Πότε είναι η πιο σωστή στιγμή να ξεκινήσεις ψυχοθεραπεία;

Το σκέφτεσαι, το ξανασκέφτεσαι. Το αφήνεις, το ξεχνάς. Το ξανασκέφτεσαι. Το συζητάς… Όσοι ξεκίνησαν ψυχοθεραπεία δηλώνουν πως είναι το πολυτιμότερο δώρο που έκαναν στον εαυτό τους. Και η Μαρούσα Πολυκανδριώτη, Συστημική – Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια, γράφει σήμερα για τα “σημάδια” που δείχνουν ότι ήρθε η ώρα που πρέπει να πάρεις τη βοήθεια του Ψ.

Όλοι μας καλούμαστε να ανταποκριθούμε σε ένα σύνολο υποχρεώσεων και μία απαιτητική καθημερινότητα. Ωστόσο, συχνά ο εαυτός μας, μας στέλνει σημάδια ότι χρειάζεται να βάλουμε μία άνω τελεία, να κοιτάξουμε μέσα μας και να εστιάσουμε στην αυτοφροντίδα μας. Ένας συνηθισμένος τρόπος που επικοινωνεί μαζί μας, είναι μέσα από την εκδήλωση διαφόρων συμπτωμάτων.

Στη συστημική προσέγγιση το σύμπτωμα είναι μία εσωτερική πληροφορία, την οποία το άτομο χρειάζεται να ακούσει, ώστε να μπορέσει να αποκρυπτογραφήσει το μήνυμα που φέρει και να απελευθερωθεί. Τα συμπτώματα μπορεί να αποτελέσουν μία πολύτιμη γνώση και να θέσουν ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο που έχουμε διαμορφώσει τη ζωή μας: Πώς βιώνω την καθημερινότητα μου; Αντλώ νόημα, χαρά, ικανοποίηση; Πώς αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου; Με φροντίζω; Μου μιλάω με αγάπη; Μήπως με έχω φορτώσει μόνο με υποχρεώσεις έχοντας κάνει στην άκρη τις προσωπικές μου ανάγκες;

Η ψυχοθεραπεία αποτελεί ένα ασφαλές πλαίσιο, μέσα στο οποίο δίνεται στο άτομο ο αναγκαίος χώρος και χρόνος ώστε να ξεδιπλώσει την προσωπική του ιστορία, να ακούσει και να φροντίσει τον εαυτό του.

Ας δούμε κάποια από τα πιο συνηθισμένα σημάδια που δείχνουν ότι ίσως έχει έρθει η προσωπική σου στιγμή να στραφείς στη ψυχοθεραπεία:

-Αντιμετωπίζεις φοβίες και γενικότερα αγχώδεις διαταραχές (π.χ. κρίσεις πανικού, ιδεοψυχαναγκασμοί, ιδεοληψίες): Οι φοβίες είναι οι σκέψεις που χτίζουμε στο μυαλό μας για να προστατευτούμε, αλλά στην πραγματικότητα αντί να μας προστατεύουν μας αρρωσταίνουν, μας φυλακίζουν και μας κρατούν μακριά από το να ζήσουμε. Παρατήρησε: μήπως αυτό που φοβάσαι ορίζει τη ζωή σου, σε παγώνει και έχεις οικοδομήσει την καθημερινότητα σου μέσα σε αποφυγές, ώστε να μην έρχεσαι αντιμέτωπη με αυτό;

-Αν σε ταλαιπωρούν ψυχοσωματικά συμπτώματα: Είναι γνωστή η φράση “όταν δεν μιλάει το στόμα μιλάει το σώμα”. Δηλαδή αυτό που δεν μπορούμε να εκφράσουμε με λέξεις έρχεται στο φως και με τη μορφή σωματικού πόνου. Η ψυχή και το σώμα βρίσκονται σε πλήρη αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση. Η ασθένεια είναι ένα μήνυμα που μας στέλνει το σώμα μας για να μας δείξει ότι βιώνουμε κάποιο συναισθηματικό μπλοκάρισμα, ότι πρέπει να κάνουμε κάποια αλλαγή ή να αφήσουμε κάτι που δεν μας ωφελεί πλέον.

-Αν δυσκολεύεσαι στις διαπροσωπικές σου σχέσεις: Δεν νιώθεις άνετα με το να θέσεις τα προσωπικά σου όρια όταν η συμπεριφορά του άλλου σε παραβιάζει ή διεκδικείς με δυσκολία αυτά που έχεις ανάγκη από μία σχέση.

