Άσθμα: Μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος

Γράφει η Ελένη Αδάμου, Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος και Υπεύθυνη Εργαστηρίου Αναπνευστικής Λειτουργίας ΥΓΕΙΑ.

Η διάγνωση του άσθματος γίνεται με βάση το ατομικό ιστορικό του ασθενούς (συμπτώματα του ασθενούς, επάγγελμα, ζώα στο σπίτι, λήψη φαρμάκων, συνοδά νοσήματα όπως είναι η αλλεργική ρινίτιδα κ.ά.), το οικογενειακό ιστορικό του (αν υπάρχει άσθμα ή αλλεργίες στην οικογένεια του), τη φυσική εξέταση και τον εργαστηριακό έλεγχο.

Η εμφάνιση και η βαρύτητα των συμπτωμάτων ενός ασθενούς με άσθμα ποικίλλουν. Τα συνήθη συμπτώματα είναι:

• Βήχας ξηρός (χωρίς πτύελα) ή παραγωγικός (με λευκά κολλώδη πτύελα)
• Συριγμός=Σφύριγμα κυρίως στην εκπνοή (τα λεγόμενα “γατάκια”)
• Βάρος ή Σφίξιμο στο θώρακα
• Δύσπνοια (Δυσκολία στην αναπνοή)

Το άσθμα μερικές φορές μπορεί να εκδηλώνεται μόνο με έναν ήπιο βήχα. Καθώς αυτό έχει γίνει μέρος της καθημερινότητας τους, οι ασθενείς το θεωρούν φυσιολογικό και δεν πηγαίνουν σε ιατρό, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση της διάγνωσης.

Οι εξετάσεις που θα μας βοηθήσουν στη διάγνωση του άσθματος είναι:

• η Σπιρομέτρηση προ και μετά βρογχοδιαστολής. Η εξέταση γίνεται με ένα ειδικό μηχάνημα που λέγεται σπιρόμετρο, το οποίο μετράει τη λειτουργία των πνευμόνων.
• η Μέτρηση της ροής του αέρα κατά τη διάρκεια της ημέρας από τον ίδιο τον ασθενή, στο σπίτι ή στον επαγγελματικό χώρο, με ένα ροόμετρο.
• Δοκιμασία πρόκλησης με μεταχολίνη (σε ασθενείς με τυπική συμπτωματολογία, αλλά μη διαγνωστική σπιρομέτρηση).
• Εργοσπιρομετρία (για την περίπτωση άσθματος στην άσκηση).
• η Ακτινογραφία θώρακος σε έναν ασθενή με χρόνιο βήχα είναι απαραίτητη, για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων.
• Αιματολογικές εξετάσεις (ανοσοσφαιρίνη Ε, Γενική αίματος για τυχόν αύξηση των ηωσινόφιλων).
• Ο αλλεργιολογικός έλεγχος (δερματικές δοκιμασίες ή ειδικές εξετάσεις αίματος (RAST) μπορεί να χρησιμεύσει στον εντοπισμό εκλυτικών παραγόντων παρόξυνσης του άσθματος (π.χ. γύρεις, τρίχωμα ζώων κ.ά.).

Η θεραπεία του άσθματος περιλαμβάνει:

• Εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά ταχείας δράσης, κυρίως για την άμεση ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενούς.
• Ρυθμιστικά φάρμακα με σκοπό τον έλεγχο της φλεγμονής (Εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, Εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά
  μακράς δράσης, ανταγωνιστές έναντι των λευκοτριενίων, μονοκλωνικά αντισώματα, θεοφυλλίνη κ.ά.)
• Κορτιζόνη από το στόμα ή ενέσιμη για τις σοβαρές παροξύνσεις.

Οι περισσότεροι ασθενείς με άσθμα έχουν αλλεργική ρινίτιδα, με συνέπεια παροξύνσεις της ρινίτιδας να οδηγούν σε παροξύνσεις του άσθματος. Επομένως είναι εξίσου σημαντική και η θεραπεία για τη ρινίτιδα (αντιισταμινικά, ρινικά σπρέι, κ.ά.).

Η διακοπή του καπνίσματος είναι επιβεβλημένη, καθώς τα φάρμακα είναι λιγότερο αποτελεσματικά στους καπνιστές, αλλά και γενικότερα για τον έλεγχο του άσθματος. Επίσης, είναι πολύ σημαντικός ο εμβολιασμός έναντι της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου, καθώς και η τακτική ιατρική παρακολούθηση του ασθενούς, καθώς πολλοί ασθενείς συνηθίζουν να υποεκτιμούν τα συμπτώματα τους.