Δεν μπορείς, δεν προλαβαίνεις ή δεν θέλεις. Αλλά παρόλα αυτά ακούς τον εαυτό σου να λέει “ναι” σε κάτι που σου ζητήθηκε. Και μετά πιέζεσαι, στρεσάρεσαι, δεν προλαβαίνεις πράγματα που πραγματικά έχεις ανάγκη. Τι συμβαίνει; Γιατί σε δυσκολεύει τόσο το να πεις “όχι”; Η ψυχοθεραπεύτρια Ελπίδα Μ. Παναγιωτουνάκου εξηγεί γιατί σου κοστίζει τόσο ένα “όχι” και τι μπορείς να κάνεις για να διορθώσεις τις ενοχές σου…
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Θεωρείς ότι σου είναι δύσκολο να πεις “όχι”, ενώ προσπαθείς πάντα να είσαι καλή και υποχωρητική με τους γύρω σου, ανεξαρτήτως κόστους; Άραγε κατά πόσο νομίζεις ότι επιτυγχάνεις να θέτεις όρια στις σχέσεις σου προστατεύοντας τον εαυτό σου, τις ανάγκες, αλλά και τις επιθυμίες σου; Είσαι κύριος του εαυτού σου ή αφήνεις τους άλλους να σε χειραγωγούν και να σου υποδεικνύουν τι πρέπει να κάνεις; Μήπως φροντίζεις να προλαμβάνεις τις ανάγκες των γύρω σου με αποτέλεσμα να είσαι διαρκώς με “τέρμα τα γκάζια” και ένα μυαλό που τρέχει; Τελικά, μήπως θεωρούνται αυτονόητα, από αυτούς που σε συναναστρέφονται, τα όσα κάνεις;
Πολλές φορές, προκειμένου να ικανοποιήσεις τις ανάγκες αυτών που αγαπάς, αλλά και για να προστατεύσεις τη σχέση σου μαζί τους, είναι πιθανό να αδυνατείς να πεις “όχι” παρόλο που αυτό θα ήταν η πρώτη σου επιλογή, εάν λειτουργούσες αβίαστα και δίχως ενοχές. Έχεις αναρωτηθεί γιατί συμβαίνει αυτό;
ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΠΕΙΣ “ΟΧΙ”
Οι συνηθέστεροι λόγοι για τους οποίος κάποιος δεν μπορεί να πει “όχι” είναι οι παρακάτω:
1. Είσαι δοτικός χαρακτήρας, με έντονη την επιθυμία να προσφέρεις και να βοηθάς αυτούς που αγαπάς, ακόμα κι όταν αυτό σημαίνει πως οι δικές σου προτεραιότητες θα μπούνε σε δεύτερη μοίρα.
2. Έχεις μεγαλώσει μαθαίνοντας πως είναι αγένεια να αρνείσαι στους άλλους αυτό που σου ζητούν, τη στιγμή που σου το ζητούν. Ίσως, μία από τις βασικές αρχές στην οικογένειά σου να ήταν: “Πρώτα οι άλλοι και μετά εσύ”.
3. Συνδέεις την αποδοχή με τη συνεχή ικανοποίηση των “θέλω” των άλλων. Φοράς το μανδύα του “καλού παιδιού” γιατί φοβάσαι την απόρριψη. Πιστεύεις πως εάν δεν είσαι χρήσιμη και απαραίτητη στους άλλους, θα σε εγκαταλείψουν, γιατί δεν θα σε έχουν ανάγκη.
4. Θεωρείς πως λέγοντας “όχι” θα οδηγηθείς σε σύγκρουση με τον άλλο, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή της σχέσης σας. Ο φόβος της μοναξιάς είναι αρκετός για να σε κάνει να καταπιέσεις τις πραγματικές επιθυμίες σου.
5. Δεν θέλεις να διαφοροποιηθείς από τις απόψεις των γύρω σου, γιατί νομίζεις πως έτσι δεν θα καταφέρεις να ενσωματωθείς στην ομάδα, πως δεν θα σε θέλει κανείς.
6. Επιθυμείς να μην κλείνεις την πόρτα σε τυχόν νέες ευκαιρίες. Αυτό ισχύει κυρίως στον επαγγελματικό τομέα. Ωστόσο, καλό θα ήταν να αναρωτηθείς εάν στην πραγματικότητα μπορείς να ανταπεξέλθεις αποτελεσματικά σε όλα όσα αναλαμβάνεις. Ποια ανάγκη σου προσπαθείς να καλύψεις δείχνοντας στους άλλους ότι είσαι ικανή για όλα;
Σίγουρα, κάποιες φορές είναι δύσκολο να καθορίσεις ποιες δραστηριότητες αξίζουν πραγματικά το χρόνο και την προσοχή σου. Πότε χρειάζεται να βάλεις νερό στο κρασί σου και πότε να διεκδικήσεις τα δικαιώματά σου. Ωστόσο, τελικά, αυτό που φαίνεται να έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το πώς θα αρνηθείς κάτι και όχι το γεγονός της άρνησης αυτό καθ’ αυτό. Άλλωστε, είναι φυσιολογικό να έχεις τις δικές σου προτεραιότητες και ανάγκες, όπως και κάθε άλλο άτομο. Το να λες “όχι” έχει να κάνει με το κατά πόσο σέβεσαι και εκτιμάς το χρόνο και το χώρο σου. Είναι δικαίωμά σου να λες “όχι” και δεν θα πρέπει να νιώθεις ενοχές για αυτό, αρκεί να έχεις αξιολογήσει καλά τα υπάρχοντα δεδομένα.
