Απόρριψη στις σχέσεις: Μπορείς να τη διαχειριστείς ή τρως κόλλημα;

Απόρριψη. Τη διαχειρίζεσαι ή πιάνεις τον εαυτό σου να τρώει σκαλώματα; Την αντιμετωπίζεις ή κολλάς και αρνείσαι να τη μεταβολίσεις; Βασανίζεσαι, παλεύεις, δυσκολεύεσαι να πας παρακάτω ή εκλογικεύεις, συνειδητοποιείς και το “παλεύεις”; Η ψυχολόγος Μαρίνα Μόσχα γράφει για τη στιγμή που κάποιος μας απομακρύνει από κοντά του.

Πόσο τρομακτική φαντάζει στο μυαλό αρκετών ανθρώπων η λέξη “απόρριψη” και πόσο δύσκολη φαίνεται η διαχείρισή της. Τόσο δύσκολη που πολλές φορές προτιμάμε να συμβιβαστούμε σε καταστάσεις που μας πληγώνουν, μας τραυματίζουν και μας πονάνε, για να μην …πονέσουμε μπροστά σε μία ενδεχόμενη απόρριψη!

Τι είναι όμως η απόρριψη;
Μπορούμε να την περιγράψουμε ως την πράξη που μας απομακρύνει, μία συνθήκη απομάκρυνσης από κάτι ή κάποιον. Για παράδειγμα, η απόρριψη από ένα μέλος της οικογένειας, από έναν φίλο, από τον ερωτικό σύντροφο, από την εργασία, την κοινωνία, κλπ. με δυσάρεστα και επώδυνα συναισθήματα.
Στο μυαλό σχηματίζεται μία αρνητική αξιολόγηση για αυτόν που τη δέχεται, όπου νιώθει τον εαυτό του να κρίνεται ακατάλληλος και μη αποδεκτός.

Πότε μπορεί να είναι πιο έντονη;
Ένας άνθρωπος που έχει δεχτεί αρκετές απορρίψεις στη ζωή του μπορεί να βιώνει πιο έντονα κάθε νέα απόρριψη σε σχέση με κάποιον άλλον. Όπως και κάποιος που την έχει ήδη βιώσει από μικρή ηλικία, από σημαντικά άτομα στη ζωή του, όταν δεν υπάρχει το κατάλληλο περιβάλλον στήριξης. Επίσης, όταν έχει βιώσει τραυματικά γεγονότα ή βρίσκεται σε μία δύσκολη φάση της ζωής του και είναι πιο ευάλωτος ψυχικά ή όταν συνυπάρχει με μία ψυχική διαταραχή.
Υπάρχει και μία μερίδα ανθρώπων που λειτουργεί περισσότερο αρνητικά γύρω από οτιδήποτε στην καθημερινότητα, σαν να προσπαθεί να δικαιώσει “όλα τα στραβά που συμβαίνουν”. Πιο απλά, μιλώ για την αυτοεκπληρούμενη προφητεία, όπου κάποιος προσπαθεί να αποδείξει την σκέψη του: “θα με απορρίψουν”. Αποτέλεσμα να κάνει τα αδύνατα δυνατά για να εισπράξει την απόρριψη, χωρίς βέβαια να είναι ενήμερος στην ουσία ότι ο ίδιος ευθύνεται για την απόρριψη αυτή!

