Με ποια κριτήρια επιλέγουμε σύντροφο; Γιατί κάποια ζευγάρια μοιάζουν μεταξύ τους;

Η ψυχοθεραπεύτρια Μαρίνα Μόσχα γράφει για τα χαρακτηριστικά που μας οδηγούν στην επιλογή συντρόφου και εξηγεί γιατί τείνουμε να επιλέγουμε εκείνους που μας μοιάζουν…

Διάφορες έρευνες έχουν καταλήξει στο ότι υπάρχουν κάποιοι λόγοι για τους οποίους επιλέγουμε έναν σύντροφο, λόγοι που κυρίως έχουν να κάνουν με αυτό που σε εμάς φαίνεται πιο οικείο. Πόσο πιο οικείο λοιπόν μπορεί να υπάρχει πέρα από τα χαρακτηριστικά του δικού μας προσώπου, του προσώπου των γονιών μας ή κάποιων σωματικών μας χαρακτηριστικών; Αυτά έχουν μελετήσει διάφοροι ερευνητές προσπαθώντας να καταλάβουν και να ερμηνεύσουν με ποια κριτήρια κάνουμε την επιλογή συντρόφου στην πορεία της ζωής μας.

Ας δούμε κάποια από τα συμπεράσματα αυτά και λόγους για τους οποίους πολλά ζευγάρια μοιάζουν μεταξύ τους…
1. Έχουμε την τάση να δείχνουμε μεγαλύτερη προτίμηση σε άτομα που πιστεύουμε πως ανήκουν στην ίδια “ομάδα” με εμάς, όπως για παράδειγμα, ανήκουν στην ίδια κουλτούρα, φυλή, θρησκεία κ.λ.π. Η αντίληψη της ομοιότητας με τον άλλον και της αντιληπτής φυσικής ελκυστικότητας φαίνεται να επηρεάζουν τον τρόπο που επιλέγουμε σύντροφο, σύμφωνα με έρευνες.

2. Εγωισμός. Αρκετές μελέτες υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι έλκονται κυρίως από άτομα που τους θυμίζουν το δικό τους πρόσωπο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η έλξη αυτή λειτουργεί σε ασυνείδητο επίπεδο, όπου οι συμμετέχοντες στην έρευνα βρήκαν τις μορφές που μοιάζουν με το εαυτό τους -με το δικό τους πρόσωπο, πιο ελκυστικές σεξουαλικά.

3. Αποτέλεσμα εξοικείωσης. Οι άνθρωποι μπορεί να προτιμούν εκείνους που τους μοιάζουν λόγω του φαινομένου της οικειότητας ή της τάσης να έλκονται από οικεία ερεθίσματα. Όταν είμαστε εκτεθειμένοι σε ένα συγκεκριμένο ερέθισμα ξανά και ξανά, τείνουμε να μας αρέσει περισσότερο λόγω της μεγαλύτερης ευκολίας επεξεργασίας στο μυαλό μας, όπου το εύκολο σημαίνει ότι κάτι είναι και πιο ευχάριστο.

4. Θεωρία παιγνίων. Στη φύση υπάρχει μία τάση για ισορροπία, έτσι ακριβώς συμβαίνει και με την επιλογή συντρόφου. Οι ερευνητές προσπάθησαν να εξετάσουν δύο δυνάμεις της επιλογής συντρόφου -την επιλογή των “καλών γονιδίων” (π.χ. προτίμηση για το καλύτερο) και το “όμοιο με τον εαυτό” (π.χ. προτίμηση για ομοιότητα με τον εαυτό).

5. Σεξουαλική αποτύπωση. Εκτός από την προτίμηση σε πρόσωπα που μοιάζουν με το δικό τους πρόσωπο, οι άνθρωποι μπορεί εν αγνοία τους να αναζητούν ένα πρόσωπο που μοιάζει με εκείνο του γονιού τους. Οι ερευνητές προτείνουν ότι τα μικρά παιδιά μπορούν να μάθουν πώς θα πρέπει να είναι ένας επιθυμητός σύντροφος μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται σεξουαλική αποτύπωση -δηλαδή, οι γονείς μπορούν να διαμορφώσουν στα παιδιά τους το πώς θα πρέπει να είναι ο μελλοντικός τους σύντροφος.

