Καφές: Φίλος ή εχθρός; Ενεργοποιεί το μεταβολισμό ή προκαλεί κυτταρίτιδα;

Ο καφές είναι άμεσα συνδεδεμένος με την καθημερινότητά μας. Και μεγάλη απόλαυση. Στο γραφείο το πρωί για να ξυπνήσεις, στην παραλία, μετά την παραλία με φίλους. Τι συμβαίνει όμως με τον καφέ; Ενεργοποιεί όντως τον μεταβολισμό ή είναι υπεύθυνος για την κυτταρίτιδα; Είναι τελικά εχθρός ή φίλος; Η διαιτολόγος-διατροφολόγος Μαργαρίτα Μπουλούμπαση βάζει τα πράγματα στη θέση τους…

ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΚΑΦΕΪΝΗ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ
Τα πιο σημαντικά συστατικά του καφέ είναι τα αντιοξειδωτικά (πολυφαινόλες), η καφεΐνη και κάποια ανόργανα άλατα. Η καφεΐνη συναντάται εκτός από τον καφέ και στο τσάι, το κακάο, την σοκολάτα, ενώ προστίθεται και σε αναψυκτικά. Η καφεΐνη δρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα ενεργοποιώντας το. Είναι η γνώστη σε όλους φράση “ο καφές με ξυπνάει”. Φυσικά η δράση της είναι ανάλογη με την προσλαμβανόμενη ποσότητα. Η υπερβολική κατανάλωση καφέ μπορεί να φέρει νευρικότητα, άγχος και αϋπνία.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΚΑΦΕΔΕΣ ΩΣ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ;
Ο καφές, όπως αναφέρθηκε, έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Αυτό οφείλεται στην περιεκτικότητά του σε χλωρογενή οξέα, τις γνωστές πολυφαινόλες. Ένα φλιτζάνι 150 ml περιέχει 120 mg χλωρογενών οξέων. Η περιεκτικότητα του καφέ σε πολυφαινόλες δεν διαφέρει ανά είδος καφέ, ούτε επηρεάζεται από την προέλευση και τη μέθοδο καβουρντίσματος. Οι ποσότητες μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το χαρμάνι, την παρασκευή και την μέθοδο ζύμωσης. Μπορούμε λοιπόν να καταναλώνουμε τον καφέ είτε ζεστό είτε κρύο, γιατί η θερμική μεταβολή δεν είναι ικανή να επιφέρει καμία αλλαγή στην θρεπτική σύσταση του καφέ.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
– Αποτελεί πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών, που ασκούν ευεργετική δράση στον οργανισμό και στην υγεία. Οι φαινόλικές ενώσεις, οι αντιοξειδωτικές ουσίες του καφέ και συγκεκριμένα το χλωρογενικό και καφεϊκό οξύ παρουσιάζουν ισχυρή αντικαρκινική δράση ιδιαίτερα ενάντια στον καρκίνο του οισοφάγου, της στοματικής κοιλότητας και του φάρυγγα. Παράλληλα, συμβάλλουν στην πρόληψη του σακχαρώδη διαβήτη Τύπου 2 και των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

– Αυξάνει το μεταβολικό ρυθμό. Σύμφωνα με έρευνες, ο πρωινός καφές φαίνεται να επιταχύνει το μεταβολισμό μας κατά 10%! Αυτό οφείλεται στην καφεΐνη, η οποία τον επιταχύνει και τον διατηρεί υψηλό για τις επόμενες 3 ώρες μετά την κατανάλωση του καφέ. Η καφεΐνη μεταβολίζεται με διαφορετική ταχύτητα στα δύο φύλα, παρουσιάζοντας μεγαλύτερη ταχύτητα στις γυναίκες (κατά 25 %) συγκριτικά με τους άνδρες. Η δράση της καφεΐνης στην οξείδωση των λιπαρών οξέων αποτελεί ένα σημαντικό λόγο που η ίδια χρησιμοποιείται σε πολλά σκευάσματα αδυνατίσματος. Επιπλέον, η συσχέτιση του καφέ με το αδυνάτισμα, πιθανότατα να οφείλεται στη συνεργιστική δράση της καφεΐνης με τα αντιοξειδωτικά (πολυφαινόλες), όπου διεγείρουν τη θερμογένεση, δηλαδή την παραγωγή ενέργειας από τον οργανισμό, αυξάνοντας έτσι και τις βιολογικές καύσεις.

