Πως θα καταλάβεις αν είσαι εθισμένη στην γυμναστική

Πολλοί πιστεύουν πως όσο περισσότερο γυμνάζεσαι, τόσο το καλύτερο και αυτό είναι αλήθεια, μέχρι ένα σημείο. Υπάρχει όμως και μια λεπτή γραμμή την οποία ίσως κινδυνεύεις να περάσεις, δηλώνει η ερευνήτρια, Heather Hausenblas, η οποία μελετ,ά πώς μπορούν τα άτομα να αναπτύξουν καταναγκαστικές τάσεις υπερβολικής άσκησης, επηρεάζοντας αρνητικά την υγεία και τις σχέσεις τους. Ο εθισμός στην άσκηση δεν είναι ένα σύνηθες φαινόμενο, αλλά είναι σημαντικό να εντοπίσουμε την ρίζα του, για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε όσους πάσχουν ήδη, σύμφωνα με την Hausenblas.

Τί είναι ο εθισμός στην άσκηση και ποιους επηρεάζει

Ο τυπικός ορισμός είναι αυτός της καταναγκαστικής θέλησης για υπερβολική σωματική δραστηριότητα που μπορεί να οδηγήσει σε σωματικά ή ψυχολογικά προβλήματα. Ένα παράδειγμα ενός σωματικού προβλήματος θα μπορούσε να είναι ένας τραυματισμός, από την υπερβολική άσκηση και ένα προκύπτον ψυχολογικό ζήτημα θα μπορούσε να είναι το κλασσικό στερητικό σύνδρομο. Υπάρχουν δυο τύποι εθισμού στην άσκηση:

Πρωτογενής εθισμός στην άσκηση: εθισμός στην άσκηση χωρίς διατροφική διαταραχή.
Δευτερογενής εθισμός στην άσκηση: Υπερβολική εξάρτηση από την άσκηση συνοδευόμενη από μια υπάρχουσα διατροφική διαταραχή. Ο εθισμός στην άσκηση είναι δευτερογενής στη διατροφική διαταραχή. Πολλές φορές οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την υπερβολική άσκηση για να προσπαθήσουν να ελέγξουν ή να διατηρήσουν το βάρος τους.

Συνήθως, οι άνθρωποι κινδυνεύουν περισσότερο στις ηλικίες των 18 μέχρι 35 ετών.. Και ενώ οι άνδρες και οι γυναίκες διατρέχουν τον ίδιο κίνδυνο για την ανάπτυξη εξάρτησης από την άσκηση, οι άνδρες τείνουν να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για τον πρωτογενής εθισμό στην άσκηση και οι γυναίκες τείνουν να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για δευτερογενή εθισμό στην άσκηση.

Πότε θεωρείται κάποιος εθισμένος στην άσκηση

Σύμφωνα με την Hausenblas, είναι επτά τα κριτήρια που κοιτούν για να καταλήξουν αν κάποιος είναι όντως εθισμένος στην άσκηση. Ωστόσο, ένα άτομο δεν χρειάζεται να πληρεί και τα επτά κριτήρια για να θεωρείται εθισμένο. Ένα άτομο πρέπει να έχει τουλάχιστον τρία για να θεωρείται δυνητικά εθισμένος ή να θεωρηθεί ότι κινδυνεύει. Τα επτά κριτήρια είναι:

