Πώς μαθαίνει και σκέφτεται το παιδί σου στην προσχολική ηλικία

Στην προσχολική ηλικία, το παιδί σου αρχίζει να βλέπει τον κόσμο με έναν τρόπο γεμάτο ερωτήσεις και περιέργεια. Στα τρία του χρόνια, το παιδί σου γεμίζει την κάθε μέρα με ατελείωτα «γιατί», προσπαθώντας να καταλάβει πώς λειτουργεί ο κόσμος γύρω του. Αν του πεις να κάνει κάτι, θα σε ρωτήσει γιατί πρέπει να το κάνει και θα δώσει σημασία στην απάντησή σου, αρκεί να είναι απλή και ξεκάθαρη. Δε χρειάζεται να μπεις σε λεπτομέρειες, γιατί δε μπορεί να κατανοήσει ακόμα περίπλοκους συλλογισμούς και σύντομα θα χάσει το ενδιαφέρον του. Αντίθετα, μια σύντομη εξήγηση όπως «είναι για το καλό σου» ή «για να μη χτυπήσεις» έχει περισσότερο νόημα για εκείνο.

Οι πρώτες αφηρημένες ερωτήσεις

Οι πιο αφηρημένες ερωτήσεις είναι σίγουρα πιο απαιτητικές. Μπορεί να σε ρωτήσει γιατί λάμπει ο ήλιος ή γιατί δε μιλάει ο σκύλος. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μη διστάσεις να του πεις ότι δε ξέρεις, αλλά δείξε του πως αξίζει να ψάξει για την απάντηση, ίσως μέσα από κάποιο βιβλίο. Όταν παίρνεις στα σοβαρά αυτές τις ερωτήσεις, του δείχνεις ότι οι απορίες του έχουν αξία και έτσι ενισχύεις την περιέργειά του και τη σκέψη του.

Πώς αντιλαμβάνεται τη λογική

Σε συγκεκριμένες μαθησιακές καταστάσεις, το παιδί σου σκέφτεται με τρόπο μονόπλευρο. Δε μπορεί ακόμη να δει ένα ζήτημα από διαφορετικές οπτικές ή να συνδυάσει παραπάνω από έναν παράγοντα. Αν για παράδειγμα βάλεις την ίδια ποσότητα νερού σε δύο διαφορετικά ποτήρια, ένα κοντό και φαρδύ και ένα ψηλό και λεπτό, θα πιστέψει ότι το ψηλό ποτήρι έχει περισσότερο νερό, επειδή φαίνεται μεγαλύτερο. Αυτή η σκέψη θα αλλάξει σταδιακά, γύρω στα επτά του χρόνια, όταν θα μπορεί να συνδυάζει περισσότερες πληροφορίες ταυτόχρονα.

Η έννοια του χρόνου και της καθημερινότητας

Καθώς μεγαλώνει, αρχίζει να αντιλαμβάνεται καλύτερα την έννοια του χρόνου. Στα τρία του κατανοεί το δικό του καθημερινό πρόγραμμα και προσπαθεί να καταλάβει πώς λειτουργούν και τα υπόλοιπα. Μπορεί να παρακολουθεί κάθε μέρα πότε ανοίγει το μαγαζί απέναντι, αλλά να μη μπορεί να καταλάβει γιατί η λαϊκή στήνεται μόνο μια φορά την εβδομάδα. Στα τέσσερα του αρχίζει να μαθαίνει βασικές έννοιες όπως το πρωί, το απόγευμα και η νύχτα, αλλά και τις εποχές. Στα πέντε του ίσως γνωρίζει τις μέρες της εβδομάδας, κάποιες μονάδες μέτρησης του χρόνου, να μετράει, να αναγνωρίζει σχήματα και γράμματα. Δε χρειάζεται να τον πιέσεις να μάθει γρηγορότερα, γιατί η πίεση μπορεί να φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα και να χάσει το ενδιαφέρον του.

Μάθηση μέσα από εμπειρίες

Η καλύτερη στάση που μπορείς να κρατήσεις είναι να του προσφέρεις πλούσιες εμπειρίες και ευκαιρίες για μάθηση. Από μουσεία και ζωολογικούς κήπους μέχρι βιβλία και κατασκευές, κάθε τι μπορεί να ανοίξει τους ορίζοντές του, ειδικά όταν σχετίζεται με τα ενδιαφέροντά του. Αν του αρέσει η ζωγραφική, πήγαινέ τον σε μια έκθεση ή άφησέ τον να δοκιμάσει ένα εργαστήριο. Αν τον ενθουσιάζουν τα μηχανήματα ή οι δεινόσαυροι, πάρε του κατασκευές, δείξε του σχετικά βιβλία ή επισκέψου ένα μουσείο φυσικής ιστορίας. Μέσα από αυτές τις εμπειρίες, το παιδί σου αρχίζει να βλέπει τη μάθηση σαν κάτι συναρπαστικό και διασκεδαστικό, κι έτσι χτίζει τη βάση για την αυτονομία και τη διάθεσή του να μάθει στο σχολείο.

Μέσα από την καθημερινή σου σχέση μαζί του, με απλές απαντήσεις, σεβασμό στις απορίες του και πλούσιες εμπειρίες, βοηθάς το παιδί σου να χτίσει τις πρώτες βάσεις της σκέψης του. Δε χρειάζεται να του δώσεις όλες τις απαντήσεις, αλλά να του δείξεις ότι η αναζήτηση της γνώσης έχει αξία. Έτσι, προετοιμάζεις το έδαφος για έναν αυριανό άνθρωπο που θα σκέφτεται με περιέργεια, ανοιχτό μυαλό και αγάπη για τη μάθηση.

Κεντρική εικόνα και εικόνες κειμένου: iStock