Τι είναι η φίμωση;

Με τον όρο φίμωση (φιμώνω=κλείνω) περιγράφουμε τις περιπτώσεις εκείνες που υπάρχει αδυναμία αποκάλυψης της βαλάνου στα αγόρια. Δηλαδή, υπάρχει ένα στένωμα της δερματικής πτυχής που βρίσκεται στην άκρη του πέους, το πετσάκι το οποίο επιστημονικά λέγεται ακροποσθία, έτσι ώστε να μην μπορεί να αποκαλυφθεί η βάλανος (το κεφάλι) του πέους.

Σε ποιες αιτίες μπορεί να οφείλεται; Είναι το χειρουργείο η μόνη λύση;

Ο παιδίατρος,Σπύρος Μαζάνης εξηγεί:

Είναι μία κατάσταση πολύ συχνή στα παιδιά που σπάνια γίνεται παθολογική. Κατά τη γέννηση, τα περισσότερα μωρά παρουσιάζουν αυτό που λέμε “φυσιολογική φίμωση”, η οποία στην ηλικία των 2-3 ετών αφορά ποσοστό της τάξης του 5% και στην ηλικία των 17 γύρω στο 1%.

Η αδυναμία αποκάλυψης της βαλάνου, δηλαδή η φίμωση οφείλεται σε:

α) βαλανοποσθικές συμφύσεις: Πρόκειται για φυσιολογικό επιθηλιακό ιστό που βρίσκεται μεταξύ της ακροποσθίας και της βαλάνου. Συνήθως λύνονται αυτόματα και το εσωτερικό μέρος της ακροποσθίας διαχωρίζεται από τη βάλανο στους πρώτους 6 μήνες μέχρι την ηλικία των 3 ετών.

β) στενή ακροποσθία: Είναι ο δακτύλιος της ακροποσθίας. Πρόκειται για ένα σκληρό ινώδη δακτύλιο του χείλους της ακροποσθίας που συνήθως ανοίγει μετά την ηλικία των 10 χρόνων και πολύ σπάνια μέχρι την εφηβεία.

γ) ξηρωτική βαλανίτιδα: Αναπτύσσεται συνήθως μετά την ηλικία των 5 χρόνων και έχει πολύ συγκεκριμένη εικόνα που τη διαχωρίζει από τις άλλες μορφές φίμωσης.

Εκτός από θρησκευτικές και πολιτιστικούς κανόνες που απαιτούν την περιτομή στα αγόρια, σε πολλές χώρες παρατηρήθηκε ότι πολύ μεγάλος αριθμός μωρών-παιδιών οδηγούνται σε περιτομή χωρίς την ύπαρξη σαφών ιατρικών ενδείξεων.

Με τη διαπίστωση του σημαντικού ρόλου που παίζει η ακροποσθία στη λειτουργικότητα του πέους και τη σεξουαλική επαφή και με την κατάρριψη λανθασμένων εντυπώσεων που υπήρχαν για τη μεγαλύτερη νοσηρότητα του ουροποιογεννητικού συστήματος των μη περιτομηθέντων, αναθεωρήθηκε η αντιμετώπιση της αδυναμίας αποκάλυψης της βαλάνου.

Προτάθηκαν πιο συντηρητικές θεραπείες με την τοπική εφαρμογή κορτικοστεροειδών και εναλλακτικές χειρουργικές επεμβάσεις. Κι αυτό γιατί η ακροποσθία έχει μια μοναδική δομή με πλήθος νευρικών σχηματισμών που την καθιστούν σημαντικό αισθητήριο ιστό και συμβάλλει σημαντικά στην αισθητικότητα του νευροαισθητηριακού άξονα πέους-βαλάνου.

Στη νεογνική και βρεφική ηλικία η αδυναμία αποκάλυψης της βαλάνου οφείλεται συνήθως στις συμφύσεις. Με την πάροδο του χρόνου η ακροποσθία διευρύνεται και σιγά σιγά αποκαλύπτεται η βάλανος. Στο 4% των μωρών η βάλανος αποκαλύπτεται εντελώς ενώ στο 50% μερικώς. Σε ηλικία 15 χρονών σχεδόν το 90% εμφανίζει πλήρως τη βάλανο του.

Η ακροποσθία παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία της βαλάνου και γενικότερα του ουρογεννητικού συστήματος ενώ συγχρόνως συμμετέχει και στη σεξουαλική επαφή αφού:

– καλύπτει τη βάλανο προστατεύοντας τη από τριβή και τραυματισμούς

– διάφορα κύτταρα που υπάρχουν εκεί μπορεί να προστατεύσουν την περιοχή από λοιμώξεις

– διευκολύνει την κίνηση του πέους κατά τη σεξουαλική επαφή

– συμμετέχει στην ερωτική διέγερση μέσω ειδικών αδένων

– συμβάλλει στην ερωτική ευχαρίστηση

– συγκρατεί διάφορα υγρά που προσφέρουν λίπανση στην περιοχή

Η απώλεια της ακροποσθίας με την περιτομή, δημιουργεί ξήρανση της βαλάνου και μείωση της αισθητικότητας του πέους.

Επίσης, το δέρμα της ακροποσθίας προσφέρεται για πλαστικές επεμβάσεις σε περίπτωση τραυματισμού των βλεφάρων.

α) στις βαλανοποσθικές συμφύσεις: όταν τα κύτταρα συγκεντρώνονται μεταξύ της ακροποσθίας και της βαλάνου και δημιουργούν τοπικά ενοχλήματα φαγούρας και πόνου, αυξάνουν την τριβή και κατά συνέπεια την πιθανότητα δημιουργίας βαλανοποσθίτιδας. Όταν η λύση των συμφύσεων κριθεί απαραίτητη πρέπει να γίνεται μετά από εφαρμογή τοπικού αναισθητικού και από έμπειρο γιατρό.

Η προσπάθεια διάνοιξης χωρίς να υπάρχει εμπειρία και με βίαιο τρόπο μπορεί να δημιουργήσει τραυματισμούς στο χείλος της ακροποσθίας, οι οποίοι με τη σειρά τους να οδηγήσουν σε δευτερογενή μόνιμη φίμωση.

β) στη στενή ακροποσθία: ενδείξεις πριν από την έναρξη της σεξουαλικής ζωής είναι οι υποτροπιάζουσες βαλανοποσθίτιδες, οι ουλές στο χείλος της ακροποσθίας, οι οποίες συνήθως προέρχονται από τραυματισμούς στην προσπάθεια διάνοιξης και τοπικά ενοχλήματα από τη συγκέντρωση κυττάρων

γ) στην ξηρωτική βαλανίτιδα: η περιτομή θεωρείται ότι είναι η μοναδική ενδεδειγμένη θεραπεία. Μερικές φορές αντιμετωπίζεται σε συνδυασμό με τοπική θεραπεία στεροειδών και πλαστική επέμβαση.

Υπάρχουν πολλές θεραπείες με σκοπό τη διατήρηση της ακροποσθίας στις περιπτώσεις που ο ακρωτηριασμός δεν κρίνεται απαράιτητος. Η θεραπευτική αντιμετώπιση με τοπική εφαρμογή στεροειδών είναι η συνηθέστερη από αυτές, με ποσοστό αποκατάστασης από 70-90%.