Τι είναι η προεκλαμψία, πότε εμφανίζεται και ποιοι παράγοντες αυξάνουν ή ελαττώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου;
Ο Μαιευτήρας-Χειρουργός-Γυναικολόγος, Κωνσταντίνος Δημητρούλης απαντά:
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η προεκλαμψία είναι μια σοβαρή παθολογική κατάσταση της κύησης. Είχε επίσης, χρησιμοποιηθεί στον παρελθόν για την προεκλαμψία, ο όρος τοξιναιμία της κύησης, διότι υπήρχε η υπόνοια ότι αυτή η σοβαρή υπερτασική κατάσταση οφείλεται σε μια τοξίνη που κυκλοφορεί στο αίμα. Σήμερα, όμως, αυτό δεν ισχύει.
Εμφανίζεται κυρίως στον άνθρωπο και πάρα πολύ σπάνια σε άλλα θηλαστικά. Χαρακτηρίζεται από την λεγόμενη κλασσική τριάδα που περιλαμβάνει την υπέρταση, την πρωτεϊνουρία, και το οίδημα. Είναι, κυρίως, νόσος των πρωτοτόκων γυναικών, στις οποίες εμφανίζεται σε ποσοστό 14 έως 20 % και σε ένα 5,7 με 7,3 % σε πολύτοκες γυναίκες.
Η προεκλαμψία εμφανίζεται, συνήθως, κατά τη διάρκεια του δεύτερου ή τρίτου τρίμηνου και, κυρίως, μετά την 32η εβδομάδα κυήσεως. Είναι σπάνιο να εμφανιστεί πριν την 20η εβδομάδα. Μπορεί, όμως, να παρουσιαστεί, ακόμα και μετά τον τοκετό. Η πιο κρίσιμη περίοδος είναι τα δυο πρώτα 24ωρα. Το μέγιστο χρονικό διάστημα, στο οποίο μπορεί να εμφανιστεί είναι και μετά από 6 εβδομάδες από τον τοκετό.
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου είναι:
-
Ιστορικό προηγούμενης κύησης με εμφάνιση προεκλαμψίας
-
Οι πολύδυμες κυήσεις: συχνότερα σε δίδυμες ή τρίδυμες κυήσεις
-
Η ηλικία: εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες ηλικίας κάτω των 20 ετών και μεγαλύτερες από 40 ετών
-
Η παχυσαρκία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης
-
Η μεγάλη χρονική διάρκεια από την μια εγκυμοσύνη στην άλλη
-
Ο σακχαρώδης διαβήτης
-
Οικογενειακό ιστορικό: οι κόρες από μητέρες που εμφάνισαν προεκλαμψία έχουν 8 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να την εμφανίσουν
-
Το χαμηλό ύψος
-
Οι ημικρανίες
-
Ιστορικό χρόνιας υπέρτασης
-
Ιστορικό νεφρικής δυσλειτουργίας
-
Αυξημένη τροφοβλαστική μάζα
-
Άλλη κύηση από διαφορετικό σύζυγο
-
Η χρήση του διαφράγματος για μέθοδο αντισύλληψης
-
Οι κυήσεις που προέρχονται από ωάρια δότριας
-
Η μύλη κύηση
-
Τα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο Ερυθηματώδης λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η κληρονομούμενη θρομβοφιλία
Τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι αυξημένο κίνδυνο έχουν και οι γυναίκες με συχνές ουρολοιμώξεις, περιοδοντίτιδα, καθώς και εκείνες με έλλειψη βιταμίνης D.
