Η δύναμη του Sisterhood: Γιατί όταν οι γυναίκες στηρίζουν γυναίκες γίνονται ασταμάτητες

«Σε αγαπώ σαν αδελφή μου». Πόσες φορές έχεις πει και εσύ, άραγε, στην κολλητή σου αυτή τη φράση. Και το καλύτερο είναι το ότι την εννοούσες βαθιά, κάθε λέξη της και κάθε νοήμα της.

Στα αγγλικά το ονομάζουν «Sisterhood», ένας όρος που με την αυστηρή του έννοια υποδηλώνει τη συγγενική σχέση ανάμεσα σε δύο αδελφές. Η συγκεκριμένη λέξη μετράει πολλούς αιώνες ζωής και εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα αγγλικά λεξικά κάποια στιγμή στα τέλη του 14ου αιώνα, όταν η λέξη “sisterhood” κάνει για πρώτη φορά την εμφάνιση της προερχόμενη από τη λέξη “susterhede”. H οποία στην αγγλικη γλώσσα της εποχής εκείνης σήμαινε «η κατάσταση του να είσαι ή να έχεις μία αδελφή ή να βρίσκεσαι σε μία αδελφική σχέση». Καταλαβαίνεις οπότε πως ακόμα και τόσο παλιά ο όρος είχε μία χρειά που ξέφευγε από την αυστηρά συγγενική διάσταση των πραγμάτων. Αργότερα, τον 15ο αιώνα η λέξη “sisterhood” απέκτησε διάσταση θρησκευτική, υποδηλώνοντας ομάδες αδελφών, ατόμων, δηλαδή, με κοινά θρησκευτικά πιστεύω. Ενώ τον 16ο πια αιώνα η λέξη αποκτά για πρώτη φορά μία εντελώς ξεχωριστή χρειά. Την αίσθηση ότι «οι γυναικές έχουν μεταξύ τους συγκεκριμένα κοινά χαρακτηριστικά και κοινές ικανότητες και κλήσεις».

Σήμερα, σύμφωνα με το λεξικό Merriam-Webster η έννοια του “Sisterhood”, για το οποίο κατά πάσα πιθανότητα βλέπεις συχνά να γίνεται λόγος σε ένα σωρό άρθρα στο διαδίκτυο, μπορεί να οριστεί με τρείς τρόπους:

H συνθήκη του να έχεις μία αδελφή, είτε εξ’ αίματος είτε θετή

Μία θρησκευτική κοινότητα ή μία αυστηρά κλειστή ομάδα ατόμων

Η αλληλεγγύη μεταξύ των γυναικών που μοιράζονται κοινές συνθήκες ζωής, εμπειρίες, προβλήματα και ανησυχίες.

Είναι, όμως, αυτή η αλληλεγγύη πανταχού παρούσα;

Έρευνα που έλαβε χώρα στο πανεπιστήμιο του Rochester σημειώνει πως το «Sisterhood αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για να τερματιστούν οριστικά οι ανισότητες των δύο φύλων, αλλά και ο σεξισμός». Παρόλα αυτά, οι μελετητές υποστήριζουν πως πολλές γυναίκες, και όχι μόνο άνδρες, εξακολουθούν να συμπεριφέρονται με σεξιστικό τρόπο απέναντι σε άτομα του ίδιου φύλου, προσπαθώντας να υποτιμήσουν η μία την άλλη. Κάτι που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη βαθύτερη σημασία του «Sisterhood» που δεν είναι άλλη από τη συνεχή στήριξη που οφείλουμε να παρέχουμε στις γυναίκες του άμεσου περιβάλλοντος μας. Από την επιτακτική ανάγκη να πλησιάσουμε πραγματικά τις άλλες γυναίκες γύρω μας, παύοντας να τις βλέπουμε ανταγωνιστικά.

Μία παλιά ιστορία

Είναι πλέον βέβαιο, αν και οι ιστορικοί δεν μπορούν να προσδιορίσουν πότε ακριβώς ο όρος “Sisterhood” μπήκε στη ζωή μας με τη μορφή που έχει σήμερα, πως οι ρίζες του βρίσκονται πολύ πίσω, στα κινήματα απελευθέρωσης των γυναικών, τα οποία βοήθησαν καθοριστικά στη θέσπιση σημαντικών δικαιώματων που εμείς, οι σημερινές γυναίκες, ίσως θεωρούμε ως δεδομένα στις μέρες μας. Φυσικά, συμπεριλαμβάνεται η θέσπιση του εκλογικού δικαιώματος των γυναικών, όπως και το δικαίωμα τους στην εργασία.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 μία σειρά συνεδρίων που έγιναν στη Μεγάλη Βρετανία από γυναίκες για τις γυναίκες εστίασαν στην άμεση ανάγκη για αλλαγή, ζητώντας αδιαπραγμάτευτα ίσες αμοιβές, ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση και την εργασία, δωρεάν αντισύλληψη και άμβλωση, δωρεάν κρατικούς παιδικούς σταθμούς, νομική και οικονομική ανεξαρτησία για όλες τις γυναίκες, το δικαίωμα σε μία αυτοπροσδιοριζόμενη σεξουαλικότητα και την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των ομόφυλων γυνακών. Σε μεταγενέστερα συνέδρια που έλαβαν χώρα από τις ίδιες ακτιβιστικές ομάδες τέθηκαν ακόμα τα ζητήματα της ελευθερίας των γυναικών από τον εκφοβισμό, από τη χρήση βίας και απ΄΄ο τον σεξουαλικό εξαναγκασμό, με τις γυναίκες πλέον να ζητούν ανοικτά να αλλάξει το νομικό σύστημα που προστέτευε την ανδρική κυριαρχιά και την επιθετικότητα.