Ανοχή: Το άτομο πρέπει να αυξήσει τον χρόνο άσκησης ή να αυξήσει την ένταση της προπόνησης για να επιτύχει το αρχικά επιθυμητό αποτέλεσμα. Με άλλα λόγια, το άτομο δεν βιώνει πλέον τα αποτελέσματα (καλύτερη διάθεση ή περισσότερη ενέργεια) από την ίδια άσκηση όπως και πριν.
Απόσυρση: Ο ασκούμενος θα αντιμετωπίσει αρνητικά συμπτώματα – όπως αυξημένο άγχος, κατάθλιψη, απογοήτευση και αρνητική διάθεση – όταν δεν θα μπορεί να ασκηθεί. Ως αποτέλεσμα, πολλοί θα αισθανθούν ότι οδηγούνται στην άσκηση για να ανακουφίσουν ή να αποτρέψουν την εμφάνιση αυτών των αρνητικών συμπτωμάτων.
Επιπτώσεις πρόθεσης: Αυτό συμβαίνει όταν ένα άτομο ασκείται περισσότερο από ό, τι σκόπευε αρχικά. Τα άτομα αυτά ασκούνται για περισσότερο χρόνο ή με μεγαλύτερη ένταση από αυτήν που σκόπευαν αρχικά. Μπορούν να προγραμματίσουν να ασκηθούν για τριάντα λεπτά αλλά αντ ‘αυτού περνούν πάνω από μια ώρα ή δύο, ενώ μπορεί να χάσουν και σημαντικά ραντεβού ως αποτέλεσμα αυτού.
Απώλεια ελέγχου: Η ένταση και διάρκεια της άσκησης παραμένει ίδια, παρά την επίμονη επιθυμία του ατόμου να την μειώσει ή να την ελέγξει. Όσο χειρότερη γίνεται η παθολογία του εθισμού, τόσο λιγότερο είναι σε το άτομο θέση να ελέγξει τις σκέψεις, τη συμπεριφορά και την ανταπόκρισή του στο γυμναστήριο. Αυτό που υπερισχύει όλη μέρα στις σκέψεις τους, είναι το πότε θα μπορέσουν να πάνε στο γυμναστήριο. Ακόμη κι αν γνωρίζουν ότι η ρουτίνα άσκησης ξεφεύγει από τον έλεγχο τους, δεν μπορούν να μειώσουν την ένταση ή να σταματήσουν. Το άτομο χάνει την ικανότητα να ρυθμίζει τις σκέψεις γύρω από την άσκηση.
Χρόνος: Ακόμη και στις διακοπές, τα άτομα αυτά περνούν υπερβολικά πολλές ώρες κάνοντας κάποιο είδος άσκησης. Όταν ένα άτομο αρχίζει να δίνει προτεραιότητα και χρόνο στην άσκηση, συχνά ο κύκλος τους αρχίζει και στενεύει.
Σύγκρουση: Υπάρχει σημαντική μείωση των δραστηριοτήτων που δεν σχετίζονται με τη σωματική άσκηση, όπως η κοινωνικοποίηση, ο χρόνος με την οικογένεια ή οι ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Μια δραστηριότητα που κάποτε έκανε τα άτομα ευτυχισμένα, πλέον μοιάζει με παρεμπόδιση του χρόνου που θα μπορούσαν να περνάνε κάνοντας κάποιο είδος γυμναστικής.
Συνέχεια: Η άσκηση διατηρείται παρά την επίγνωση ενός επίμονου σωματικού ή ψυχολογικού προβλήματος. Με άλλα λόγια, το άτομο συνεχίζει να ασκείται ή να πιέζεται παρά τον πόνο ενός τραυματισμού και παρά το γεγονός ότι ένας γιατρός ή ένας φυσιοθεραπευτής τους λέει να ξεκουραστούν. Θα υπερηφανεύονται για το γεγονός ότι δεν θα χαλάσουν το πρόγραμμα γυμναστικής τους, λέγοντας κάτι σαν: “Δεν έχω χάσει μια μέρα άσκησης σε δύο χρόνια.”

Ποια μπορεί να είναι η ρίζα του εθισμού

Τα άτομα που κινδυνεύουν να αναπτύξουν εθισμό στην άσκηση τείνουν να έχουν προσωπικότητες που εθίζονται εύκολα. Συχνά βλέπουμε άτομα που στράφηκαν στην άσκηση, ως υποκατάστατο ενός διαφορετικού είδους ανθυγιεινού εθισμού – όπως ο αλκοολισμός, ο εθισμός στα ψώνια ή ο εθισμός στα ναρκωτικά. Άρχισαν να ασκούνται υπερβολικά το σκεπτικό ότι ήταν μια πιο υγιεινή εναλλακτική λύση.