Μπορεί να επηρεάσει την εικόνα εαυτού ένα απορριπτικό οικογενειακό περιβάλλον;
Όπως γνωρίζουμε, ο κάθε άνθρωπος γεννιέται με κάποια δομικά χαρακτηριστικά που τον συνοδεύουν στην πορεία της ζωής του ενώ “μαθαίνει, εκπαιδεύεται” μέσα από την οικογένεια σε τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς. Όταν λοιπόν, ένας άνθρωπος μεγαλώνει σε ένα απορριπτικό περιβάλλον, συνήθως μαθαίνει να είναι πιο παθητικός, να μην διεκδικεί εφόσον “ξέρει ότι δεν θα πάρει”. Στο μυαλό του κυριαρχεί ο φόβος της απόρριψης ενώ προσπαθεί σχεδόν σε όλη του τη ζωή να γίνει αποδεκτός από τους άλλους και πολλές φορές βαδίζει ικανοποιώντας τις επιθυμίες τους για να μην τον απορρίψουν. Βέβαια, εξαιρέσεις πάντα υπάρχουν, όπως άλλωστε σχεδόν στα πάντα!

Πώς μπορείς να διαχειριστείς την απόρριψη;
Δεν είναι και τόσο εύκολη η διαχείριση σε ένα άτομο που δεν έχει μάθει να το κάνει μέχρι τώρα. Παρόλα αυτά, δεν σημαίνει πως αν πάρει απόφαση να “δουλέψει” πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, δεν θα καταφέρει να τα πάει καλύτερα. Η βοήθεια ειδικού είναι απαραίτητη πολλές φορές στην επεξεργασία δύσκολων καταστάσεων, καθώς δεν είναι μία εύκολη διαδικασία. Αρκετές φορές, νομίζουμε πως έχουμε ξεφύγει από τα φαντάσματα του παρελθόντος, πέφτοντας και πάλι στην ίδια παγίδα! Το να ξεπεράσει κάποιος λοιπόν την απόρριψη εξαρτάται από τα βιώματά του, τους τρόπους αντιμετώπισης, τις εμπειρίες του, την ωριμότητά του…
Αν έμαθε κάποιος μέχρι τώρα να μεταφράζει το οτιδήποτε ως απόρριψη, αυτή είναι και η βασική του θεώρηση που -όσο κι αν δεν μου αρέσει να χρησιμοποιώ τη λέξη “πρέπει”, εδώ, επιβάλλεται! “Πρέπει” λοιπόν, να αναθεωρήσει το τι σημαίνει απόρριψη, να φέρει και πάλι στο παρόν πιθανές απορρίψεις και να δουλέψει με τα δυσφορικά συναισθήματα που τον “ταξιδεύουν” σε παρελθοντικές απορρίψεις. Χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει πως θα ανοίξει τραυματικές εμπειρίες ενώ ακόμη δεν είναι σε θέση να τις “κάνει κάτι”. Αντίθετα, χρειάζεται στήριξη και σιγά σιγά να δώσει μία πιο ρεαλιστική ερμηνεία, προσπαθώντας να αλλάξει γνωστικά σχήματα που τον καθηλώνουν.
Το ποιος είναι σήμερα χρειάστηκε να το “φτιάξει” τόσο χρόνο, όσα είναι τα χρόνια του. Δεν είναι εύκολο λοιπόν να πετάξουμε ή να “θάψουμε” κομμάτια μας. Αντίθετα, η προσπάθεια αποδοχής, εστιασμένης στο “εδώ και τώρα”, στο “ποιος είναι σήμερα”, αναγνωρίζοντας όλα εκείνα τα συναισθήματα και τις σκέψεις που τον δυσκολεύουν στη δική του αποδοχή εαυτού, μπορεί να φέρει πιο θετικά αποτελέσματα. Άλλωστε, μην ξεχνάμε πως δεν υπάρχει αλάθητος άνθρωπος. Μέσα από τα λάθη μας μαθαίνουμε και ωριμάζουμε, εξελισσόμαστε. Φτάνει να μην τα επαναλαμβάνουμε ξανά και ξανά.

Η αποδοχή και η αγάπη λοιπόν προς τον ίδιο τον εαυτό, σε συνδυασμό με ένα υποστηρικτικό περιβάλλον είναι τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσει κάποιος για να καταφέρει να ξεφύγει από τον φόβο της απόρριψης και να μην σαμποτάρει ο ίδιος τον εαυτό του.