Παιδικό άγχος και πώς εκδηλώνεται: Η ψυχοπαιδαγωγική σύμβουλος Χρυσούλα Μαυράκη σου εξηγεί

Με την επιστροφή στο σχολείο και την ενεργή καθημερινότητα των παιδιών, υπάρχει πιθανότητα να αντιληφθείς πως παρουσιάζουν σημάδια άγχους και στρες. Είτε εντός, είτε εκτός του σχολικού περιβάλλοντος, η εμφάνιση του παιδικού άγχους μπορεί να γίνει αισθητή από τη συμπεριφορά των παιδιών και τις αντιδράσεις τους. Ωστόσο, θα αναρωτιέσαι πώς θα αναγνωρίσεις τις ενδείξεις, αλλά και με ποιο τρόπο μπορείς να αντιμετωπίσεις την κατάσταση. Η ψυχοπαιδαγωγική σύμβουλος Χρυσούλα Μαυράκη σου εξηγεί:

Το άγχος θα μπορούσε γενικά να περιγραφεί ως ένας “διάχυτος λεπτός φόβος”. Πολλές φορές είναι δημιουργικό και βοηθά το παιδί, όπως και τον ενήλικα, να είναι συνεπές και ακριβές. Άλλες φορές, όμως, γίνεται καταστροφικό και δημιουργεί προβλήματα και εμπόδια στην ομαλή εξέλιξή του και τη θετική ψυχική διάθεσή του. Ένα παιδί με άγχος παραλύει μπροστά στο τεστ, ξεχνά ό,τι γνωρίζει ή δεν συμμετέχει καθόλου στη διαδικασία. Ανάλογα με την ηλικία του, το παιδί εκδηλώνει το άγχος με τη συμπεριφορά του μόνο ή τα μεγαλύτερα παιδιά μιλώντας για τα αρνητικά συναισθήματά τους, δηλαδή την ανησυχία τους, τον εκνευρισμό τους και την αναστάτωσή τους.

Η αιτία για τις κρίσεις άγχους είναι συνήθως τα καταπιεσμένα συναισθήματα μπροστά σε νέες καταστάσεις, όπως ο ερχομός ενός μωρού στην οικογένεια, η αλλαγή περιβάλλοντος, ο χωρισμός των γονέων και η ανασφάλεια που δημιουργούν αυτές. Για να χαλαρώσουν εσωτερικά την ένταση που δημιουργείται, τα παιδιά καταφεύγουν σε κάποιες συνήθειες που είναι συγχρόνως και δηλωτικές πως το παιδί μας υποφέρει, μην μπορώντας να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει τη νέα κατάσταση. Τέτοιες “συνήθειες χαλάρωσης” είναι η ονυχοφαγία, το πιπίλισμα του δακτύλου -κυρίως του αντίχειρα-, τα τικ όπως ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων, ξερόβηχας, κινήσεις νευρικές του κεφαλιού ή των χεριών, καθώς και η σωματοποίηση, δηλαδή οργανικά προβλήματα, όπως πονοκέφαλοι, κοιλιακοί πόνοι, προβλήματα στο έντερο, όπως δυσκοιλιότητα ή διάρροιες, ακόμη και προβλήματα του αναπνευστικού, όπως το βρογχικό άσθμα.

Το παιδί που υποφέρει από άγχος δεν αποδίδει στο σχολείο σύμφωνα με τις δυνατότητές του, είναι απομονωμένο κοινωνικά, χωρίς φίλους και δεν αντιδρά σε δύσκολες καταστάσεις, όπως ο εκφοβισμός και η επιθετικότητα των συνομηλίκων. Μπορεί, επίσης, να παρουσιάζει φοβίες, δηλαδή υπερβολικούς και αδικαιολόγητους φόβους.

Για να αντιμετωπισθεί το άγχος του παιδιού, θα πρέπει να πάρει βοήθεια τόσο από την οικογένεια όσο και από ειδικό, κυρίως αν το πρόβλημα είναι έντονο και διαρκές. Οι γονείς θα πρέπει να αποφεύγουν τις αρνητικές συμπεριφορές, όπως ο χλευασμός, η κοροϊδία, η επίκριση και η πίεση και να δείξουν κατανόηση και ενσυναίσθηση, να μπουν δηλαδή στη θέση του παιδιού και να προσπαθήσουν να νιώσουν ό,τι νιώθει.

Με στοργή, θερμό ενδιαφέρον και ενθάρρυνση, το παιδί θα νιώσει ασφάλεια, θα αποκτήσει αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση και θα εξελιχθεί θετικά. Η επικοινωνία με το παιδί με τη μορφή γνήσιου ενδιαφέροντος για το ίδιο και όχι ως ανάκριση για να το ελέγξουμε και να το επικρίνουμε ή ακόμη και να το τιμωρήσουμε ή να το απορρίψουμε στο τέλος, θα βοηθήσει επίσης, ώστε να νιώσει ασφαλές και να ξεπεράσει το άγχος του.