Υπάρχουν, όμως, και παράγοντες που σχετίζονται με την ελάττωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου:
-
Ιστορικό επαναλαμβανόμενων αποβολών
-
Συχνή έκθεση του τραχήλου της μήτρας με το σπερματικό υγρό
-
Επαναλαμβανόμενες μεταγγίσεις αίματος και λευκών αιμοσφαιρίων
-
Κύηση που προέρχεται από γάμο με συγγένεια
Παρά πολλές θεωρίες σχετίζονται με την αιτιολογία της προεκλαμψίας, καμία, όμως, δεν μπορεί να ερμηνεύσει την ύπαρξη της τριάδας των εκδηλώσεων της νόσου αυτής. Η επικρατέστερη θεωρία αναφέρει ότι υπάρχουν ουσίες από τον πλακούντα που μπορούν να προκαλέσουν την δυσλειτουργία των ενδοθηλιακών κυττάρων, με επακόλουθη βλάβη του ήπατος και των νεφρών, καθώς και αγγειοπάθεια και διαταραχή των προσταγλανδινών.
Η προεκλαμψία διακρίνεται σε ήπιας και βαριάς μορφής.
Η διάγνωση της προεκλαμψίας είναι εφικτή όταν μια έγκυος γυναίκα παρουσιάζει αυξημένη αρτηριακή πίεση, λευκωματουρία και οίδημα.
Στην ήπιας μορφής προεκλαμψία, εμφανίζεται: α) αρτηριακή πίεση μεγαλύτερη από 140/90 mmHg, σε δυο μετρήσεις, σε διάστημα έξι ωρών ή αύξηση κατά 30 mmHg της συστολικής πίεσης και 15 mmHg της διαστολικής πίεσης σε σχέση με την αρτηριακή πίεση στο πρώτο τρίμηνο της κύησης, β) λευκωματουρία (πρωτεΐνη στα ούρα) περισσότερο από 300mg/24ωρο ή περισσότερο από 1 σταυρό (+) σε δύο διαδοχικά δείγματα ούρων, καθώς επίσης και γ) οίδημα στα πόδια, στα δάκτυλα των χεριών ή και το πρόσωπο.
Στην βαριάς μορφής προεκλαμψία εμφανίζεται α) αρτηριακή πίεση συνεχώς μεγαλύτερη από 160/110 mmHg, β) λευκωματουρία με περισσότερο από 5 gr πρωτεΐνης σε ούρα 24ώρου (3 ή 4 + σε τυχαίο δείγμα ούρων), γ) ολιγουρία, δηλαδή, λιγότερο από 400 ml ούρα το 24ωρο ή λιγότερο από 30 ml την ώρα, δ) δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος με την εμφάνιση διαταραχών της όρασης, όπως διπλωπία, σκοτώματα ή τύφλωση, έντονη κεφαλαλγία, ζάλη, εμετοί, ε) εμφάνιση πνευμονικού οιδήματος και κυάνωση, στ) άλγος δεξιού υποχονδρίου ή επιγαστραλγία. Μπορεί επίσης να εμφανισθεί το σύνδρομο HELLP, όπου έχουμε αιμόλυση, αυξημένες τρανσαμινάσες και χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων. Στην περίπτωση της βαριάς προεκλαμψίας υπάρχει κίνδυνος ενδομήτριας καθυστέρησης της ανάπτυξης του εμβρύου έως και εμβρυϊκός θάνατος.
Η εργαστηριακή διερεύνηση πρέπει να περιλαμβάνει γενική εξέταση αίματος (προσδιορισμό του αιματοκρίτη και του αριθμού των αιμοπεταλίων), βιοχημικό έλεγχο που περιλαμβάνει μέτρηση των ηλεκτρολυτών (Κ, Να), του αζώτου της ουρίας αίματος, της κρεατινίνης, του ουρικού οξέος, των τρανσαμινάσων (SGOT, SGPT, γGT), των ολικών πρωτεϊνών, της αλβουμίνης, του ασβεστίου και του μαγνησίου. Επίσης, θα πρέπει να διενεργείται συλλογή ούρων 24ωρου για μέτρηση του λευκώματος, της κρεατινίνης και του ασβεστίου. Τέλος θα πρέπει να γίνεται έλεγχος της πηκτικότητας του αίματος με μέτρηση χρόνου προθρομβίνης (PT), χρόνου μερικής θρομβοπλαστίνης (PTT), ινωδογόνου κ.α.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232164