– Ενυδατώνει και αποτοξινώνει. Τα ροφήματα με καφεΐνη, όπως είναι ο καφές, συμβάλλουν στην κάλυψη των ημερήσιων αναγκών σε υγρά παρόμοια με τα μη καφεϊνούχα ροφήματα, μιας και η περιεκτικότητα τους σε νερό κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα (90-100%). Επιπλέον, η καφεΐνη στην ποσότητα που περιλαμβάνεται στο καφέ μας δεν είναι ικανή να προκαλέσει διούρηση, όπως εσφαλμένα πιστεύεται. Η καφεΐνη δεν είναι περισσότερο διουρητική απ’ όσο το ίδιο το νερό! Όσο περισσότερο νερό πίνουμε τόση περισσότερη τάση για διούρηση θα έχουμε. Αυτή είναι και μια καλή φυσιολογική λειτουργία, αφού αποβάλλονται άχρηστες ουσίες από το σώμα και αποτοξινώνεται ο οργανισμός.

– Μειώνει το στρες. Oι κόκκοι του ελληνικού και στιγμιαίου καφέ είναι ιδιαίτερα πλούσιοι σε αντιοξειδωτικά, ουσίες οι οποίες προστατεύουν το σώμα μας ενάντια στην πρόωρη φθορά που προκαλείται από διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως το στρες. Επίσης, η μέτρια κατανάλωση καφέ συμβάλλει στην καταπολέμηση του εργασιακού στρες, εφόσον ενισχύει την πνευματική διαύγεια και μνήμη. Ειδικότερα, η καφεΐνη δραστηριοποιεί τις λειτουργικές μονάδες του εγκεφάλου που ελέγχουν την προσοχή και τη μνήμη εργασίας, καθώς επίσης αυξάνει τα επίπεδα της ντοπαμίνης και της αδρεναλίνης, κρατώντας μας σε εγρήγορση.

– Μας ξεκουράζει. Προσφέρει τόνωση και μας κάνει να νιώθουμε πιο δραστήριες, βοηθώντας μας έτσι να ανταπεξέλθουμε πιο αποτελεσματικά στις καθημερινές μας υποχρεώσεις, πνευματικές και σωματικές. Όταν τα κύτταρα μιας περιοχής του εγκεφάλου εργαστούν υπερβολικά, τότε εκκρίνεται μια ουσία, η αδενοσίνη. Η ουσία αυτή ενεργεί ως βιολογικός παράγοντας κούρασης για τον οργανισμό. Σε αυτό το σημείο έρχεται η δράση της καφεΐνης που καταστέλλει τη λειτουργία της αδενοσίνης, με αποτέλεσμα να μειώνονται τα συμπτώματα της ατονίας.

ΤΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ
Πολλοί πιστεύουν πως ο καφές ανεβάζει την πίεση και επηρεάζει την χοληστερόλη. Μελέτες έχουν δείξει πως η μέτρια κατανάλωση καφέ δεν σχετίζεται με αρνητικές επιδράσεις στην υγεία των υγιών ενηλίκων (4-5 φλιτζάνια ημερησίως). Η κατανάλωση που φαίνεται να επηρεάζει την πίεση αναφέρεται σε κατανάλωση άνω των 6 φλιτζανιών ( >400 mg καφεΐνης). Συστατικά του καφέ, όπως η καφεστόλη και η καβεόλη, φαίνεται να ανεβάζουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Αυτά τα δύο συστατικά, δεν υπάρχουν στον καφέ φίλτρου και τον espresso. Υπάρχουν όμως στον ελληνικό και στιγμιαίο, και τα 10 μικρά φλιτζανάκια είναι “ικανά” να επηρεάσουν την χοληστερόλη.

ΤΕΛΙΚΑ Ο ΚΑΦΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑ;
Ένας ακόμη μύθος του καφέ είναι πως “κάνει” κυτταρίτιδα. Στην πραγματικότητα ο καφές δεν επηρεάζει την κυτταρίτιδα. Είναι άλιπος και χωρίς θερμίδες. Η κυτταρίτιδα επιβαρύνεται από λιπαρά τρόφιμα. Αυτό που θα επιδεινώσει την κυτταρίτιδα είναι η προσθήκη ζάχαρης και γάλακτος μέσα στον καφέ. Πρέπει να υπολογίζουμε 20 Kcal για κάθε κουταλάκι ζάχαρης που προσθέτουμε, 50 kcal για την κρέμα γάλακτος και 30 kcal για το γάλα. Αυτό συνεπάγεται πως η καφές δεν παχαίνει, αν καταναλώσουμε τον καφέ σκέτο και χωρίς γάλα. Επίσης, ο καφές φαίνεται να επιταχύνει τον μεταβολισμό κατά 10%, καθώς τα αντιοξειδωτικά διεγείρουν την θερμογένεση αυξάνοντας τις καύσεις.

ΠΟΙΟΣ ΚΑΦΕΣ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΚΑΦΕΙΝΗ;

*Η ποσότητα καφεΐνης μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ποσότητα καφέ που χρησιμοποιούμε.

“Συνοψίζοντας, η μέτρια κατανάλωση καφέ (

Επιμέλεια: Θεοδωροπούλου Δέσποινα