Μία «λευκή» υπόθεση που έγινε πέρα για πέρα οικουμενική

Αν και αρκετά από τα αιτήματα που έθεσαν εκείνες οι γυναίκες, πίσω στο 1970, δεν έχουν βρει ακόμα δικαίωση τόσες δεκαετίες μετά, ενώ σε πολλά κράτη του κόσμου δεν είναι καν υπό συζήτηση, είναι πλέον ξεκάθαρο πως μία μεγάλη, ενωμένη ομάδα γυναικών είναι σχεδόν αδύνατον να χάσει.

Μπορεί όλη η φιλοσοφία και οι στοχασμοί του «Sisterhood» να ξεκίνησαν ως μία πολυτέλεια των λευκών αστών που είχαν τον χρόνο και τη δυνατότητα να επενδύσουν σε τέτοιου είδους αναζητήσεις, ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου εξελίχθηκαν σε κάτι πολύ πιο συνολικό, σε μία μεγάλη αγκαλιά που φτιάχτηκε για να αγκαλιάσει και να δώσει θάρρος και δύναμη σε όλες τις γυναίκες αυτού του κόσμου. Από τις γυναίκες της εργατικής τάξης που έπρεπε να εργάζονται ατελείωτες ώρες καθημερινά μέχρι τις μαύρες γυναίκες σε κάθε χώρα του πλανήτη, από τις τρανς, τις σεξεργάτριες και τις πιο εύπορες μέχρι εκείνες που δεν τελείωσαν ποτέ το σχολείο και εκείνες που αποφοίτησαν από το πανεπιστήμιο, το Sisterhood καλεί όλες τις γυναίκες να αγαπήσουν η μία την άλλη με πάθος και συνέπεια. Οτιδήποτε άλλο είναι, σύμφωνα με μελετητές και ιστορικούς, μία μεγάλη γροθιά στο στομάχι του φεμινιστικού κινήματος.

Από το χθες στο σήμερα

Αν υπάρχει μία μόνο λέξη την οποία να μπορούμε και να πρέπει να βάλουμε σήμερα δίπλα στη λέξη «Sisterhoood» τότε αυτή δεν είναι άλλη από τη λέξη «συμπερίληψη». Μία υπόθεση που ξεκίνησε, δικαιολογημένα, από λίγες αφορά πλέον εκατομμύρια γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο. Μας αφορά όλες. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα οι φεμινιστικές ομάδες του σήμερα επικεντρώνονται περισσότερο από ποτέ στη βία κατά των γυναικών, στην πορνογραφία, στις σεξεργάτριες, στην εκπροσώπηση των γυναικών στα μέσα ενημέρωσης, στη φτώχεια, στην εκπαίδευση και στην ισότητα, αφού όλα αυτά είναι καίρια θέματα που εμφανίζονται περισσότερο τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα.

Ακόμα ένα εξαιρετικό παράδειγμα της μεγάλης δύναμης του «Sisterhood» είναι το #MeTooMovement, το οποίο ιδρύθηκε από τη μαύρη Αμερικανίδα ακτιβίστρια Tarana Burke και παρέχει έναν ασφαλή χώρο για όλες τις γυναίκες να συναντηθούν και να υποστηρίξουν η μία την άλλη μέσα από τις προσωπικές τους εμπειρίες σεξουαλικής βίας. Αντίστοιχα, το κίνημα #SayHerName επιδιώκει να προβάλει ιστορίες μαύρων γυναικών που έχουν πέσει θύματα αστυνομικής βίας και βίας γενικότερα, στα ΜΜΕ τα οποία παραδοσιακά αδιαφορούν για θύματα βίας και κακοποίησης που δεν προέρχονται από τις κοινότητες των λευκών. Δεν πρόκειται απλά για μία προσπάθεια στήριξης των γυναίκων. Πρόκειται για μία διαρκή προσπάθεια κατάρριψης προβληματικών στερεοτύπων ολόκληρων αιώνων, η οποία σιγά – σιγά φαίνεται πως αποδίδει πραγματικούς καρπούς.

Εννοείται πως πρέπει να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε καθημερινά για την ισότητα και για τα αδιαπραγμάτευτα δικαιώματα μας. Όπως γράφει χαρακτηριστικά η ακτιβίστρια Paula Escobar Chavarría «Είναι η εποχή της αδελφότητας. Η δύναμη της συνεργασίας, της γενναιοδωρίας, του θαυμασμού και της υποστήριξης μεταξύ των γυναικών. Γατί οι εμπειρίες κάθε γυναίκας, ειδικά αυτές που είναι άδικες και θλιβερές, δεν είναι ατομικές, αλλά συλλογικές. Περισσότερο από ποτέ, τα προσωπικά ζητήματα είναι πολιτικά όταν σκεφτόμαστε τις προκλήσεις του φύλου. Το πνεύμα της αδελφοσύνης θα μας οδηγήσει στην επιτυχία και πιο σημαντικό από αυτό, στην εμπειρία της κοινής και συλλογικής επιτυχίας».

Κεντρική φωτογραφία και φωτογραφίες άρθρου: iStock