Ψείρες: Πώς να απαλλαγείτε

Σύμφωνα με έρευνες το 70% των μαθητών δημοτικού θα κολλήσουν έστω και μια φορά στη ζωή τους ψείρες από τους συμμαθητές τους. Η επικρατούσα άποψη είναι λανθασμένα πως οι ψείρες προτιμούν τα άλουστα μαλλιά, ωστόσο η φθειρίαση δεν συνδέεται με τους κανόνες προσωπικής υγιεινής.

Η φθειρίαση αποδεικνύεται εξίσου κολλητική με το κρυολόγημα στο “κλειστό” περιβάλλον της σχολικής τάξης, αφού οι ψείρες μεταδίδονται κατά τη στενή επαφή στη οποία έρχονται οι μαθητές, ειδικά στη διάρκεια ομαδικών παιχνιδιών.

Οι ψείρες του τριχωτού της κεφαλής, βρίσκονται μόνο στο κεφάλι και σε κανένα άλλο μέρος του ανθρωπίνου σώματος. Δεν βρίσκονται και δεν επιβιώνουν σε κανένα άλλο ζώο.

Οι ψείρες μπορούν μόνο να περπατήσουν αργά, δεν μπορούν ούτε να πηδήξουν ούτε να πετάξουν και η διασπορά τους γίνεται με την άμεση επαφή με το κεφάλι εκείνου που τις φέρει και όχι μέσω των ρούχων ή των προσωπικών αντικειμένων.

Κόνιδα είναι το αυγό της θηλυκής ψείρας, που γεννάει με συχνότητα έως και έξι φορές την ημέρα, κοντά στη ρίζα της τρίχας, στη βάση δηλαδή του κρανίου. Οι κόνιδες έχουν στρογγυλό ή οβάλ σχήμα και χρώμα συνήθως κίτρινο ή άσπρο. Κάποιες φορές ωστόσο, ενδέχεται να πάρουν το χρώμα των μαλλιών του ξενιστή. Αυγά που βρίσκονται κολλημένα στην τρίχα σε απόσταση πάνω από 1,5 εκατοστό έχουν ήδη εκκολαφθεί και μάλλον προέρχονται από παλαιότερη επιμόλυνση.

Η ενήλικη ψείρα έχει μήκος περίπου 3 χιλιοστά, όσο δηλαδή ένας κόκκος σουσαμιού και συνήθως έχει χρώμα γκρίζο. Τα 6 πόδια της καταλήγουν σε δομές που μοιάζουν με αγκίστρι, ώστε το παράσιτο να μπορεί να προσκολλάται στο στέλεχος της τρίχας, από το οποίο είναι δύσκολο να απομακρυνθεί.

Μία ψείρα δεν εγκαταλείπει από μόνη της το κεφάλι στο οποίο έχει βρει καταφύγιο, καθώς εκεί βρίσκει τροφή, ζέστη και υγρασία. Κάθε 3 – 6 ώρες, το έντομο τρέφεται με αίμα, γεγονός που προκαλεί έντονη φαγούρα.

Ωστόσο, ο κνησμός, αν και χαρακτηριστικό σύμπτωμα, συχνά μπορεί να απουσιάζει ή να εμφανίζεται όταν η προσβολή έχει προχωρήσει αρκετά. Οι ψείρες είναι εξαιρετικά ευαίσθητες και μακριά από το τριχωτό της κεφαλής πολύ σύντομα -το πολύ μέσα σε 48 ώρες- καταλήγουν σε θάνατο.

Η διάγνωση της φθειρίασης θεωρείται βέβαιη μόνον εφόσον κάποιος παρατηρήσει έστω κι ένα ζωντανό, κινούμενο έντομο.Οι ψείρες προτιμούν την περιοχή πίσω από τα αφτιά αλλά και το πίσω μέρος του τριχωτού, κοντά στο δέρμα του αυχένα.

