Η αξιοπρέπεια στη σχέση… Πόσο πολύτιμη είναι; Τι σημαίνει;

Αν όχι εσύ η ίδια, τότε σίγουρα θα έχεις μια φίλη, που κάποια στιγμή, για κάποιον έρωτα, έχασε το μέτρο, τα όρια, την ψυχραιμία, τον εαυτό της, την αξιοπρέπειά της για μια σχέση. Η Ντόρα Μίνου, ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια (ενηλίκων, ζεύγους & οικογένειας) γράφει σήμερα για την αξιοπρέπεια στη σχέση. Ο λόγος στην ειδικό…

Ο όρος αξιοπρέπεια είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό. Η αξιοπρέπεια είναι η ασπίδα μας απέναντι στο ενδεχόμενο της οποιασδήποτε ψυχοσυναισθηματικής παραβίασης. Εμπεριέχει το ήθος, τις αξίες και τις αντιλήψεις μας που δομούν τη μοναδικότητά μας, τη στάση ζωής μας, ενώ παράλληλα βοηθά τόσο στο να θέτουμε τα όριά μας όσο και να μην παραβιάζουμε τα όρια των άλλων.

Πολλές φορές ακούμε ότι ο έρωτας σε ισοπεδώνει, δεν έχει φραγμούς, δεν έχει κρατήματα, παρασύρεσαι και αφήνεσαι στα “χέρια του” και όπου σε πάει. Σίγουρα αυτό συνεπάγεται πολλές φορές με το πάθος και την παρόρμηση …όμως δεν χρειάζεται να τα συγχέουμε αυτά τα δύο με την έννοια της αξιοπρέπειας. Το να αφήνεσαι να ζήσεις την εμπειρία, να ακολουθήσεις το συναίσθημα, να είσαι αυθόρμητος, δεν προϋηποθέτει να μηδενίσεις τον εαυτό σου, να παραβιάσεις τις ανάγκες και τις πεποιθήσεις σου, να χάσεις τον αυτοσεβασμό και την αυθεντικότητά σου, να ταυτιστείς και να προσαρμοστείς στα πρέπει και τις επιθυμίες του άλλου.

Οι σχέσεις αναπτύσσονται και ωριμάζουν μέσα από ένα συνεχόμενο πάρε – δώσε. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται σίγουρα ισοτιμία μεταξύ των δύο, αποδοχή και αναγνώριση των διαφορών, και σεβασμός σε αυτές τις διαφορές που αναδεικνύονται στο μαζί. Όταν αρχίζεις να κάνεις εκπτώσεις όλο και περισσότερο στον εαυτό σου, δίνεις συνεχώς το περιθώριο στον άλλο να παραβιάζει όλο και περισσότερο τα όριά σου, να απλώνεται σε σχέση με τις δικές του ανάγκες και να παραγκωνίζει τις δικές σου, γίνεσαι όλο και πιο “μικρός” σε αυτήν τη σχέση. Μέχρι που φτάνεις στο σημείο να καταλάβεις ότι χάνεις την ταυτότητά σου, μηδενίζεσαι, χάνεις τον αυτοσεβασμό και την αυτοεκτίμησή σου. Με λίγα λόγια νιώθεις ότι χάνεις την αξιοπρέπειά σου, και το χειρότερο είναι ότι και η σχέση αποδυναμώνεται γιατί λείπει το μισό της, δηλαδή λείπεις εσύ.

Η λανθασμένη πεποίθηση ότι δείχνω την αγάπη μου στον άλλο εστιάζοντας μόνο στις δικές του ανάγκες και απαιτήσεις είναι ένας κακός σύμβουλος που σιγά σιγά μπορεί να σε καταρρακώσει και ουσιαστικά να χάσεις την πραγματική επαφή με τον εαυτό σου.