7 ΑΠΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΙΣ “ΟΧΙ”
1. Άκουσε προσεχτικά τι σου ζητείται δίχως να διακόπτεις το συνομιλητή σου. Σε περίπτωση που αξιολογήσεις ότι δεν θέλεις να πραγματοποιήσεις το αίτημά του, πες απλά “όχι”, με σταθερή και δίχως εκνευρισμό φωνή, επιδεικνύοντας αυτοπεποίθηση για την απόφασή σου.
2. Αξιολόγησε την κατάσταση. Εξέτασε τις υποχρεώσεις και τις προτεραιότητές σου. Αναρωτήσου εάν αυτό που σου ζητείται είναι ταυτόχρονα επείγον και σημαντικό. Εάν δεν είναι, άφησέ το για αργότερα.
3. Αποφάσισε δίχως ενοχές. Μην υποκύψεις σε ένα αίτημα μόνο και μόνο επειδή νιώθεις υποχρεωμένη να το κάνεις. Σε αυτήν την περίπτωση το μόνο που θα καταφέρεις είναι να επιβαρύνεις τον εαυτό σου με περισσότερο στρες.
4. Εξήγησε γιατί δεν μπορείς να ανταποκριθείς σε αυτό που σου ζητείται. Παραδείγματος χάριν: “Αυτήν τη στιγμή το πρόγραμμά μου είναι πιεσμένο και δεν προλαβαίνω. Θα μπορούσα όμως να σε εξυπηρετήσω το απόγευμα”. Απόφυγε τις περιττές δικαιολογίες. Δεν απολογείσαι μπροστά σε δικαστήριο! Είναι δικαίωμά σου να αρνηθείς. Εάν ο άλλος συνεχίζει να σε πιέζει θεωρώντας πως είσαι υπερβολική, βάλε ένα τέλος, λέγοντας για παράδειγμα: “Θεωρώ ότι σου εξήγησα πως έχουν τα πράγματα. Λυπάμαι, αλλά τώρα θα πρέπει να φύγω. Δεν έχω άλλο διαθέσιμο χρόνο αυτή τη στιγμή”.
5. Μην βιαστείς να απαντήσεις. Πάρε το χρόνο σου προκειμένου να αποφασίσεις τι είσαι διατεθειμένη να κάνεις. Είναι αρκετά σύνηθες να σου ζητάει κάποιος κάτι ξαφνικά. Δείξε του πως αυτήν τη στιγμή ασχολείσαι με κάτι άλλο που είναι σημαντικό για εσένα και έπειτα εξέφρασέ του τη διάθεσή σου να τον βοηθήσεις κάποια άλλη στιγμή στο μέλλον η οποία θα είναι πιο βολική. Παραδείγματος χάριν: “Αυτήν τη στιγμή δεν έχω χρόνο να σου μιλήσω στο τηλέφωνο, γιατί είμαι ήδη απασχολημένη. Επειδή δεν θα μπορέσω να σε ακούσω προσεχτικά, να σε καλέσω εγώ αργότερα;”
6. Δώσε εναλλακτικές λύσεις. Πολλές φορές αναλαμβάνοντας διαρκώς από μόνες μας συγκεκριμένες δραστηριότητες, οι άλλοι θεωρούν αυτονόητο πως κάθε φορά θα είμαστε εμείς εκεί για να τις διεκπεραιώνουμε. Όχι, βέβαια άδικα, αφού έτσι τους μαθαίνουμε. Δείξε, λοιπόν, στον άλλο (αλλά και στον εαυτό σου) πως τα πράγματα μπορούν να γίνουν και διαφορετικά. Παραδείγματος χάριν: “Δεν προλαβαίνω να σιδερώνω μέσα στην εβδομάδα. Εάν όμως βάζεις εσύ το πλυντήριο θα έχω τον απαραίτητο χρόνο όταν γυρίζω από τις δραστηριότητες των παιδιών”
7. Στήριξε με αποφασιστικότητα το “όχι” σου. Είναι σημαντικό να δείξεις στον άλλο πως εννοείς αυτό που του λες, γιατί έτσι θα καταλάβει πιο εύκολα τι είναι σημαντικό για σένα. Απόφυγε φράσεις, όπως: “Δεν νομίζω ότι θα μπορέσω, αλλά ας το δούμε…”, “Ίσως αργότερα να…”, Μπορεί εάν κάνω πρώτα το Χ να καταφέρω να τα συνδυάσω…”. Εάν αφήσεις περιθώρια αμφιβολίας, το πιθανότερο είναι ο συνομιλητής σου να θεωρήσει το “όχι” σου ως “ναι”
Σίγουρα το να πεις “όχι” δεν είναι καθόλου εύκολο, ειδικά εάν έχεις μάθει να λες συνεχώς “ναι”. Ωστόσο, εάν μάθεις να λες “όχι” θα δεις πως η ζωή σου θα γίνει πιο απλή, θα έχεις περισσότερο χρόνο για τον εαυτό σου, θα βιώνεις μεγαλύτερη ικανοποίηση γιατί θα ασχολείσαι με αυτά που είναι πραγματικά ουσιαστικά για σένα, ενώ ταυτόχρονα θα αρχίσεις να διαχειρίζεσαι πιο αποτελεσματικά το στρες της καθημερινότητας.
“Βεβαιώσου πως όταν λες “ναι” στους άλλους, δεν λες “όχι” στον εαυτό σου…”
(Paulo Coelho)
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