Ποια είναι τα “συστατικά” μια σωστής σχέσης;

Η Ντόρα Μίνου, ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια γράφει για εκείνα τα συστατικά που δομούν και στηρίζουν μια “σωστή” σχέση. Μια σχέση δηλαδή που μας κάνει ευτυχισμένες και μπορεί να διαρκέσει στο χρόνο…

Άραγε υπάρχει τρόπος να προσδιορίσουμε ότι μία σχέση είναι υγιής; Είναι μία ερώτηση που συχνά καλούμαι να απαντήσω δουλεύοντας με ζευγάρια. Αναμφισβήτητα δεν υπάρχουν “εγχειρίδια” ώστε να ακολουθήσει το ζευγάρι και να πετύχει την υγιή σχέση, υπάρχουν όμως κάποια σημαντικά στοιχεία που θέτουν τις προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο. Μία σχέση απαρτίζεται όχι μόνο από δύο διαφορετικούς ανθρώπους αλλά από δύο διαφορετικά συστήματα αξιών, αντιλήψεων και βιωμάτων. Δεν αρκεί να είναι μαζί δύο άνθρωποι και να είναι ζευγάρι. Το ουσιαστικό είναι να “σχετίζονται” μεταξύ τους, να φροντίζουν ώστε να ωριμάζει και να εξελίσσεται η σχέση τους έτσι ώστε ακόμη και στις δυσκολίες να μπορέσει να είναι ανθεκτική και ευέλικτη και να προχωρήσει αντί να διαλυθεί.

Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά μιας υγιούς σχέσης;
1.Αποδοχή: Κανένας δεν μπορεί να αλλάξει τον άλλο και να τον προσαρμόσει στα δικά του δεδομένα. Αποδέχομαι τον άλλο σημαίνει ότι σέβομαι τις ιδιαιτερότητές του και “χτίζω” τη σχέση με σεβασμό σε αυτές. Η αλλαγή είναι προσωπική υπόθεση και δεν αφορά στον άλλο. Επιπλέον φαντασιώνοντας την αλλαγή του άλλου, εξιδανικεύεις, περιμένεις και υπομένεις, προσδοκείς και απογοητεύεσαι.

2.Σεβασμός: Διατηρεί την ποιότητα της σχέσης, βάζει όρια και στον εαυτό μας και στον άλλο και μας βοηθάει να εκφραζόμαστε με διακριτικότητα και ευαισθησία. Η έλλειψη σεβασμού συχνά συνοδεύεται με την υποτίμηση του συντρόφου και την τάση να λειτουργούμε εγωιστικά αφήνοντας έτσι ρωγμές στη σχέση που συχνά δεν επουλώνονται.

3.Εμπιστοσύνη: Είναι η βάση για τη συναισθηματική ασφάλεια που χρειάζεσαι από τον σύντροφό σου. Όταν εμπιστεύεσαι τον σύντροφό σου είσαι στο “εδώ και τώρα” και απολαμβάνεις τις στιγμές χωρίς καχυποψία, εικασίες και υπονοούμενα. Η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι κακός σύμβουλος σε μία σχέση, την κουράζει, την εξαντλεί και στο τέλος την αποδομεί.

4.Επικοινωνία: Αυτό σημαίνει ότι μαθαίνω να ακούω, να “μπαίνω στα παπούτσια του άλλου”, ενώ παράλληλα εκφράζω και τις δικές μου ανάγκες και ανησυχίες. Με αυτόν τον τρόπο καταλαβαίνουμε τη διαφορετικότητα του άλλου και παράλληλα δημιουργούμε τις προϋποθέσεις να αναπτύξουμε κώδικες μεταξύ μας ώστε να επικοινωνήσουμε και να αποδεχτούμε τη διαφορετικότητα μεταξύ μας.

5.Διαχείριση συγκρούσεων: Αναμφισβήτητα δύο διαφορετικοί άνθρωποι διαφωνούν και συγκρούονται. Αυτό είναι βασικό συστατικό στην εξέλιξη και την ωρίμανση της σχέσης, ωστόσο ο τρόπος που συγκρουόμαστε κάνει τη διαφορά. Αν κάθε σύγκρουση είναι ένας “πόλεμος” μεταξύ των δύο σίγουρα ψάχνουμε ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο -δηλαδή νικητή και ηττημένο. Σε τέτοιες περιπτώσεις δυναμώνει ο θυμός και η δυσφορία και καταλήγουμε σε συναισθηματικό αδιέξοδο. Η σωστή σύγκρουση βασίζεται στην καλή επικοινωνία και στη διάθεση που έχει το ζευγάρι να κατανοήσει ο ένας τον άλλο, και να βρουν ένα σημείο συνάντησης ή να συμφωνήσουν ότι διαφωνούν.

