Η κοινωνική απομόνωση επηρεάζει τον εγκέφαλο

Η ψυχοθεραπεύτρια Μαρίνα Μόσχα γράφει για την απαραίτητη ανθρώπινη συνύπαρξη…

Η κοινωνική απομόνωση, το να είσαι μόνος, μπορεί να αλλάξει σε σχετικά μεγάλο βαθμό ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου, σύμφωνα με τους ερευνητές. Μάλιστα, θεωρείται και μία από τις πιο σημαντικές συνέπειες της κοινωνίας στον COVID-19. Τι ήταν αυτό που μας έλειψε περισσότερο; Οι κοινωνικές μας συναναστροφές, η αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους, όπου όπως φαίνεται είναι εξίσου σημαντική με τον ύπνο και τη σωστή διατροφή.

Η σωματική αποστασιοποίηση, οι καραντίνες και τα lockdown αύξησαν τη συχνότητα εμφάνισης κατάθλιψης σε ενήλικες και εφήβους. Προηγούμενες ψυχολογικές μελέτες τεκμηρίωσαν ότι τα άτομα που βιώνουν παρατεταμένη κοινωνική απομόνωση, όπως τα ορφανά παιδιά, είναι πιθανό να παρουσιάσουν αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης και αϋπνίας.

Σε πειράματα σε πιθήκους, φάνηκε πως εκείνοι που ανατράφηκαν σε μερική ή ολική απομόνωση από τη γέννησή τους ήταν εχθρικοί προς τους άλλους και δεν μπορούσαν να σχηματίσουν επαρκείς κοινωνικούς δεσμούς στην εφηβεία ή την ενήλικη ζωή. Ο βαθμός κοινωνικής βλάβης σχετιζόταν με τη διάρκεια της κοινωνικής απομόνωσης. Οι εξελιγμένες αναλύσεις νευροαπεικόνισης ανθρώπων και πιθήκων αποκάλυψαν δομικές αλλοιώσεις σε δύο κρίσιμες περιοχές του εγκεφάλου για φυσιολογικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και έλεγχο συναισθημάτων, τον προμετωπιαίο φλοιό και την αμυγδαλή.

Σε λίγο μικρότερο βαθμό, αλλαγές παρατηρήθηκαν και στον ιππόκαμπο. Ο συνολικός όγκος της αμυγδαλής ήταν σταθερά μεγαλύτερος ως απάντηση στην κοινωνική απομόνωση. Αυτό πιθανότατα βρίσκεται πίσω από τα βαθιά συναισθηματικά προβλήματα που παρατηρήθηκαν. Αυτές και άλλες νευρολογικές αλλαγές ανέφεραν και αναλύσεις ηλεκτροεγκεφαλογραφημάτων (EEG) όπου παρατηρήθηκαν μη φυσιολογικά πρότυπα εγκεφαλικής δραστηριότητας στις μετωπιαίες, κροταφικές και ινιακές περιοχές του εγκεφάλου σε παιδιά που ανατράφηκαν σε κοινωνική απομόνωση.

Φαίνεται λοιπόν πως η ανάγκη μας για κοινωνικές αλληλεπιδράσεις είναι τόσο θεμελιώδης και μας χαρίζει υγεία νοητική και ψυχική, καθώς μέσα από τις συναναστροφές μπορούμε και αναγνωρίζουμε τις ανάγκες μας, μοιραζόμαστε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, βιώνουμε την κάθε ημέρα πιο έντονα και νιώθουμε πιο ολοκληρωμένοι.