Στην περιοχή αυτή συχνά παρατηρείται ένα αλλεργικής φύσης εξάνθημα, που θυμίζει δάγκωμα από κουνούπια. Η παρουσία μόνο κόνιδας δεν σημαίνει βέβαιη ενεργό προσβολή και δεν είναι σωστό να χορηγείται προληπτικά θεραπεία.

Η απόφαση για θεραπεία καλό θα είναι να λαμβάνεται από έμπειρο άτομο, από παιδίατρο ή δερματολόγο.

Μορφές θεραπείας

Η θεραπεία της φθειρίασης μπορεί συχνά να καταστεί προβληματική και χρονοβόρα, διότι τα έντομα έχουν αναπτύξει αντίσταση σε πολλά φάρμακα. Τα φάρμακα θα πρέπει να εναλλάσσονται με κυκλικό τρόπο, ώστε να μην προλαβαίνουν τα έντομα να αναπτύσσουν αντίσταση.

Οι χημικές ουσίες που παρουσιάζουν ελεγμένη αποτελεσματικότητα είναι το μαλαθείο, το καρβαρύλιο (δυνητικά καρκινογόνο), το λινδάνιο, η περμεθρίνη και οι πυρεθρίνες. Έχουν τη μορφή λοσιόν, γαλακτωμάτων, κρεμών, σαμπουάν ή σπρέι και στην πλειοψηφία τους είναι δύσοσμες.

Στις περιπτώσεις όπου υπάρχει οικολογική ευαισθησία, αλλεργία ή όταν τα φάρμακα αποτυγχάνουν (γεγονός μάλλον συχνό) υπάρχουν και μη φαρμακευτικές -εναλλακτικές- θεραπείες, όπως τα προϊόντα βοτάνων, η αρωματοθεραπεία, η σιλικόνη και η μηχανική απομάκρυνση των εντόμων με ειδικά χτενάκια.

Η χτένα θα πρέπει να έχει εξαιρετικά λεπτά δόντια, με απόσταση μεταξύ αυτών όχι μεγαλύτερη των 0,3 χιλιοστών.

Η τεχνική του χτενίσματος: αρχικά, χτενίστε τα μαλλιά βρεγμένα με απλή χτένα, ώστε αυτά να μαλακώσουν και να ξεμπλεχτούν. Στη συνέχεια τοποθετήστε κάποιο μαλακτικό (ή ελαιόλαδο), ώστε η χτένα να γλιστράει ευκολότερα. Χτενίστε σχολαστικά κάθε περιοχή του τριχωτού, από τη ρίζα ως τις άκρες και επαναλάβετε με την ίδια σχολαστικότητα. Επαναλάβετε τη διαδικασία ανά τρεις τουλάχιστον ημέρες. Εάν δεν εντοπιστούν έντομα για 2 συνεχόμενες φορές, η προσπάθεια πιθανότατα είναι επιτυχής.

Οι ψείρες είναι έντομα γενικά αβλαβή, καθώς δεν θεωρούνται υπεύθυνες για τη μετάδοση άλλων νοσήματων. Ωστόσο, ο έντονος κνησμός μπορεί κάποιες φορές να προκαλέσει βακτηριακή επιμόλυνση, και προσβολή των τοπικών λεμφαδένων.

Σημαντικές είναι οι επιπτώσεις που ενδέχεται να έχει η φθειρίαση στην ψυχολογία του παιδιού και συνδέονται με την αντιμετώπιση που εκείνο έχει από το περιβάλλον του στο σχολείο αλλά και το σπίτι.

Ένα μικρό παιδί δεν μπορεί εύκολα να καταλάβει τι συμβαίνει ούτε να συνειδητοποιήσει για ποιο λόγο υφίσταται αυτήν την ταλαιπωρία, ενώ νιώθει άσχημα εξαιτίας της -έστω και προσωρινής- αποστροφής των οικείων προσώπων.