“Δεν ελέγχω την υπερφαγία. Τρώω κρυφά, ασυναίσθητα και ανελέητα γιατί ντρέπομαι”

ΕΡΩΤΗΣΗ
Γεια σας. Αντιμετωπίζω εδώ και τέσσερις μήνες τρομερό πρόβλημα με την υπερφαγία. Έκανα προσπάθεια και έχασα αρκετό βάρος όμως τώρα πρέπει να χάσω ακόμα δέκα κιλά. Δυστυχώς, όμως δεν ελέγχω την υπερφαγία. Τρώω κρυφά γιατί ντρέπομαι ασυναίσθητα και ανελέητα. Αλμυρά, γλυκά, φρούτα, γάλα, ξανά φαγητό και μετά γίνομαι χάλια συναισθηματικά. Επισκέφτηκα διαιτολόγο, μου έδωσε συμβουλές και διατροφή όμως δεν μπορώ να την ακολουθήσω. Σας παρακαλώ είμαι σε αδιέξοδο. Τι μου προτείνετε; Ευχαριστώ.
Λένα

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Η συναισθηματική υπερφαγία χαρακτηρίζεται από μια ακατάσχετη επιθυμία του ατόμου να καταναλώσει φαγητό, όταν αυτό βρίσκεται σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση όπως στρες, θυμό, άγχος, μοναξιά, λύπη και πλήξη. Η διαδικασία της κατανάλωσης φαγητού γίνεται πλέον ένας τρόπος διαφυγής ή περισπασμού από το πρόβλημα που απασχολεί το άτομο.

Η συμπεριφορά της υπερφαγίας, που μπορεί να είναι συνειδητή ή μη, αποτελεί μία από τις πιο συχνές διατροφικές διαταραχές. Η υπερβολική κατανάλωση φαγητού που παρατηρείται στην περίπτωση της συναισθηματικής υπερφαγίας οδηγεί σε αύξηση σωματικού βάρους και παχυσαρκίας. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη πιο δύσκολο, αν ληφθεί υπόψη ότι σε αυτή τη διατροφική διαταραχή γίνεται επιλεκτική κατανάλωση τροφίμων, συνήθως πλούσιων σε θερμίδες (π.χ γλυκά, λιπαρά φαγητά & αλμυρά εδέσματα).

Επιπλέον, φαίνεται ότι ορισμένα τρόφιμα έχουν εθιστικές ιδιότητες. Συγκεκριμένα, η σοκολάτα, είναι πιθανόν να απελευθερώνει στον οργανισμό πολύ μικρές ποσότητες ουσιών, όπως τα οπιοειδή. Οι ουσίες αυτές προκαλούν προσωρινή ευχαρίστηση και βελτίωση της κακής ψυχολογικής κατάστασης του ατόμου. Η έστω και προσωρινή ανακούφιση από άσχημα συναισθήματα λόγω της κατανάλωσης εδεσμάτων, ιδιαίτερα πλούσιων σε θερμίδες, οδηγεί το άτομο στη συναισθηματική υπερφαγία.

Ωστόσο, η ανακούφιση είναι προσωρινή, μιας και με το πέρας κατανάλωσης φαγητού το ενδιαφέρον του ατόμου επανέρχεται στα προβλήματά του. Από την άλλη, πολλές φορές παρατηρείται υπερβολική αύξηση σωματικού βάρους σε βαθμό παχυσαρκίας, που συνοδεύεται με νέα, άσχημα ψυχολογικά αισθήματα λόγω κακής εικόνας σώματος.

Στη συναισθηματική υπερφαγία, είναι δυνατόν να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα ελέγχου της διατροφικής συμπεριφοράς. Είναι σημαντικό οι άνθρωποι να μάθουν να αναγνωρίζουν την πραγματική πείνα από τη συναισθηματική ανάγκη. Η αναγνώριση των συνθηκών κάτω από τις οποίες αρχίζουν να τρώνε γρήγορα και υπερβολικά, μπορεί να τους επιτρέψει να αναπτύξουν αντιστάσεις κατά της συναισθηματικής υπερφαγίας. Σε αυτό θα βοηθούσε η καταγραφή για μερικές μέρες του πότε, τί, και πόσο τρώνε. Ταυτόχρονα, η καταγραφή των συναισθημάτων τους, όταν καταναλώνουν τα φαγώσιμα, θα τους επιτρέψει να αναγνωρίζουν τις καταστάσεις εκείνες που τους ωθούν στην υπερφαγία.

Καλό είναι, επίσης, να περιορίζεται η αποθήκευση ή η αγορά γλυκών, λιπαρών και αλμυρών εδεσμάτων, τα όποια έχει κάποιος την τάση να καταναλώνει, σε στιγμές συναισθηματικής υπερφαγίας. Ακόμη, όταν υπάρχει η ακατάσχετη επιθυμία να καταναλώσει κάτι, είναι προτιμότερο να επιλέγει τρόφιμα χαμηλά σε θερμίδες και λιπαρά. Τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα φρέσκα φρούτα ή λαχανικά, τα μικρά και συχνά γεύματα, τα τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνες, τα γαλακτοκομικά χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος, συμβάλλουν στην καταπολέμηση της συναισθηματικής υπερφαγίας.

Επίσης, η ξεκούραση, ο καλός ύπνος και η τακτική σωματική άσκηση βοηθούν το σώμα να είναι σε καλύτερη φυσική κατάσταση και το προστατεύουν από την ψυχολογική καταπόνηση, απομακρύνοντας έτσι τον κίνδυνο εμφάνισης της συναισθηματικής υπερφαγίας.

Τέλος, η πλήρης αντιμετώπιση της συναισθηματικής υπερφαγίας συνιστά την παρακολούθηση από εξειδικευμένο ψυχολόγο στο αντικείμενο των διατροφικών διαταραχών.

Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Γεωργία Καπώλη

Επιμέλεια: Ιωάννα Κούρου