Μήπως έχεις σύνδρομο κατωτερότητας και δεν το ξέρεις; Μήπως αδικείς τον εαυτό σου;

Μπορεί να είναι σαφές, μπορεί και όχι. Μπορεί να μας ταλαιπωρεί και μπορεί να μην το έχουμε πάρει καν χαμπάρι. Οι άνθρωποι είμαστε “περίεργα φρούτα”. Οπότε ναι, μπορεί ακόμα και πίσω από υπεροπτικές, επιθετικές συμπεριφορές να κρύβεται ακριβώς το αντίθετο. Το σύνδρομο κατωτερότητας. Και φυσικά για αυτό θα μας μιλήσει η ειδικός. Η ψυχοθεραπεύτρια Μαρίνα Μόσχα μας εξηγεί όλα όσα πρέπει να λάβουμε υπόψην μας…

“Έχει σύνδρομο κατωτερότητας!” λέμε πολύ εύκολα κάποιες φορές. Τι είναι όμως αυτό το σύνδρομο; Πως λειτουργεί κάποιος όταν νιώθει κατώτερος;

Μιλώντας για το σύνδρομο κατωτερότητας λοιπόν, εννοούμε την έντονη αίσθηση προσωπικής ανεπάρκειας και κατωτερότητας. Την τάση να μειώνει κανείς τον εαυτό του με συναισθήματα και σκέψεις που κάνει για τον ίδιο, πιστεύοντας ακράδαντα ότι αξίζει οτιδήποτε αρνητικό του συμβαίνει. Αξιοσημείωτες είναι οι έντονα διαστρεβλωμένες πεποιθήσεις που έχει για τον εαυτό του.

ΠΩΣ ΣΧΗΜΑΤΙΖΕΤΑΙ;
Συνήθως η πηγή βρίσκεται στην παιδική ηλικία, όπου το άτομο είτε αρχίζει από μόνο του να αντιλαμβάνεται τυχόν σωματικές ή πνευματικές αδυναμίες που ενδέχεται να εμφανίζει, είτε λόγω της συμπεριφοράς των άλλων απέναντί του. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να βίωσε έντονη απόρριψη, απαξίωση, υποτίμηση, αδιαφορία ή ακόμα και υπερπροστασία, κυρίως από το οικογενειακό του περιβάλλον ή από τα άτομα που συναναστρέφεται περισσότερο. Αποτέλεσμα, να χάνει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση, ενώ αντίθετα αυξάνεται η αίσθηση ανασφάλειας.

ΠΩΣ ΑΝΤΙΔΡΑ;
Το άτομο που βασανίζεται από το συγκεκριμένο σύνδρομο πιστεύει πως οι άλλοι του φέρονται υποτιμητικά με σκοπό να το μειώσουν. Έτσι, στην προσπάθειά του να αμυνθεί, καταλήγει τελικά να κάνει ακριβώς αυτό για το οποίο κατηγορεί τους άλλους: να υποβαθμίζει δηλαδή τον εαυτό του. Με αυτόν τον τρόπο, αναπτύσσονται συναισθήματα αβεβαιότητας απέναντι στους άλλους, για τα οποία όμως δεν μπορεί να δει το δικό του μερίδιο ευθύνης, ούτε πως τα “φτιάχνει”, ενώ πιστεύει ακράδαντα πως ευθύνονται εκείνοι.

Ωστόσο, αυτή την εσωτερική του μάχη προσπαθεί να την κρύψει προβάλλοντας κάποιες φορές μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Μάλιστα μπορεί να εκδηλώνει συμπεριφορές επιθετικότητας ή υποβιβασμού του άλλου, μόνο και μόνο για να νιώσει ο ίδιος “ανώτερος” και καλύτερα.

Το άτομο με σύνδρομο κατωτερότητας πραγματικά υποφέρει, καθώς βιώνει μια εσωτερική αναστάτωση που προέρχεται από την έντονη ανάγκη του να γίνεται αποδεκτό και αρεστό στους άλλους, ενώ ο φόβος του μήπως το απορρίψουν ή το υποτιμήσουν φέρνει ακόμα μεγαλύτερη ένταση.

Το παραπάνω σύνδρομο φυσικά, δεν είναι εμφανές μόνο σε άτομα που ίσως όντως μειονεκτούν, αλλά μπορεί να είναι παρόν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής αξιόλογων ατόμων, που είναι προικισμένοι με ουσιαστικές αρετές και προτερήματα.

ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ;
Η απάντηση είναι η αποδοχή εαυτού μέσα από την προσπάθεια να τα βρει με τον εαυτό του, να αποδεχτεί τις αδυναμίες του και να δει τα όριά του. Το πρώτο σημαντικό βήμα είναι να έρθει σε επαφή με τον εσωτερικό του κόσμο, να συνειδητοποιήσει την εσωτερική αυτή κατάσταση που βιώνει και το δίπολο στο οποίο είναι εγκλωβισμένο. Μόλις συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει, κάνει ένα βήμα πιο κοντά προς την αυτογνωσία.

Είναι σημαντικό λοιπόν να ψάξει σε βάθος και να ανακαλύψει όλες εκείνες τις δυσλειτουργικές αντιλήψεις που έχει, κυρίως για τον εαυτό του και στη συνέχεια για τους άλλους, βρίσκοντας παράλληλα και την πηγή από όπου αυτές προέρχονται.

Το επόμενο βήμα είναι η αντικατάστασή τους με άλλες, πιο ρεαλιστικές και λειτουργικές αντιλήψεις ώστε σταδιακά να απεμπλακεί από το ψυχοφθόρο αυτό σύνδρομο.

Πρόκειται για μία “βουτιά στην αυτογνωσία και στην επίγνωση” των αδύναμων και δυνατών σημείων και την αποδοχή τους. Πρόκειται για μία διαδικασία που δεν μπορεί να την κάνει κάποιος μόνος του καθώς δεν έχει το “καθρέφτισμα” του εαυτού του και εγκλωβίζεται στις παρερμηνείες και στη δική του υποκειμενική αντίληψη. Η βοήθεια του ειδικού είναι απαραίτητη, καθώς θα τον πάρει από το χέρι σιγά σιγά και θα του δείξει την πιο αντικειμενική όψη των πραγμάτων…