-Αν νιώθεις απουσία χαράς και νοήματος στη ζωή σου: Ένα συνηθισμένο ερώτημα που φέρνουν οι θεραπευόμενοι στο γραφείο είναι: “Μα αφού τα έχω όλα γιατί μέσα μου νιώθω κενό; Γιατί δεν είμαι χαρούμενη;”.

-Βρίσκεσαι σε κάποιο κομβικό σημείο της ζωής σου όπως ένα διαζύγιο, απώλεια εργασίας ή εύρεση νέας εργασίας, ο γάμος, η γέννηση ενός παιδιού, ένα σοβαρό θέμα υγείας, απώλεια αγαπημένου προσώπου.

Στο παρελθόν υπήρχαν κοινωνικά στερεότυπα που απέτρεπαν τους ανθρώπους από το να αναζητήσουν τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας. Χαρακτηρισμοί όπως προβληματικός, περίεργος, τρελός, άρρωστος, συνόδευαν συχνά τα άτομα που απευθύνονταν σε κάποιο ψυχοθεραπευτή. Ωστόσο, αυτό το ταμπού αφορά μόνο στην ψυχική υγεία και όχι τη σωματική. Όταν χτυπήσουμε ή έχουμε κάποιο πρόβλημα σε κάποιο σημείο του σώματος μας θα επισκεφθούμε τον κατάλληλο γιατρό. Αντίστοιχα, εάν η ψυχή μας πονάει από ένα τραυματικό γεγονός που έχουμε βιώσει ή από οτιδήποτε την έχει πονέσει θα πρέπει να απευθυνθούμε στον κατάλληλο ειδικό, για να πάρουμε την απαραίτητη φροντίδα και να ανακουφιστούμε. Εάν νιώθεις ότι έχεις ανάγκη από βοήθεια, ενώ παράλληλα δυσκολεύσαι να τη ζητήσεις είναι ωφέλιμο να αναρωτηθείς, μήπως ο τρόπος με τον οποίο σκέφτεσαι σε αποτρέπει. Για παράδειγμα μπορεί να χαρακτηρίζεις τον εαυτό σου ως αδύναμο, να πιστεύεις ότι πρέπει να τα καταφέρεις μόνη σου, να νιώθεις ότι κανείς δεν μπορεί να σε καταλάβει ή να υποτιμάς τη σοβαρότητα της δυσκολίας που αντιμετωπίζεις (π.χ. “εντάξει, δεν είναι κάτι θα μου περάσει”). Ίσως να φοβάσαι ότι προδίδεις την οικογένεια σου με το να να μιλήσεις για τα προβλήματα,τις δυσκολίες, τα μυστικά που υπάρχουν και τον τρόπο που επηρεάζουν τη δική σου ζωή.

Επιπλέον, είναι πιθανό οι επιθυμίες, τα όνειρα για τη ζωή σου να βρίσκονται σε αντίθεση με τα δοσμένα της οικογένειας σου, με αποτέλεσμα χωρίς να το συνειδητοποιείς να βιώνεις εσωτερικές συγκρούσεις, οι οποίες σε εμποδίζουν από το να διεκδικήσεις τη ζωή που επιθυμείς, όπως:

-Πώς να βάλω προτεραιότητα την αυτοφροντίδα μου όταν έχω μάθει πρωταρχικά να ικανοποιώ τους άλλους;

-Πώς να ανοιχτώ σε μία συντροφική σχέση αγάπης όταν η σχέση των γονιών μου ήταν έντονα συγκρουσιακή;

-Πώς να επιτρέψω στη ζωή μου τη χαρά παρόλο που στην οικογένεια μου κυριαρχούσε ή και επιβαλλόταν η θλίψη;

-Πώς να δεχθώ την επιτυχία όταν μου έλεγαν ότι δεν μπορώ να καταφέρω πολλά;

-Πώς να μου επιτρέψω την οικονομική αφθονία όταν στην οικογένεια μου άκουγα ότι υπάρχει οικονομική στέρηση.

-Πώς να εγκαταλείψω τον ρόλο που μου δόθηκε στην οικογένεια καταγωγής μου και να συνδεθώ εκ νέου μαζί της μέσα από τη νέα μου ταυτότητα, χωρίς να νιώθω ενοχές;

Η λέξη βοήθεια είναι μία δύσκολη αλλά παράλληλα μία σπουδαία, γενναία λέξη και αποτελεί ένα πολύτιμο δώρο που οφείλουμε να προσφέρουμε στον εαυτό μας, όταν νιώθουμε ότι κολλάμε, δυσκολευόμαστε ή θέλουμε να μας γνωρίσουμε βαθύτερα.