6.Αγάπη, φροντίδα και στήριξη: Καμία σχέση δεν μπορεί να είναι ανθεκτική στο χρόνο και τις δυσκολίες της καθημερινότητας αν δεν υπάρχει αγάπη, φροντίδα και στήριξη από τον ένα στον άλλο. Τίποτα στις ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι αυτονόητο, αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο το δείχνουμε με τις πράξεις μας στο σύντροφό μας αλλά του τα εκφράζουμε κιόλας με τα λόγια μας.

7.Προσωπικός χρόνος και χώρος: Σε μία υγιή σχέση βασική προϋπόθεση είναι να υπάρχουν προσωπικός χώρος και χρόνος. Όλοι έχουμε την ανάγκη να έχουμε και προσωπική ζωή, με ατομικά ενδιαφέροντα και χρόνο για τον εαυτό μας. Οι ασφυκτικές σχέσεις οδηγούν σε αδιέξοδα. Αν ο καθένας δεν είναι καλά πρωτίστως με τον εαυτό του, σίγουρα δεν μπορεί να είναι καλά και με το σύντροφό του. Το εμείς στις σχέσεις είναι βασικό ωστόσο δύο διαφορετικοί άνθρωποι όταν συναντιούνται έχουν την ανάγκη να λειτουργούν και ως μονάδες καλύπτοντας έτσι προσωπικές ανάγκες που δεν είναι δυνατό να καλυφτούν στις δυαδικές σχέσεις. Έχοντας επαφή με τον εαυτό μας και δίνοντας τον ανάλογο χωροχρόνο σε αυτόν είναι στην ουσία ένδειξη αυτονομίας, μειώνει το ενδεχόμενο των εξαρτημένων σχέσεων και συντελεί στην θετική εξέλιξη των προσωπικών μας σχέσεων

8.Κοινωνική ζωή: Βασικός παράγοντας αναζωογόνησης της σχέσης είναι η κοινωνική ζωή που έχει το ζευγάρι. Η αλλαγή παραστάσεων, η συναναστροφή με άλλα ζευγάρια και οτιδήποτε άλλο μπορεί να συμπεριλαμβάνεται στην κοινωνική ζωή του ζευγαριού συνήθως “γεμίζει τις μπαταρίες” σε μία σχέση, λειτουργεί ισορροπιστικά και διεξοδικά στη ρουτίνα του ζευγαριού και ενθαρρύνει την ομαλή πορεία της σχέσης.

9.Σεξ: Ζωτικής σημασίας σε μία σχέση. Μία υγιής σχέση προϋποθέτει και καλή σεξουαλική ζωή όχι τόσο σε επίπεδο ποσότητας όσο σε ποιότητα. Ζευγάρια που απομακρύνονται σεξουαλικά με τον καιρό παίρνουν απόσταση μεταξύ τους, χάνουν το ενδιαφέρον να φροντίσουν τον εαυτό τους, αποξενώνονται και σταδιακά η σχέση φθίνει ή και τελειώνει. Ωστόσο ούτε η ανταπόκριση στο σεξουαλικό κάλεσμα του ενός από τους δύο βοηθάει γιατί πλέον το σεξ γίνεται καταναγκαστικά δεν προκαλεί ανανέωση και ενίσχυση της σχέσης δεν γίνεται για απόλαυση και σταδιακά θα φέρει δυσάρεστα αποτελέσματα στο ζευγάρι.

10.Η παρέμβαση των τρίτων είναι ένας ακόμη παράγοντας που μπορεί να πυροδοτήσει καταστροφικές συνέπειες στη σχέση. Ένα ζευγάρι καλό είναι να μην εμπλέκει τρίτους στην προσωπική του ζωή, “να κλείνει την πόρτα του” και να λύνει τα θέματα του όσο γίνεται in cognitο. Η βοήθεια που μπορεί να πάρει αν χρειαστεί καλό θα είναι να είναι από ένα άτομο που δεν θα εμπλέκεται προσωπικά και θα έχει την ανάλογη επαγγελματική κατάρτιση.

Εν κατακλείδι, η σχέση είναι ένα διαρκές πάρε – δώσε και των δύο και χρειάζεται συνεχή φροντίδα προκειμένου να εξελίσσεται και να αναζωπυρώνεται. Τα προβλήματα και η ρουτίνα της καθημερινότητας εύκολα μπορούν να την “εξουθενώσουν” αν δεν υπάρχει επίγνωση και διάθεση και από τις δύο πλευρές να επιλύουν τις δυσκολίες και να επενδύουν συναισθηματικά. Το “εγώ” από μόνο του δεν βοηθά, χρειάζεται και το “εμείς” για να μπορεί μια σχέση να ωριμάζει, να ενισχύεται και να είναι ανθεκτική στο χρόνο.