Η αγάπη δεν δέχεται εκβιασμούς, ούτε χειριστικότητα. Η πραγματική αγάπη έχει αποδοχή, ευγένεια, σεβασμό, μοίρασμα, νοιάξιμο και φροντίδα. Παραδίδομαι άνευ όρων στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του άλλου υπερβαίνοντας τα όρια και τις αντοχές μου, σημαίνει ότι υποτιμώ την ίδια μου την ύπαρξη, αγνοώ τον εαυτό μου και είμαι επιρρεπής να συνάπτω εξαρτητικές σχέσεις και να υποτιμώ το ρόλο και την αυτοαξία μου μέσα στη σχέση.

Οι επιτυχημένες σχέσεις θέλουν ευχαριστημένους και τους δύο συντρόφους. Χρειάζεται να υπάρχει αρμονία ώστε να μην ικανοποιείται μόνο η μία πλευρά. Αυτό σίγουρα θα λειτουργήσει συσσωρευτικά και πλέον το κενό ανάμεσα στο ζευγάρι θα είναι αγεφύρωτο.

Πολλές φορές νιώθουμε συναισθηματικά ευάλωτοι στις διαπροσωπικές μας σχέσεις και αυτό είναι αναμενόμενο, όταν αγαπάμε γινόμαστε ευέλικτοι, ωστόσο απέχει η ευελιξία από την συρρίκνωση ή και την υποτίμηση των δικών μας αναγκών.

Τα όρια, δεν είναι εγωιστικά, είναι προσωπική φροντίδα και υπεράσπιση της αξιοπρέπειας. Είναι ο τρόπος να αναδεικνύεις το χώρο και το χρόνο σου μέσα στη σχέση αλλά είναι και η πυξίδα που οδηγεί τον άλλο ώστε να συμπορεύεται μαζί σου και να υπολογίζει τον τρόπο και τη συμπεριφορά του δίπλα σου. Γιατί έχεις υπόσταση και δεν γίνεσαι η σκιά του συντρόφου σου στη σχέση.

Η πραγματική αγάπη ξεκινά από την αγάπη για τον εαυτό μας. Δεν μπορώ να αγαπήσω και να αγαπηθώ χωρίς αυτήν την βασική προϋπόθεση. Σίγουρα τα προσωπικά βιώματα του καθενός έχουν εξέχοντα ρόλο στην εδραίωση της αξιοπρέπειας και στην υπεράσπιση των πρέπει και των θέλω που έχουμε δομήσει τη ζωή μας.

Η αυτοαξία δεν είναι διαπραγματεύσιμη στις σχέσεις. Σε μία σχέση που δεν υπάρχει ισοτιμία, που ο ένας δίνει και ο άλλος παίρνει κατά κανόνα, έχουμε ευθύνη. Δεν είναι θέμα του άλλου η καταπάτηση της αξιοπρέπειας, είναι κατά κύριο λόγο θέμα δικό μας η προστασία και η αγάπη του εαυτού μας. Είμαι αξιοπρεπής σημαίνει ότι δεν κάνω εκπτώσεις σε αυτά που μου αναλογούν και δικαιούμαι από την ίδια την σχέση.

Να θυμάστε…
Ο αξιοπρεπής ακόμη κι όταν τελειώσει μία σχέση, όσο κι αν έχει πληγωθεί, θα αποδεχτεί την εξέλιξη, ή ακόμη και την επιλογή του άλλου να φύγει, και θα αποχωρήσει. Γιατί μία σχέση που τελειώνει δεν έχει νόημα να συντηρείται και να υποφέρουν και οι δύο όλο και περισσότερο ακροβατώντας στο κενό και στην ψευδαίσθηση ότι θα αλλάξει με το χρόνο.
Η αξιοπρέπεια εμπεριέχει ανιδιοτέλεια… Το να επιμένω προσκολλημένος σε μία σχέση που δεν έχει πλέον να δώσει κάτι, είναι εγωιστικό και πολλές φορές είναι ένδειξη εξάρτησης και “παθολογίας” που καταλήγει σε προσωπική απαξίωση. Δεν λειτουργεί με ίντριγκες και χειριστικότητα, δεν θα τον δεις να κάνει θόρυβο γιατί ξέρει την αξία του, σέβεται και εκτιμά τις διαφορές που τον χωρίζουν από τον άλλο, όπως ακριβώς σέβεται και εκτιμά αυτά που τον ενώνουν.