Της τελειομανίας… τα προβλήματα!

Η ψυχοθεραπεύτρια Μαρίνα Μόσχα γράφει για την τελειομανία. Για τα όριά της, για τη θετική και την αρνητική πλευρά της…

Αρκετοί άνθρωποι θέλουν να είναι τέλειοι. Και μέχρι κάποιο σημείο δεν είναι ανησυχητική αυτή η τελειομανία. Όταν όμως ένας άνθρωπος γίνεται αυταρχικός, απόλυτος, νιώθει άβολα σε καινούριες προκλήσεις ή παραπονιέται ότι δεν είναι τέλειο το αποτέλεσμα, ενώ σχεδόν όλοι γύρω του βλέπουν πως έχει κάνει καλά την δουλειά του για παράδειγμα, τότε μάλλον θέλει να είναι τέλειος! Και αυτή η τάση για τελειότητα, μπορεί να τον βασανίσει αρκετά…

Ίσως σκεφτείτε πως δεν είναι και τόσο άσχημη η τελειομανία, καθώς δίνει το κίνητρο για να διαπρέψει ένας άνθρωπος ή ότι απλά μπορεί να έχει υψηλά πρότυπα… Είναι όμως έτσι;

Πρώτα από όλα, ξεκινώντας να τονίσω ότι ως άνθρωποι είμαστε από τη φύση μας ελαττωματικά φτιαγμένοι, άρα δεν είμαστε τέλειοι! Παρόλα αυτά, για να καταλάβουμε καλύτερα την τελειομανία, υπάρχουν δύο τύποι:
1. Ο τύπος που αναζητά την αριστεία. Πρόκειται για τον υγιή τύπο, όπου ένας άνθρωπος -όχι μόνο τα παιδιά- έχουν ως κίνητρο την επίτευξη.

2. Ο τύπος που αναζητά την τελειότητα για τους άλλους. Πρόκειται για τους ανθρώπους που προσπαθούν να είναι τέλειοι για να έχουν την τέλεια εικόνα προς τους τρίτους ώστε να είναι αποδεκτοί και να μην εισπράξουν αρνητική κριτική. Γεγονός που σημαίνει πως ήδη μέσα τους ασκούν αυστηρή αυτοκριτική!

Πως διαχωρίζω την αριστεία από την τελειομανία;
-Η αριστεία περιλαμβάνει απόλαυση σε όσα κάνω, μία αίσθηση μάθησης αλλά και εμπιστοσύνη. Αντίθετα, η τελειομανία δεν εμπεριέχει ευχαρίστηση και απόλαυση αλλά εστιάζει στο “τι δεν έκανα καλά… ή δεν είναι τέλειο!” ανεξαρτήτως του πόσο καλό είναι το αποτέλεσμα. Η προσπάθεια για αριστεία μπορεί να είναι κίνητρο, αλλά η προσπάθεια για τελειότητα είναι τελικά αποθαρρυντική.

-Στην αριστεία υπάρχει αυτοεκτίμηση και εμπιστοσύνη στον εαυτό και στις δυνάμεις του, στις ικανότητές του. Υπάρχει κίνητρο, έμπνευση, διασκέδαση και απόλαυση, ωρίμανση.

-Στην τελειομανία υπάρχει άγχος ή φόβος αποτυχίας και λάθους, έντονη αυτοκριτική, αποθάρρυνση, φιξαρισμένος τρόπος σκέψης (καταναγκαστικός), ακόμη και παραίτηση σε κάποιες περιπτώσεις, π.χ. “ή θα γίνει όπως το θέλω τέλειο, ή δεν θα το κάνω καθόλου, εφόσον αυτό σημαίνει αποτυχία!”

Πιθανές αιτίες τελειομανίας
Η προσωπικότητά μας αρχίζει και χτίζεται από τα παιδικά μας χρόνια. Έτσι και για την τελειομανία σημαίνει πως πίσω από έναν τελειοθηρικό ενήλικα, κρύβονται γονείς με αυξημένες απαιτήσεις, γονείς που περιμένουν από το παιδί τους να είναι τέλειο.

Το παιδί από την άλλη, προσπαθεί να γίνει αποδεκτό μέσω της τελειότητας από τον γονιό του, καθώς έχει λανθασμένα εκλάβει πως η αποδοχή μέσα από την τελειότητα σημαίνει αγάπη. Πιο απλά, το παιδί έχει πάρει το μήνυμα ότι “πρέπει” να επιτύχει σε υψηλό επίπεδο.