6. Συναισθηματική εγγύτητα με τους γονείς. Είναι σημαντικό ότι δεν προτιμούν όλοι συντρόφους που μοιάζουν με τον εαυτό τους ή τους γονείς τους. Μελέτες έχουν βρει μεμονωμένες διαφορές σε αυτές τις προτιμήσεις. Παρατηρήθηκε ότι τα άτομα που είναι κοντά συναισθηματικά στους γονείς τους μπορεί να είναι επιρρεπή σε σεξουαλικές αποτυπώσεις (με τον γονέα ως μοντέλο) όταν πρόκειται για την εμφάνιση των συντρόφων τους.

7. Παρόμοιες κοινωνικές κρίσεις. Μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι λόγοι γύρω από το τι είναι αυτό που ελκύει δύο άτομα που μοιάζουν στο πρόσωπο ή σωματικά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αντιληπτή ομοιότητα του προσώπου προέβλεπε την πιθανότητα σχέσης και τη δημιουργία ζευγαριού. Οι άνθρωποι μπορεί να ζευγαρώσουν με άτομα που τους μοιάζουν επειδή έχουν παρόμοιες προσωπικότητες λόγω της κρίσης των άλλων, επειδή δηλαδή οι άλλοι άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουν παρόμοιες προσωπικότητες εφόσον μοιάζουν εξωτερικά, άρα η ομοιότητα αυτή προβλέπει τη συζυγική ικανοποίηση.

8. Ο σωματότυπος είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας ομοιότητας. Στην πραγματικότητα, μελέτες συμπέραναν ότι οι σύζυγοι έχουν παρόμοιο δείκτη μάζας σώματος, βάρος και ύψος. Αυτή η ομοιότητα στον σωματότυπο μπορεί να προκύψει από προτιμήσεις για άτομα που είναι παρόμοια ή από κοινούς τρόπους ζωής (στην περίπτωση του βάρους). Φυσικά, εύκολα καταλαβαίνουμε πως ο κοινός τρόπος ζωής μπορεί να οδηγήσει τους δύο συντρόφους σε παρόμοιο σωματικό βάρος, καθώς στην πορεία του χρόνου αποκτούν παρόμοιες καθημερινές συνήθειες, συμπεριλαμβάνοντας και την διατροφή, για παράδειγμα, μπορεί να κάθονται να δουν μία ταινία έχοντας μπροστά τους φαγητό ως προϋπόθεση.

9. Ενσυναίσθητος μιμητισμός. Συνήθως τα ζευγάρια δεν μοιάζουν πραγματικά μεταξύ τους -μέχρι να περάσουν αρκετά χρόνια μαζί. Οι ερευνητές συνέλεξαν εικόνες συζύγων ως νεόνυμφων και 25 χρόνια αργότερα. Διαπίστωσαν ότι οι σύζυγοι μοιάζουν περισσότερο στην εμφάνιση με την πάροδο του χρόνου και ότι αυτή η αύξηση της ομοιότητας προέβλεπε καλύτερη ποιότητα σχέσης. Πρότειναν ότι οι σύζυγοι (ειδικά εκείνοι που είναι κοντά ο ένας στον άλλο) μπορεί να συγκλίνουν στα χαρακτηριστικά του προσώπου μέσω της μιμητικής ενσυναίσθησης. Δηλαδή, μέσω της ενσυναίσθησης του ενός για τον άλλον, τα ζευγάρια μπορεί να αισθάνονται παρόμοια συναισθήματα και να κάνουν παρόμοιες εκφράσεις του προσώπου, που στη συνέχεια πιθανά να οδηγήσει σε παρόμοια μυϊκή δομή του προσώπου (ρυτίδες/μοτίβα γήρανσης) όταν συμβιώνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.