Πώς θα καταλάβεις αν πρόκειται για κρίση πανικού

Η ψυχοθεραπεύτρια Μαρίνα Μόσχα γράφει για τις κρίσεις πανικού. Ποια είναι τα σημάδια και πως θα τις αναγνωρίσεις ώστε να ζητήσεις βοήθεια και να λύσεις αυτό το θέμα που τόσο σε ταλαιπωρεί…

Ο πανικός είναι μία λέξη που έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε αρκετά συχνά για να περιγράψουμε μία έντονη συναισθηματική κατάσταση που νιώθουμε ότι μας “κλέβει” τον αυτοέλεγχο και μας φορτίζει αρνητικά. “Έπαθα πανικό! Πάγωσε το αίμα μου. Κόπηκαν τα πόδια μου. Άρχισα να τρέμω σαν το ψάρι. Με έλουσε κρύος ιδρώτας. Φοβήθηκα ότι θα πάθω καρδιά, ότι θα πεθάνω!”

Τι είναι η κρίση πανικού;
Πολύ συχνά μπερδεύουμε το πιο έντονο καθημερινό μας άγχος με τις κρίσεις πανικού. Είναι γεγονός πως όταν ο οργανισμός μας αγχώνεται, το σώμα αντιδρά καθώς εισπράττει το μήνυμα ότι βρίσκεται σε κίνδυνο, προσπαθώντας να μας βάλει σε μία κατάσταση όπου θα μπορούμε να αντιδράσουμε με τον κατάλληλο τρόπο για εμάς!

Η κρίση πανικού  ξεφεύγει από την φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας καθώς εκδηλώνεται ξαφνικά – αιφνίδια, όπως χαρακτηριστικά λέμε με επεισόδια έντονου άγχους, τρόμου και ανεξέλεγκτου φόβου και συνοδεύεται από σοβαρές σωματικές αντιδράσεις. Αυτός ο φόβος, δεν πηγάζει από κάποιον πραγματικό κίνδυνο και δεν υπάρχουν προφανή αιτία. 

Αντίθετα, αυτό που αισθάνεται ο άνθρωπος που πάσχει από κρίσεις πανικού, είναι ότι ξαφνικά χάνει τον έλεγχο στο πως αισθάνεται, αλλά χάνει και τον έλεγχο του σώματός του μέσα από τα σωματικά συμπτώματα, φοβούμενος ότι θα πάθει καρδιακή προσβολή ή ακόμη ότι μπορεί και να πεθάνει. 

Το πιο έντονο σύμπτωμα που “πανικοβάλλει” το άτομο, είναι ο έντονος φόβος ότι θα χάσει τον έλεγχο, θα τρελαθεί και ότι θα πεθάνει. Οι σκέψεις του διαδέχονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα η μία την άλλη, ενώ η αίσθηση απειλής της ζωής του κυριαρχεί.

Ο φαύλος κύκλος φόβου επανάληψης του πανικού…
Όταν έχει ήδη εμφανιστεί ένα επεισόδιο πανικού, ξεκινάει ο φαύλος κύκλος φόβου επανάληψης, ότι δηλαδή “θα το ξαναπάθω”. Αρχίζει και σκέφτεται τι ήταν αυτό που του συνέβη, φοβάται τις σωματικές ενοχλήσεις καθώς σηματοδοτούν την έντονη δυσφορία και αρχίζει να “τσεκάρει” πως αισθάνεται την κάθε στιγμή. Αρκετά συχνά, μπορεί να αποφεύγει να βρεθεί με άλλους ανθρώπους λόγω του φόβου αυτού. Δεν φτάνει που θα το ξαναπάθει μπροστά στον κόσμο, αλλά θα γίνει και ρεζίλι! Αυτό σκέφτεται και απομονώνεται όλο και περισσότερο. Αν μάλιστα ο πανικός συνδυάζεται και με αγοραφοβία, τότε όπως είναι εύκολα κατανοητό, η απομόνωση είναι σίγουρη. Με πιο απλά λόγια, σιγά σιγά ο πανικός αρχίζει και επηρεάζει και άλλους τομείς της καθημερινότητας εκτός από τον κοινωνικό, όπως είναι ο αισθηματικός τομέας, ο επαγγελματικός, ο προσωπικός…

Αρκετά συχνά επίσης, παρατηρούμε ότι προσπαθεί να “διαπραγματευτεί” ή να βοηθηθεί όταν του ξανασυμβεί, προσπαθώντας να βρίσκεται με κάποιον που του προκαλεί ασφάλεια, με το να κουβαλάει σχεδόν πάντα ένα μπουκάλι με νερό…, γενικότερα να αναπτύσσει τρόπους συμπεριφοράς που αισθάνεται ότι θα βοηθήσουν και θα τον προστατέψουν την ώρα εκείνη.

Πως μοιάζει μία κρίση πανικού;
Υπάρχει ένα βίντεο στο διαδίκτυο με πραγματικές μαρτυρίες ανθρώπων που εκδηλώνουν κρίσεις πανικού. Τα λόγια τους μπορούν ίσως να δώσουν μια σαφέστερη εικόνα για το τι ακριβώς είναι η κρίση πανικού.

-Μία κρίση πανικού κορυφώνεται από το 0 έως το 100 μέσα σε μία στιγμή.
-Είναι κάτι ανάμεσα σε λιποθυμία και σαν να πεθαίνεις.
-Σα να χάνεις το βήμα σου στις σκάλες, φοβάσαι ότι θα πέσεις… και το στομάχι σου σφίγγεται… είναι κάπως έτσι αλλά διαρκεί πολύ περισσότερο…
-Σα να αγωνίζεσαι να αναπνεύσεις…
-Σαν το πάτωμα να είναι ασταθές…
-Παγιδευμένος στο ίδιο σου το μυαλό… σα να αιωρείσαι, κοιτάζοντας τον εαυτό σου και να αναρωτιέσαι τι κάνεις.
-Σαν μία τεράστια γροθιά στα σωθικά.
-Η καρδιά μπαίνει σε πλήρη κίνηση και περνάς σε κινήσεις αυτόματου πιλότου…
-Όπως όταν βλέπεις ένα όνειρο και ουρλιάζεις αλλά δεν βγαίνει καθόλου φωνή…
-Όλο σου το σώμα νιώθει τα πάντα αλλά και τίποτα ταυτόχρονα… Και απλώς θέλεις να βγεις από το δέρμα σου και να ξεφύγεις από αυτό το συναίσθημα. Αλλά συνεχίζεις να σκέφτεσαι… θα περάσει, θα περάσει …και συνήθως περνάει…

Πως μπορώ να μάθω αν πρόκειται για κρίση πανικού ή για κάτι άλλο;
Η επίσκεψη σε ψυχίατρο ή ψυχολόγο θα δώσει μία πρώτη εικόνα. Αρκετές φορές -ανάλογα με το ιστορικό του καθενός-  θα χρειαστεί να γίνει ξεκάθαρο αν πρόκειται για κρίσεις πανικού ή αν υπάρχει και κάποιο οργανικό νόσημα. Αν για παράδειγμα, ο πάσχων έχει περάσει από γιατρούς και τον έχουν βρει καλά, σημαίνει πως το πρόβλημά του είναι ψυχολογικό. Ο ειδικός ψυχικής υγείας λοιπόν, θα πάρει ένα καλό ιστορικό, ατομικό και οικογενειακό και θα αναζητήσει γεγονότα που πιθανά σχετίζονται με την πυροδότηση ή ακόμη και τη διατήρηση των κρίσεων πανικού.