Παρόλο που η μέτρια άσκηση είναι πράγματι υγιής, όταν φτάνουμε στα άκρα, μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνη. Με τον εθισμό στην άσκηση, πολλοί έχουν την πεποίθηση ότι είναι ένας υγιής εθισμός. Αλλά η εξάρτηση από οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει τον όλεθρο στην ευημερία ενός ατόμου.

Ο εθισμός στην άσκηση μπορεί συχνά να προκύψει από κάποιο άγχος. Για παράδειγμα, όταν ένας νεαρός ενήλικας πηγαίνει στο πανεπιστήμιο, αυτή η μετάβαση μπορεί να είναι απίστευτα αγχωτική. Αυτό το είδος άγχους μπορεί να κάνει ένα άτομο να αισθάνεται ότι χάνει τον έλεγχο για ένα μέρος της ζωής του. Αυτά τα συναισθήματα μπορούν να χρησιμεύσουν ως ο καταλύτης για την οδήγηση ενός ατόμου να ασκείται ψυχαναγκαστικά, προκειμένου να ανακτήσει την αίσθηση του ελέγχου της ζωής του, ακόμη και αν αυτή η συμπεριφορά τελικά το βλάψει σωματικά και συναισθηματικά.

Πολλοί εθισμένοι στην άσκηση εμφανίζουν επίσης συμπτώματα ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής (OCD) ή γενικά αυξημένο άγχος. Αυτά τα άτομα μπορούν να χρησιμοποιήσουν την άσκηση ως μέσο για τον έλεγχο του άγχους τους, σε αντίθεση με την κατανάλωση αλκόολ ή άλλων μορφών συμπεριφοράς.

Τι ρόλο παίζουν τα social media σε αυτόν τον εθισμό

Ζούμε σε μια κοινωνία που φτάνει πολλά πράγματα στα άκρα. Από την άποψη της άσκησης, έχουμε δει μια αύξηση στην δημοτικότητα των extreme προγραμμάτων γυμναστικής όπως το CrossFit ή οι αγώνες δρόμου στη λάσπη. Αυτά τα είδη της ακραίας άσκησης έχουν γίνει ιδιαίτερα ορατά εν μέρει λόγω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Συχνά προωθούν μη ρεαλιστικές εικόνες σώματος και επίπεδα αντοχής, αλλά και ακραίες έννοιες για το τι σημαίνει να είσαι υγιής. Πολλές φορές οι άνθρωποι που βλέπουν αυτές τις εικόνες, συγκρίνουν τους εαυτούς τους με τα μη ρεαλιστικά πρότυπα που βλέπουν και αισθάνονται άσχημα για τον εαυτό τους. Όσο πιο συχνά οι άνθρωποι βλέπουν αυτά τα είδη εικόνων και αυτοπροσδιορίζονται με βάση αυτά, τόσο περισσότερο κινδυνεύουν. Τούτου λεχθέντος, αυτός δεν είναι ένας κανόνας που ισχύει για όλους.

Από την άποψη της υγείας, είναι υγιέστερο να είσαι σε καλή κατάσταση, να ασκείσαι τακτικά και να είσαι ελαφρώς υπέρβαρη από το να είσαι λιποβαρής και να μην ασκείσαι καθόλου. Το πιο σημαντικό είναι οι άνθρωποι να κινούνται και να ασκούνται μετριοπαθώς.

Πως μπορείς να βοηθήσεις κάποιον που είναι εθισμένος στην άσκηση

Όσο δύσκολο κι αν φαίνεται, είναι σημαντικό να προσεγγίσεις τα άτομα αυτά και να εκφράσεις την ανησυχία σου για τον χρόνο που περνούν κάνοντας κάποιο είδος άσκησης. Μπορεί να αντισταθούν και ίσως χρειαστεί λίγος χρόνος, αλλά ανοίγοντας μια ειλικρινή συζήτηση μαζί τους για τον εθισμό τους είναι συχνά το πρώτο βήμα στην καθοδήγησή τους στην αναζήτηση κατάλληλης επαγγελματικής βοήθειας.