Μήπως σαμποτάρεις τον εαυτό σου και την ευτυχία σου;

Κι όμως, μερικές φορές βάζουμε μόνες μας τρικλοποδιά στον εαυτό μας. Αυτοσαμποτάζ λέγεται και η Μαρούσα Πολυκανδριώτη, Συστημική – Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια, γράφει για αυτό. Εννοείται ότι μας δίνει και τις απαραίτητες συμβουλές…

Ποιο είναι το προσωπικό νόημα που έχει για τον καθένα από εμάς η ευτυχία; Ας παρατηρήσουμε τη ζωή μας και ας αναρωτηθούμε: Είμαι ευτυχισμένη; Τι θα ήθελα για να είμαι περισσότερο ευτυχισμένη; Τι μπορώ να κάνω για αυτό; Μήπως υπάρχει μέσα μου ένα κομμάτι που με απομακρύνει από τα θέλω μου και σαμποτάρει την ευτυχία μου; Το αυτο-σαμποτάζ είναι μία συμπεριφορά που μας κρατάει πίσω και μας εμποδίζει να αποκτήσουμε χαρά στη ζωή ή να πετύχουμε αυτό που επιθυμούμε.

Μοιάζει σαν κάτι να φρενάρει την προσπάθειά σου να κάνεις το καλύτερο, σαν κάτι να σε σταματάει από το να εξελιχθείς, να σε αποτρέπει να επιτύχεις όλα όσα θα μπορούσες ή να απολαύσεις όλα αυτά που έχεις.

Γιατί το κάνουμε;
Μπορεί να είναι για εμάς μία οικεία συμπεριφορά, εάν έχουμε μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον όπου οι γονείς μας υποτιμούσαν τον εαυτό τους και δεν κυνηγούσαν τα όνειρα τους.
Επιπλέον το αυτοσαμποτάζ εκφράζει μια εσωτερική σύγκρουση που υπάρχει ανάμεσα στις συνειδητές και τις ασυνείδητες επιθυμίες μας. Αποτελεί μέρος ενός μηχανισμού άμυνας που εξυπηρετεί στο να μας προστατεύει από την απογοήτευση, το άγχος και από άλλες δυσάρεστες καταστάσεις που δημιουργούνται κατά την προσπάθεια επίτευξης στόχων.

Με ποιους τρόπους σαμποτάρουμε τον εαυτό μας;
Το αίσθημα του ανικανοποίητου: Τα άτομα που βιώνουν αυτό το συναίσθημα δεν είναι ποτέ ικανοποιημένα, μπορεί να προσπαθούν να επιτύχουν έναν στόχο που θεωρούν σημαντικό και μόλις τα καταφέρνουν να θέτουν αμέσως τον επόμενο χωρίς να επιτρέπουν στον εαυτό τους να ευχαριστηθεί το επίτευγμα τους. Είναι αυστηροί και επικριτικοί με τους ίδιους και με τους άλλους, βιώνουν έντονη πίεση για να τα καταφέρουν, δεν χαλαρώνουν, δεν αφιερώνουν χρόνο στην αυτοφροντίδα τους με αποτέλεσμα να εξαντλούνται σωματικά και ψυχικά. Μπορεί να κάνουν κάποιες από τις παρακάτω σκέψεις: «Ποτέ δεν είμαι απόλυτα ικανοποιημένος, πρέπει όλα να βρίσκονται σε απόλυτη τάξη στη ζωή μου», «τίποτα από όσα κάνω δεν είναι αρκετά καλό», «θα μπορούσα να τα πάω καλύτερα», «δεν μου μένει χρόνος να χαλαρώσω», «οι προσωπικές μου σχέσεις δεν είναι ικανοποιητικές» κ.ά.

