Τηλεόραση και μπλε οθόνες: Οι παρενέργειες που μπορεί να προκαλέσουν στα παιδιά

Τα τελευταία χρόνια, η σχέση των παιδιών με τις μπλε οθόνες γίνεται όλο και πιο δυνατή. Μία σχέση που “κρύβει” παρενέργειες και μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα υγείας στη ζωή ενός παιδιού. Ποιες είναι αυτές οι τηλε-οπτικές παρενέργειες; Ο, παιδίατρος του TLife, Δρ. Σπύρος Μαζάνης, απαντά. Ο λόγος στον οικογενειακό μας γιατρό…

Τα Ελληνόπουλα περνούν 21 με 32 ώρες εβδομαδιαίως μπροστά στις κάθε είδους οθόνες. Ένας αριθμός ρεκόρ που ανάγει την τηλεθέαση σε σύγχρονη “ασθένεια”, έναν νέο τομέα ” νοσηρότητας” στην παιδιατρική, η οποία πλήττει τα σύγχρονα παιδιά και δημιουργεί σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική τους υγεία.

Πόσο χρόνο περνάμε μπροστά από την τηλεόραση;
Έχει υπολογισθεί ότι στην εποχή μας ένας άνθρωπος, από παιδί μέχρι την ηλικία των 70 χρόνων, θα έχει ξοδέψει περίπου 7 χρόνια από την ζωή του για την ψυχαγωγία του μπροστά στις οθόνες. Οι παιδίατροι εδώ και καιρό παίρνουν και ένα καλό    “τηλεοπτικό ιστορικό”, όταν διαπιστώνονται προβλήματα συμπεριφοράς, λόγου, κακής σχολικής επίδοσης, παχυσαρκίας, κεφαλαλγίας, οπτικών διαταραχών, ακόμη και επιληψίας, προκειμένου να συμβουλεύσουν σωστότερα τους γονείς.

Τα ελληνικά σπίτια διαθέτουν τουλάχιστον μια συσκευή τηλεόρασης και ένα υπολογιστή, ενώ 1 στα 2 διαθέτουν δύο και τρεις συσκευές. Σε ποσοστό 10% ο δέκτης της τηλεόρασης βρίσκεται στο παιδικό δωμάτιο. Επίσης, είναι πάρα πολλές και διάφορες οι κάθε είδους συσκευές που παρέχουν ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Τα περισσότερα παιδιά έχουν αρχίσει να βλέπουν οθόνες (τηλεόραση, κινητά τηλέφωνα, τηλεπαιχνίδια) προτού αρχίσουν να μιλούν. Τα παιδιά που έχουν συσκευές στο δωμάτιο τους είναι περισσότερο αγόρια και παρακολουθούν με σβηστό φως από μικρή απόσταση και ο ήχος είναι σε υψηλή ένταση. Η παρακολούθηση των οθονών με σβηστό φως, είναι αιτία πρόκλησης επιληψίας στα παιδιά με προδιάθεση. Αυτά τα παιδιά σε μεγαλύτερο ποσοστό έχουν κακή σχολική απόδοση.

Το ισχύει για τα αγόρια και τα κορίτσια;
Τα αγόρια βλέπουν 2 ώρες περισσότερο από τα κορίτσια, είναι περισσότερο εκτεθειμένα σε οπτικό υλικό και γι’ αυτό έχουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην ανάπτυξη του προφορικού λόγου. Επίσης, όσο αυξάνει το μορφωτικό επίπεδο παιδιών και γονέων, τόσο μειώνονται οι ώρες παρακολούθησης και το αντίθετο.

Γενικά, η υπερβολική παρακολούθηση των οθονών, έχει κατηγορηθεί για την καθυστερημένη ώρα ύπνου των παιδιών και ιδιαίτερα των αγοριών, ξύπνημα από εφιάλτες, ημερήσια υπνηλία, κόπωση, πονοκεφάλους άγνωστης αιτιολογίας, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και άλλα συμπτώματα. Η παρακολούθηση οθονών συναγωνίζεται τον ελεύθερο χρόνο των παιδιών και εκτοπίζει άλλες δραστηριότητες. Τα απομονώνει από τους φίλους τους, τα παιχνίδια, την άθληση κλπ.

Η σχέση φαγητού και τηλεόρασης
Η παρεκτόπιση των αθλήσεων και η συνήθεια της κατανάλωσης φαγητού μπροστά στις οθόνες, μπορεί να εχει επιπτώσεις στο βάρος των παιδιών και στην μειωμένη φυσική ικανότητα τους. Συμβάλει στην παχυσαρκία αφού η καθιστική συμπεριφορά μειώνει τη δαπανώμενη ενέργεια. Στην καθιστική ζωή ο μεταβολισμός των παιδιών είναι κατά 200kcal/24ωρο χαμηλότερος. Επιπλέον καταναλίσκουν περισσότερες τροφές υψηλής θερμιδικές αξίας, όπως τσιπς, γαριδάκια, σοκολάτες, μπισκότα, κρέμες, αναψυκτικά κλπ. Επίσης, σημαντικό είναι ότι πολλά παιδιά τρώνε το κανονικό τους γεύμα μπροστά στην οθόνη.

Στην ηλικία των 12-17 χρονών, η παχυσαρκία αυξάνει σε ποσοστό 2% για κάθε επιπρόσθετη ώρα παρακολούθησης. Ο χρόνος που ένα παιδί αφιερώνει στις οθόνες, εκτός από την απαραίτητη τηλεκπαίδευση, δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 1 με 2 ώρες ημερησίως. Περισσότερος χρόνος είναι σχεδόν πάντα επιβλαβής. Περισσότερος χρόνος πιθανόν να είναι θετικός για ομάδες παιδιών με χαμηλή εγκεφαλική λειτουργία.

Ο χρόνος παρακολούθησης οθονών λειτουργεί ανασταλτικά για παιδιά με υψηλό I.Q.
Έχει ισχυρή θετική δύναμη για την κοινωνική του συμπεριφορά, τις φιλοδοξίες του, τη διαφώτιση του, όταν παρακολουθείται με μέτρο και γίνεται έλεγχος των προγραμμάτων. Επίσης, όμως, δημιουργεί παθολογικές καταστάσεις, όταν το παιδί αφεθεί ανεξέλεγκτα και γίνει φανατικός στην παρακολούθηση και στην χρήση οθονών χωρίς κρίση και χωρίς μέτρο.