρχίζει να αναπτύσσεται από το τρίτο έτος της ηλικίας, τότε που το παιδί θέλει να έχει παρέα και να παίζει μαζί με φίλους καλύτερα από ό,τι μόνο του. Σήμερα μιλάμε και για κοινωνική νοημοσύνη και ευφυΐα, δεδομένου ότι ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό και ζει μέσα σε οργανωμένες ομάδες από τη στιγμή της γέννησής του -οικογένεια, σχολείο, κοινωνία.

Στην εφηβεία, την εποχή των μεγάλων αλλαγών και της προετοιμασίας για την ενηλικίωση, πολλά παιδιά παρουσιάζουν μία συνεσταλμένη, εσωστρεφή και άτολμη συμπεριφορά στις συναναστροφές τους. Οι έρευνες δείχνουν ότι μεταξύ 5 και 15 ετών περίπου 50% των παιδιών, και κυρίως των αγοριών, παρουσιάζει μία περίοδο ντροπαλότητας, η οποία ξεπερνιέται εύκολα από το ίδιο το παιδί. Αν η συστολή συνεχίζεται και δημιουργεί προβλήματα, τόσο στη σχολική, όσο και στην κοινωνική ζωή του εφήβου, τότε θα πρέπει να αναζητηθεί η αιτία. Βεβαίως, υπάρχουν περιπτώσεις που παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευαισθησία ως χαρακτήρες, αλλά όλα τα παιδιά έχουν έμφυτες κοινωνικές δεξιότητες που χρειάζεται απλά να καλλιεργηθούν.

Επομένως, το παιδί που κλείνεται στον εαυτό του, χωρίς να συντρέχουν λόγοι ψυχικής υγείας, θα πρέπει να βοηθηθεί ώστε να κατακτήσει την κοινωνική εμπειρία. Οι γονείς θα πρέπει να μην αποδοκιμάζουν το παιδί, ούτε να θυμώνουν ή να δείχνουν απογοήτευση για τη δυσκολία του στις σχέσεις. Αντίθετα, θα πρέπει να ρυθμίσουν τη στάση τους απέναντί του, ώστε να μην είναι ούτε υπερπροστατευτική, αλλά ούτε και αδιάφορη ή απορριπτική. Το παιδί χρειάζεται κλίμα εμπιστοσύνης, έπαινο για τις προσπάθειές του, αναγνώριση ακόμη και των πιο μικρών του επιτευγμάτων και “φροντιστήριο” σχέσεων. Ο γονέας θα πρέπει να φέρει το παιδί σε επαφή με ένα ή δύο αρχικά παιδιά που θα έχουν κοινά σημεία με το δικό τους, αλλά θα είναι πιο εξωστρεφή, καθώς και να συντηρεί τη σχέση με προσκλήσεις στο σπίτι ή για δραστηριότητες και ψυχαγωγία. Στη συνέχεια, το παιδί μπορεί να μπει σε μια ομάδα ή σε έναν όμιλο που το ενδιαφέρει και σιγά-σιγά με την αποδοχή και τη ζεστασιά της αγάπης και της φροντίδας θα ανοιχτεί προς τα έξω και θα “ανθίσει”!

Η συστολή του εφήβου είναι, πάντως, κάτι διαφορετικό από τη διάθεσή του να απομονώνεται, να κλείνεται στο δωμάτιό του, να αποσύρεται και να μη θέλει να μιλά και να συμμετέχει στην οικογενειακή ζωή. Η εσωστρέφεια αυτή είναι φυσιολογική, ακριβώς γιατί οι αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα και το πνεύμα του παιδιού το δυσκολεύουν και το “δοκιμάζουν”, με αποτέλεσμα να χρειάζεται χρόνο για τον εαυτό του, σκέψη και εσωτερική έρευνα για να αποφασίσει τα “θέλω”, τους στόχους και τα πιστεύω του. Γι’ αυτό και οι γονείς πρέπει να είναι διακριτικά παρόντες, δίνοντας στο παιδί να καταλάβει ότι είναι πάντοτε κοντά του, αλλά συγχρόνως το εμπιστεύονται και του επιτρέπουν να μεγαλώσει και να γίνει ο εαυτός του.

Φωτογραφία εξωφύλλου: Shutterstock
Επιμέλεια κειμένου: Νίκη Κλεισούρα