Εστιάζεις στο φόβο: Ο φόβος μάς παγώνει, μας παραλύει, μας εμποδίζει να αναλάβουμε δράση. Είναι μία παραπλανητική φωνή που μας αποθαρρύνει από να κυνηγήσουμε τις επιθυμίες μας και μας κρατάει στάσιμους. Υπάρχουν πολλοί φόβοι μέσα μας: ο φόβος της απόρριψης, ο φόβος της αποτυχίας, ο φόβος του άγνωστου, ο φόβος της μοναξιάς. Μπορεί να ακούγεται παράδοξο, αλλά ένας συχνός φόβος είναι ο φόβος της επιτυχίας, το μυαλό λέει: “Αν πετύχω, τι θα συμβεί; Θα με συμπαθούν; Θα με αποδέχονται; Θα με αγαπούν αν καταφέρω αυτό που ονειρεύομαι; Μήπως αυτό με οδηγήσει σε μια αλλαγή των ισορροπιών γύρω μου που δεν είμαι έτοιμος να διαχειριστώ;” Εάν στην οικογένεια καταγωγής μου δεν τα κατάφεραν και κυριαρχούσε η απογοήτευση και η θλίψη εγώ πώς θα τολμήσω να κάνω κάτι τέτοιο; Αν πετύχω πώς θα συνδέομαι μαζί τους; Πού θα ανήκω;

Αναβλητικότητα: Θα κάνω αυτό όταν θα είμαι έτοιμος… όχι τώρα… Περιμένουμε να έρθει η κατάλληλη στιγμή, για να κάνουμε ένα καινούριο βήμα. Η αλήθεια είναι πως δεν θα είσαι ποτέ έτοιμη να ξεκινήσεις, αν περιμένεις να νιώσεις έτοιμη. Η απόλυτη ετοιμότητα είναι ένας μύθος που σε κρατά δεμένη και σε καθυστερεί από το να προχωρήσεις.

Δεν πιστεύεις ότι αξίζεις: Υπάρχει ένα κομμάτι μέσα σου που λέει, αυτό δεν είναι για σένα, δεν το αξίζεις, δεν μπορείς να τα καταφέρεις. Εάν έχουμε μεγαλώσει μέσα σε ένα οικογενειακό πλαίσιο όπου δε μας εμπιστεύονταν, μας έλεγαν ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε και οι άλλοι είναι καλύτεροι τότε διαμορφώνουμε αυτή την εικόνα για τον εαυτό μας και τείνουμε να την αναπαράγουμε στην ενήλικη ζωή μας. Συνεπώς, πριν καν δοκιμάσουμε, μειώνονται οι προσδοκίες από τον εαυτό μας και τα κίνητρα μας για να προσπαθήσουμε. Έτσι δημιουργείται μία αυτοεκπληρούμενη προφητεία: Δεν πιστεύω ότι αξίζω – δεν τολμάω να διεκδικήσω – απογοητεύομαι.

Τι μπορείς να κάνεις για να βοηθήσεις τον εαυτό σου;
Παρατήρησε: Εστίασε στο να παρατηρήσεις τις συμπεριφορές με τις οποίες σαμποτάρεις τους στόχους σου: Ποιες σκέψεις και συναισθήματα υπάρχουν από πίσω; Με ποιες συμπεριφορές – ενέργειες που σε συμφέρουν και σε βοηθούν θα μπορούσες να τις αντικαταστήσεις;

Καλλιέργησε τον εσωτερικό σου φροντιστή: Καλλιέργησε μία υποστηρικτική εσωτερική φωνή. Μίλησε στον εαυτό σου σαν να είσαι ένας καλός γονιός, φροντιστικός. Τι θα σου έλεγε; Πώς θα σε βοηθούσε;

Μικρά βήματα: Οι αλλαγές γίνονται σταδιακά. Μόλις προσδιορίσεις τις αλλαγές που θέλεις να κάνεις, επικεντρώσου σε ένα μόνο πράγμα, θέτοντας ρεαλιστικούς στόχους. Κάνοντας μικρά βήματα κάθε φορά, θα χτίσεις πιο αργά αλλά με σταθερότητα. Ξεκίνα ανεβαίνοντας το πρώτο σκαλοπάτι, ακόμα και αν δε βλέπεις όλη τη σκάλα που θα σε οδηγήσει στον στόχο σου.

Παρέα με τον φόβο: Όταν κάνουμε καινούρια πράγματα, βγαίνουμε από τη ζώνη άνεσης μας και συχνά ο φόβος για το άγνωστο παραμένει. Ο καλύτερος τρόπος να τον αντιμετωπίσεις είναι να τον αποδεχτείς, χωρίς να τον πολεμάς. Να τον πάρεις παρέα και να συνεχίσεις προς τον δρόμο που επιθυμεί η ψυχή σου.