Πόσο καιρό διαρκεί ο “πόνος” του σχολικού εκφοβισμού; Τι απαντούν οι ειδικοί

Αν είσαι μητέρα, ήδη γνωρίζεις τη βαθιά ριζωμένη ύπαρξη τόσο του σχολικού, όσο και εξωσχολικού εκφοβισμού, αλλά και τις βαριές επιπτώσεις που έχει στην καθημερινότητα των παιδιών. Μάλιστα, η πιθανότητα να υποστεί το παιδί τους bullying, εντός και εκτός σχολείου, είναι ένα συνεχώς αυξανόμενο άγχος για την πλειονότητα των γονέων, μιας και το φαινόμενο μπορεί μεν να υπήρχε πάντα σε διάφορες μορφές, ωστόσο μοιάζει πως στη σύγχρονη πραγματικότητα αποκτά τεράστιες διαστάσεις. Ένας από τους βασικούς λόγους ίσως να είναι και το γεγονός πως πέρα από τη σωματική βία ή την κοινωνική απομόνωση που προκαλείται στο παιδί από τους συνομηλίκους του, πλέον στη λίστα των πιθανών κινδύνων που διατρέχει προστίθεται το εκτεταμένο cyber-bullying, δηλαδή ο εκφοβισμός μέσω του internet και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης. Το ερώτημα, όμως, που μέχρι σήμερα παρέμενε αναπάντητο είναι το πώς επηρεάζονται τα παιδιά σε βάθος χρόνου και ποια είναι η σύνδεση του εκφοβισμού κατά την παιδική ηλικία με ψυχικά νοσήματα που εμφανίζονται στην ενήλικη ζωή. Και σε αυτή την υπόθεση έρχεται να ρίξει “φως” νέα έρευνα που διενεργήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία, δίνοντας βασικές απαντήσεις στο φλέγον ζήτημα!

Μέσα από τη σύμπραξη των τμημάτων Ψυχολογίας και Ψυχιατρικής Υγείας τριών κορυφαίων πανεπιστημίων του Λονδίνου, των University College, King’s College και University of Birkbeck, η έρευνα γύρω από τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του bullying δείχνει πως οι ψυχολογικές προεκτάσεις του εκφοβισμού κατά την παιδική ηλικία δεν φαίνεται να ξεπερνά τα πέντε (5) έτη. Για τις ανάγκες της μελέτης, τα πανεπιστημιακά ιδρύματα συνέλεξαν πληροφορίες από 11.108 παιδιά ηλικίας 11 και 16 ετών, ενώ το μεγαλόπνοο έργο διήρκεσε από το 2005 έως το 2013. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας (που αναλύθηκαν και συμπληρώθηκαν μέσα σε ένα χρόνο), υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία πως η έκθεση των παιδιών σε καταστάσεις εκφοβισμού έχει άμεση σχέση με την εμφάνιση πολλαπλών ψυχικών και ψυχολογικών νοσημάτων και συγκεκριμένα με το άγχος, την κατάθλιψη, την υπερκινητικότητα, την παρόρμηση, τη δυσκολία συγκέντρωσης, τις συμπεριφορικές διαταραχές, τις παρανοϊκές σκέψεις και τη γνωστική αποδιοργάνωση. Κυρίως, όμως, τα στοιχεία που παρέχει η έρευνα είναι πως, παρά τις εκτεταμένες επιπτώσεις του bullying στην ψυχολογία των παιδιών, οι επιδράσεις αυτές δεν ξεπερνούν τα πέντε έτη, χρονικό περιθώριο κατά το οποίο τα συμπτώματα είτε εξαφανίζονται, είτε μειώνονται αισθητά!

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότερο από 1/3 των παιδιών διεθνώς έχουν καταγγείλει πως είναι θύματα εκφοβισμού. Οι αριθμοί, λοιπόν, φανερώνουν μια σκληρή πραγματικότητα που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Και ενώ η πρόληψη μοιάζει να είναι το πιο σημαντικό βήμα για την εξάλειψη του bullying στην παιδική ηλικία, παρ’ όλα αυτά, η εν λόγω έρευνα καταδεικνύει και άλλη μια καίρια αναγκαιότητα, που δεν είναι άλλη από τη δευτερεύουσα παρεμβατική μέθοδο η οποία θα πρέπει να πραγματώνεται. Με λίγα λόγια, είναι απαραίτητο να αντιμετωπίζεται η αντίδραση των παιδιών στον εκφοβισμό και κατά τη διαδικασία “επούλωσης” των τραυμάτων τους, είτε να προωθείται ή να καλλιεργείται περαιτέρω η έμφυτη “ανθεκτικότητά” τους, είτε να λαμβάνονται υπόψιν οι οποιεσδήποτε προϋπάρχουσες ψυχικές δυσκολίες που πιθανότατα εντοπίζονται στα παιδιά-θύματα του bullying.

Εκείνο που γίνεται άμεσα αντιληπτό, πάντως, από την έρευνα για τις επιπτώσεις του bullying στην ανάπτυξη των παιδιών, είναι το γεγονός πως τα παιδιά είναι “ανθεκτικά” σε αυτό και πως παρ’ ό,τι οι ψυχικές επιπτώσεις είναι πολλαπλές και χειροπιαστές, ωστόσο στις περισσότερες περιπτώσεις ξεπερνιούνται μέσα σε διάστημα δύο ετών, με το μέγιστο χρόνο των κρουσμάτων να φτάνει έως τα πέντε έτη. Επιπλέον, η μελέτη καθιστά σαφές πως οι ήδη υπάρχουσες ευαισθησίες του παιδιού που έχει υποστεί εκφοβισμό, όπως ψυχολογικές διαταραχές ή συμπεριφορικές και μαθησιακές δυσκολίες, συμβάλλουν σημαντικά στην εξέλιξη της κατάστασής τους μεγαλώνοντας, σε συνδυασμό πάντοτε με τις επιπτώσεις του bullying στη ζωή τους.